HDP GRUBU ADINA MEHMET RUŞTU TİRYAKİ (Batman) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Suriye'de çatışmaların başlamasıyla birlikte Lübnan, Mısır, Ürdün, Irak ve Türkiye hükûmetleri insani amaçlarla açık kapı politikasını benimsemişti. Biz de parti olarak bu tür savaş ortamlarında sığınmacılara açık kapı politikasını destekliyoruz ancak sorun şu ki bu sırada girişlerde hiçbir kayıt tutulmadı. Suriyeliler Türkiye'nin dört bir yanına dağıldı, sağlık dışında herkesin yararlanması gereken temel hakların hiçbirinden yararlanmadılar; Suriyeli sığınmacılara beslenme, barınma ve eğitim konusunda gerekli destek verilmedi. Bu yüzden Suriyeli sığınmacılar ülkemizde büyük bir dram yaşamaktadır.

Suriye'den ülkemize gelen sığınmacılar sorununun bir tek çözümü vardır, o da Suriye'ye barış gelmesidir. Suriye'deki barış politikaları desteklenmeli, savaşı besleyen her tür destek girişiminden ivedi olarak vazgeçilmelidir.

Türkiye, esasen Suriye'den gelenlere mültecilik hakkı tanımamıştır, hâlâ "sığınmacı" kavramını kullanmamızın nedeni budur. Çünkü Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesi ile Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin New York Protokolü'ne Türkiye çekince koymuştur. Türkiye, sadece Batı'dan gelenlere mültecilik hakkı tanımaktadır, Türkiye'nin doğusundan gelen hiçbir ülkenin vatandaşına mültecilik hakkı tanımamaktadır; bu konuda tanınan tek hak, üçüncü bir ülkeye geçiş için izindir.

Asıl sorun, Türkiye üzerinden Suriye'ye geçen cihatçılara da açık kapı politikasının uygulanmasıdır. Bakın, Suriye'den Türkiye'ye gelenlerle ilgili kayıt tutulmadığı gibi, dünyanın dört bir yanından gelen radikal cihatçı örgütlerin militanları Türkiye'den ellerini kollarını sallayarak Suriye'ye geçebilmiş, oradaki halklara büyük bir dram yaşatmıştır. Hâlâ Türkiye'deki sığınmacı sayısı bilinmemektedir.

Türkiye Hükûmeti sığınmacı hareketlerinden yaklaşık bir buçuk yıl sonra ilk kez uluslararası görüşmeleri başlatabilmiştir. Bu süre içerisinde uluslararası örgütlerin hiçbiriyle dayanışma anlamında bir görüşme yürütmemiştir.

Ayrıca, Suriye'den Türkiye'ye gelen sığınmacıların kamplarda yaşamak istememesinin, ülkemizin dört bir yanına dağılmasının birkaç temel nedeni var.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Tiryaki, tamamlayalım lütfen.

MEHMET RUŞTU TİRYAKİ (Devamla) - Hemen tamamlıyorum Sayın Başkan, bunun da altını çizip sözlerime son vereceğim.

Bunlardan ilki şu: İş bulup çalışma isteği; ikincisi, kamplardaki fiziki koşullar ve güvenlik; üçüncüsü, izolasyon ve hareket özgürlüğü; dördüncüsü, etnik ve dinî kökene dayalı olarak ayrımcılığa uğrama riski; beşincisi, cinsiyet ayrımcılığı ve uğradıkları şiddet; sonuncusu da kampların tarafsızlığına ilişkin çekincelerdir.

Sözlerime son verirken basın-yayın organları ve siyasetle uğraşan kişilerin, Suriye'den sığınan savaş mağduru kişilere yönelik şiddeti meşru gösterecek dil konusunda özen göstermesi ve bu savaşın sona erdirilmesi için çaba göstermesi gerektiğini söylüyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum. (HDP sıralarından alkışlar)