DENİZ DEPBOYLU (Aydın) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşülmekte olan kanun tasarısının 78'inci maddesindeki önergemiz üzerinde Milliyetçi Hareket Partisi Grubumuz adına söz almış bulunmaktayım. Konuşmama başlamadan önce aziz Türk milletini ve Gazi Meclisi saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, bu görüştüğümüz kanun tasarısının yine 78'inci maddesindeki önergemizde ÇED raporlarının verilmemesini eleştirerek yapılacak her tesiste ÇED raporunun aranması, istenmesi noktasında bir hassasiyet gösterilmesini rica ettik.

Nihayetinde, ÇED raporu nedir, ben biraz sizlere onu hatırlatmak istiyorum. Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalardır.

25/11/2014 tarihinde ve 29186 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği'ne tabi projeler için bazı işletmelerin kurumunda ÇED raporunun alınması ve bazılarında da "ÇED raporu istenmez." şeklinde bir kararın alınabileceğiyle ilgili bir bildiri var. Bu, ÇED raporu istenmediği takdirde, bu projelerle ilgili teşvik, onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilemeyecekken maalesef, bunlar bu ruhsatı ÇED raporu olmadan alabilmektedirler.

Ne yazık ki seçim bölgem olan Aydın ilinde çok sayıda faaliyet gösteren jeotermal santrallerin bir kısmının kuruluşunda ÇED raporu aranmamaktadır. Türkiye'de devrede olan 31 adet jeotermal santral vardır, bunların 19 tanesi Aydın'da. Yapımı devam eden 4 adet jeotermal santral vardır, bunların yine biri Aydın'dadır. Üretim lisansı alan 6 adet daha jeotermal santrali var, bunun 2 tanesi yine Aydın'dadır. Ön lisans alan toplam 19 tane jeotermal santral projesi var, bunun 4 tanesi yine Aydın'dadır. Planlanan 7 adet daha jeotermal santral var, bunun da 3'ü Aydın'dadır. Yani, bunların hepsini topladığımızda 29 adet jeotermal santralin Aydın'da tamamlanması muhtemel gözüküyor.

Jeotermal enerji santralleri için ÇED raporunda neler olmak zorunda? Bir kere, bu, yer altından çıkarılan sıcak suyla birlikte, sıcak su buharının tekrar, reenjeksiyon yöntemiyle, dışarıya salınmadan, doğaya verilmeden yer altına gönderilmesi şartı var ama maalesef bu sürecin Aydın'daki jeotermal santrallerde gerçekleşmediğini ve özellikle buhar salınımının belli saatlerde, sabaha karşı, gece yarılarında yapıldığını bilmekteyiz.

Yine, jeotermal güç santrali projesinin her aşamasında boşaltım ve sulama kanalı, nehir yatakları vesaire faaliyetini de tahrip edecek ve su kalitesini düşürecek hiçbir faaliyete de izin verilmeyeceği belirtilmektedir, maalesef bunların da size kanıtlarını getirebiliriz.

Bu jeotermal santrallerin 5 megavat ve üzerinde elektrik üretimi yapanlarından ÇED raporu istenmiyor, 20 megavat ve üzerinde üretim yapanlarından ÇED raporu isteniyor ki şu anda Aydın'da devrede bulunan bu 19 tesisten 11 tanesinin ÇED raporu yok. ÇED raporu olsaydı ne olacaktı? Bu firmaların ÇED raporunu düzenleme ehliyeti olan bir firmayla anlaşıp aynı zamanda ilerleyen süreçte, üretim yaptığı süre boyunca kontrollerinin, teftişlerinin yapılması sağlanacaktı. Her ne kadar ÇED raporu almış olanların ne kadar kontrol edildiğini, denetiminin yapıldığını bilmesek de bunlardan 11 tanesinin bunu yapma ihtiyacı veya zorunluluğu da duymadığını ortaya koymaktadır. Şu anda Aydın'ın toprağında, özellikle jeotermal santrallerinin olduğu bölgelerde bor bulunmakta, teşhis edilmektedir; yine, gıdalarda da bulunmaktadır. Bunlar devam ettiği sürece bu tehlikeli bir boyuta gelecektir. Bunu yüce heyetinize hatırlatıyor, saygılarımı sunuyorum. (MHP sıralarından alkışlar)