HDP GRUBU ADINA DİLŞAT CANBAZ KAYA (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; tarımda artan giderlere karşılık devlet desteklerinin yetersiz olması ve var olan desteklerin daha çok büyük çiftlik sahiplerine yönlendirilmesi, küçük aile işletmelerine yönlendirilmemesi köylüyü her geçen gün daha ağır bir borç sarmalının içerisine sürüklüyor. Bugün bankalara borçlu olmayan köylü yok denecek kadar azdır ve bu oran her geçen gün artmaktadır. Ülkemizde ekilebilir tarımsal araziler her geçen gün azalıyor; köylüler, çiftçiler topraklarını artık ekmiyor.

AKP iktidarının uyguladığı yanlış tarım politikaları nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre 2008'de 1 milyon 127 bin olan çiftçi sayısı, 2018 yılında 697 bine kadar düşmüştür. Yine, TÜİK verilerine göre 2002 yılında 26 milyon 579 bin hektar olan tarım arazileri, 2018 yılında 23 milyon 200 bin hektara kadar gerilemiştir. AKP iktidarı bu tarım politikalarında ısrar ederse küçük ve orta köylülük tasfiye olacak, tarımda büyük tarım tekellerinin hâkimiyeti maalesef artacaktır.

18 Nisan 2016 tarihinde çıkarılan Tarım Kanunu'nun 21'inci maddesi şöyle diyor: "Tarımsal destekleme programlarının finansmanı, bütçe kaynaklarından ve dış kaynaklardan sağlanır. Bütçeden ayrılacak kaynak, gayrisafi millî hasılanın yüzde birinden az olamaz." Buna göre, 2020 bütçesinde tarım için ortalama 50 milyar TL kaynak ayrılması gerekirken bu oran bütçede bunun neredeyse yarısı kadar olan 22 milyar TL olarak planlanmaktadır. Tarıma yönelik desteklerin yetersiz olması, tarım politikalarının çiftçileri desteklemek, geliştirmek bir yana dursun onları her geçen gün daha ağır sorunlarla karşı karşıya getirmesi kaçınılmazdır. Mevcut tarım politikalarıyla ne üreticiler ne tüketiciler kazanmaktadır. Tarımda yaşanan krizin aşılması, üreticilerin sorunlarının çözülmesi ve tüketicilerin sağlıklı ve daha uygun fiyatlarla ürünlere erişmesi için kooperatifçiliğin desteklenmesi, şirket tarzı kooperatifçilik yerine toplum merkezli, üretici veya tüketiciyi destekleyen kooperatiflerin teşvik edilmesi gerekmektedir.

Tarımda, üreticilerin ekonomik sorunları ve ekilebilir tarım arazilerinin verimliliği problemin bir yanını oluştururken diğer yanını da sağlıklı gıdaya erişim hakkı oluşturmaktadır. İhraç edilen tarım ürünlerinin sık sık, ihraç edildikleri ülkelerden iade edilmesi toplum sağlığı açısından önemli riskleri açığa çıkarmaktadır. Çünkü insan sağlığını olumsuz etkileyen bu iade tarım ürünleri iç pazara sürülmekte, bu da halk sağlığı açısından önemli riskler oluşturmaktadır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayın sözlerinizi lütfen Sayın Kaya.

DİLŞAT CANBAZ KAYA (Devamla) - Son olarak, bilindiği gibi, Rusya'ya ihraç edilen 370 ton mandalina ülkemize iade edilmiştir. Bu anlamda, tarımda üreticilerin sorunlarının çözüm bulmasını istiyoruz.

Teşekkür ediyorum. (HDP sıralarından alkışlar)