ADİL ZOZANİ (Hakkâri) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Değerli milletvekilleri, Kültür Bakanlığının, İçişleri Bakanlığının ve Ekonomi Bakanlığının bütçesini birlikte değerlendirip bu üç bütçeye ait ortak bir cümle kurabilir miyim kuramaz mıyım, uzun süre üzerinde durdum. Çünkü, Meclisin çalışma programında böyle bir garabet oluştu. Birbirleriyle hiçbir ilişiği olmayan bütçeler bir araya getirildi ve üzerinde değerlendirmeler yapılıyor.

Öyle zannediyorum ki sabah saatinden bu saate kadar bizi, eğer, dinleme, izleme zahmetinde bulunan vatandaşlarımız da var ise bu konuşmalarımızdan da bir bütünlük yakalayamamış olduklarını düşünüyorum, kendilerine eziyet ettiğimizi düşünüyorum. Ama, kendimi çok zorladım, dedim bir ortak nokta bulayım, bulmaya çalışayım; buldum değerli milletvekilleri. Bulduğum o ortak noktayı şimdi sizlerle de paylaşmaya çalışacağım.

"Vilâyet, mahallî umûrda mânevî şahsiyeti ve muhtariyeti hâizdir. Hâricî ve dâhilî siyaset, şer'î, adlî ve askerî umûr, beyn-el-milel iktisadî münasebât ve hükûmetin umûmî tekâlifi ile menafii birden ziyade vilâyâta şâmil husûsât müstesnâ olmak üzere, Büyük Millet Meclisi'nce vaz'edilecek kâvanîn mûcibince Evkâf, Medâris, Maârif, Sıhhiye, İktisat, Ziraat, Nafıâ ve Muavenet-i İçtimaiye işlerinin tanzim ve idâresi, vilâyet şûrâlarının salâhiyeti dâhilindedir."

MEHMET HİLAL KAPLAN (Kocaeli) - Ne dediniz? Bir tercüman kullanalım.

ADİL ZOZANİ (Devamla) - Bir, Osmanlıca okudum, Kültür Bakanlığını ilgilendiriyor, o bağlamı kurdum. Kültür Bakanının bize bir sözü var Osmanlıca -şu anda Meclis kütüphanesinde de bulunan- Şemseddin Samî'nin "Kamûs'ül-a'lâm" kitabını Türkçeleştirip, sadeleştirip basacak bu sene, bu sözü var. Oradan da bilmeyenler açısından Kürdistan'ın neresi olduğunu öğrenmiş olacaklar, öyle bir katkısı olacak Kültür Bakanının bize sözü vardır.

İkincisi, iktisattan söz etti. Bir kentin iktisadının ne şekilde olacağına ilişkin ifade edildi. Ekonomi Bakanlığını kısmen, uzaktan ilgilendiriyor, bir bağ kurabilirsiniz oradan ama Ekonomi Bakanlığının ismi yanlış konulmuş, siz Ekonomi Bakanlığı diye bütçesini burada değerlendiriyorsunuz ancak Sayın Bakanın bizimle paylaştığı hususlar bir Ekonomi Bakanlığının görev alanı dâhilinde değildir çünkü o dış ticaretle ilgilidir, dış ticaret bakanlığıdır orası. Adı dış ticaret bakanlığı olarak konulmuş olsaydı burada doğru bir bağlantı kurmuş olurduk.

Üçüncüsü, aynı metinden idari hususları pekâlâ anlayabilirsiniz, bizim de çözüm sürecinden neyi kastettiğimizi bir şekilde size ifade eder. Bilmeyenler açısından söyleyeyim, benim biraz önce okuduğum metin 1921 Anayasası'nın 11'inci maddesidir yani muhtariyet ifadeleridir, muhtariyet öngören 1921 Anayasası'nın 11'inci maddesidir. Biz o nedenle diyoruz, cumhuriyetin kuruluş felsefesi, o teklikle buluşmayan, tekçi anlayışla buluşmayan, ret ve inkârla buluşmayan cumhuriyetin kuruluş felsefesi yani 1924 öncesine işaret ediyoruz. İşte size 3 bakanlığı birlikte değerlendirme şansım oldu. Onun için de diyoruz ki: Biz bölmek peşinde değiliz. Edebali'nin dediği "Bölmek, parçalamak sizin olsun, bütünlemek bizim olsun." Biz bütünleme gayreti içerisindeyiz. Üç kavram ekseninde, biz, Türkiye'yi büyüten bir yelpaze, büyüten bir rotaya koyacağımızı ifade ediyoruz. Halkların Demokratik Partisi olarak bunu Türkiye kamuoyuyla paylaşıyoruz. Bir diyoruz: Özgürlük. İki diyoruz: Demokrasi. Üç diyoruz: Halkların gönüllü bir aradalığıdır. Bu üç kavram ekseninde biz Türkiye'yi bütünleyeceğimizi düşünüyoruz, Türkiye'nin önünü açıyoruz. Bu amaçla partimiz heyetinin, heyetlerinin İmralı'yla da, Kandil'le de yaptığı görüşmeler, seyahatler bizim tarihimizin, parti tarihimizin onur sayfalarını oluşturuyor. Bunu bir kez daha Meclis kürsüsünden ifade etmek isterim.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ADİL ZOZANİ (Devamla) - Sizlere de şunu unutmayın derim: Bu bütçe itibarıyla insanı yaşatmıyorsunuz. Bu bütçe insanlığı yaşatan bir bütçe değildir. Dolayısıyla, insanı yaşatmadığınız için de devlet istikraza girmiş. Biz, biraz önce ifade ettiğim felsefeyle devleti bu zor durumdan kurtaracağımızı ifade ediyor, bu bütçenin insani bir boyut kazanmasını arzu ediyorduk, maalesef bu yok, olmadığı için de muhalifiz, muhalefet şerhimizi koyuyoruz, ret oyu vereceğiz.

Teşekkür ediyorum. (HDP sıralarından alkışlar)