HDP GRUBU ADINA GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlar, derin bir ekonomik kriz yaşıyoruz, derin bir buhranın içindeyiz. Ancak bu buhranı bu Meclis konuşmuyor arkadaşlar. Bakın, esnaf, dükkânını siftahsız kapatıyor. Milyonlarca işsizimiz var. Çiftçi tarlasını ekemiyor ve derin bir buhran var arkadaşlar ve ekonomiyle ilgili verdiğimiz bütün önergeler reddediliyor. Ancak bu ekonomik buhranın sonuçları var.

Bakın, işçilerimiz, evini geçindiremiyorlar arkadaşlar ve milyonlarca işsiz var ve bunalıma giren işçiler intihar ediyor arkadaşlar. Beş yıl önceye göre intiharlar yani geçim sıkıntısı ve işsizlik sebebiyle olan intiharlar tam 5 kat arttı arkadaşlar. Bakalım bu Meclis bunu konuşacak mı? Pek çok meseleyi konuşmadık ama umalım ki bu araştırma önergemize verilecek destekle Meclisimiz, işsizlik sonucu veya geçim sıkıntısı sonucu olan intiharları inceler.

Bakın arkadaşlar, ciddi bir hayat pahalılığı yaşıyoruz. Çalışanlar, evini geçindiremiyor, tenceresini kaynatamıyor. Neden? Çünkü asgari ücreti sene başında 2.020 liraya yükselttik diye düğün bayram ettirmeye çalıştınız ama açlık sınırı yani yalnızca bir evin tenceresini kaynatmak için gereken rakam 2.124 TL. Peki, asgari ücret ne? 2.020 TL. Yani milyonlarca işçimiz, açlık sınırının altında bir gelire sahip. Çalışanlarımızın neredeyse tamamıysa yoksulluk sınırının altında bir gelire sahip arkadaşlar yani 7 bin lira. Bir eve 7 bin lira girmiyorsa o ev yoksul arkadaşlar. Kaç işçimizin evine 7 bin lira giriyor? Neredeyse emekçilerin tamamı, yoksulluk sınırının altında.

Bütün bunların sonucunda arkadaşlar, hayat pahalılığı sonucunda geçim sıkıntısı var ve mobbing var ve borçluluk yüzünden, arkadaşlar, intiharlar çok yüksek sayıda, artıyor.

Bakın, buna karşı her adımıyla ekonomik kriz yangınına benzin döken damat bey Berat Albayrak ne öneriyor? Hani şunu önermiyor: "İşçilerimize gelir aktarmamız lazım, çiftçilerimize destek olmamız lazım." demiyor. Ne öneriyor dün aldığı kararla? Kredi kartlarının asgari ödeme rakamlarını düşürüyor ve kredi kartı taksit sayısını artırıyor. Ne diyor işçilere, emekçilere, borçlulara? "Daha çok borçlanın." diyor. Ne olacak peki daha çok borçlandığında? Daha çok borç batağına batacak, bankalara daha çok faiz ödeyecek çünkü asgari rakamı ödediğinde, arkadaşlar, biliyorsunuz, bankalara yüzde 35, yüzde 40 faiz ödeyecek. Yani zaten yoksul olan işçiden daha çok kaynağı alıp bankalara aktaracak ya da borçlarını ödeyemeyen milyonlarca vatandaşımız gibi, daha çok vatandaşımız borç krizine girecek, evlerine haciz gelecek ve sonunda intiharlar artacak arkadaşlar. Hani, mucit damat beyin bulduğu tek mucize bu, arkadaşlar ama bu da intiharları, maalesef, artırır.

Çalışanlar bu durumda, çalışanlar evini geçindiremiyor. Peki, gelin, bir de işsizlere bakalım arkadaşlar. Dün yine işsizlik rakamları açıklandı, resmî rakam yüzde 14,1 ve geçen yıldan bu zamana, arkadaşlar, işsiz sayımız 1 milyon 334 bin kişi arttı ve 4 milyon 544 bine çıktı; bu, resmî rakam. İş aramaktan vazgeçenleri de kattığımızda 8 milyon vatandaşımız işsiz.

Arkadaşlar, Meclisimiz bu meseleye bakacak mı? Bakın, yıllardır krizden bahsediyoruz. "Her şeyi damat bey bilir, her şeyi kayınbaba Tayyip Erdoğan bilir." dediniz ama hep daha kötüye gittik. Meclisimiz bu meseleye bakmalı, işsizlere bakmalı, atanamayan öğretmenlere bakmalıyız, atanamayan sağlık emekçilerine bakmalıyız ki intiharlar olmasın. Aksi takdirde, arkadaşlar, bunun vebali boynunuzadır. Eğer bu araştırma önergemize de itiraz ederseniz, "hayır" oyu verirseniz yine bunun vebali boynunuzadır.

Bakın, arife günü, Kastamonu'da, 21 yaşında, atanamayan öğretmen Kevser Abdülkadiroğlu intihar etti arkadaşlar, onun vebali boynunuzadır. Antep'te, işsiz Eyüp Dal, bedenini ateşe verdi ve birkaç gün sonra hayatını kaybetti arkadaşlar; Eyüp Dal'ın da vebali boynunuzadır. Tekirdağ'da, 34 yaşındaki Saffet kardeşimiz "İşsizlikten bunaldım." diyerek intihar etti; eğer bu önergemize "hayır" verirseniz Eyüp kardeşimizin vebali de boynunuzadır. Adana'da, borçları nedeniyle intihar eden 35 yaşındaki Egemen kardeşimizin de vebali boynunuzadır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Paylan, lütfen tamamlayın.

GARO PAYLAN (Devamla) - Değerli arkadaşlar, binlerce intihar var yıllardır süren ve işsizlik, aşsızlık, geçim sıkıntısı yüzünden bu intiharlar devam ediyor ama devletimiz ne yapıyor bakın, damat bey ne yapıyor? Ciddi harcama yapıyor bakın, bütçe ciddi açık veriyor. Bir yıl için 80 milyar lira açık vadetti damat Berat Bey, Meclise geldi "80 milyar lira açık vereceğim." dedi; ilk beş ayda 66,5 milyar lira açık verdi. Ya, zannedersiniz ki milletin hayrına harcadı bunları, hani, işsizliği bitirmek için, çiftçiyi desteklemek için bu rakamları harcadı. Hayır, öyle olsaydı bu işsizlik, bu bunalım olmazdı. Kaynaklar nereye gidiyor? Saraylara gidiyor, yazlık saraya 330 milyon lira harcandı. Kaynaklar nereye gidiyor? Silaha, savaşa gidiyor, S400 füzelerine, tanklara, toplara gidiyor; bunların sonucunda bozulan güven yüzünden faize gidiyor kaynaklar arkadaşlar. Bütün bu meseleleri oturup konuşmamız lazım, aksi takdirde bütün kardeşlerimizin, intihar eden bütün kardeşlerimizin vebali boynunuzadır arkadaşlar.

Hepinize saygılar sunuyorum. (HDP sıralarından alkışlar)