CHP GRUBU ADINA AHMET VEHBİ BAKIRLIOĞLU (Manisa) - Değerli Başkan, değerli milletvekilleri; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 2018 yılı kesin hesap ve 2020 yılı bütçesi üzerine söz almış bulunuyorum. Genel Kurulu saygıyla selamlarım.

TKİ, 2003 yılından itibaren santral kurulma şartlı olarak redevans usulüyle ihaleler yapmaktadır. Bu kapsamda, 2006'da imzalanan Bolu Göynük Santrali 2015'te, sözleşmesi 2012'de imzalanan Soma Kolin Santrali de 2018 yılında elektrik üretimine başlamıştır. Bu sözleşmelerde yani termik santral kurma şartlı redevans sözleşmelerinde redevans birim fiyatlarının yıllara göre güncellenmesinde Üretici Fiyat Endeksi'nin kullanılması hükmü bulunmaktadır. Bolu Göynük'te de 2015 yılında fiyat Üretici Fiyat Endeksi'ne göre güncellenmiş, kilovatsaati 3,15 kuruş olarak belirlenmiş ve TKİ 2015 yılında 12 milyon lira redevans geliri elde etmiş ancak takip eden 2016 yılında endeks değiştirilerek Üretici Fiyat Endeksi yerine Piyasa Takas Fiyatı Endeksi'ne geçilmiş ve 3,33 kuruş olması gereken redevans fiyatı 2,65 kuruşa düşürülmüştür.

Sayıştay raporlarına göre 2016'da yapılan endeks değişikliği nedeniyle kurumun yani TKİ'nin 14 milyon liralık bir gelir kaybı söz konusudur. Benzer uygulamaya 2017 ve 2018 yıllarında da devam edilmiş yani Üretici Fiyat Endeksi yerine Piyasa Takas Fiyatı Endeksi kullanılmış ve bundan dolayı Sayıştaya göre TKİ, toplamda 48 milyon liralık bir gelir kaybına uğramıştır. TKİ'nin kasasında olması gereken 48 milyon liralık bu meblağ yani sizin, bizim, devletin kasasında olması gereken 48 milyon lira şirketin kasasında kalmıştır. Daha Türkçesi, TKİ 48 milyon lira zarar ettirilmiştir.

Ben bu konuyu Plan Bütçe Komisyonunda dile getirmiştim ve sizlere birtakım sorular sormuştum. "Sözleşmede fiyat güncellemesinin Üretici Fiyat Endeksi'ne göre yapılması hükmü varken Piyasa Takas Fiyatı Endeksi'ne geçişinizin nedeni nedir? Redevans sözleşmelerinde sonradan bu konuda herhangi bir değişiklik yapılmış mıdır; yapılmışsa şayet, gerekçesi nedir? Sayıştayın işaret ettiği 48 milyon liralık bedel tahsil edildi mi?" diye sorularımı sıralamıştım. Cevap vermişsiniz, daha doğrusu bir cevap metni göndermişsiniz ama içinde cevap yok.

Cevabınız çok kısa: "Tahakkuklar EPİAŞ tarafından belirlenen Piyasa Takas Fiyatı Endeksi kullanılarak gerçekleştirilmektedir." Bu kadar. Biz zaten bunu biliyoruz, "Neden?" diye soruyoruz. Şimdi aynı soruları tekrarlıyorum, umarım kamuoyunu aydınlatıcı cevaplar verirsiniz.

Sayın Bakanım, bir de borcunu ödeyemediği için yenilenen abonelikler, yeniden tahakkuk ettirilen güvence bedeli sorunu var. Özellikle tarım kesimi bu konuda çok mağdur. Seçim bölgemden bir örnek vermek istiyorum. Olayın vahametinin anlaşılması için çok güzel bir örnek.

Akhisar'da Kızlaralanı Köyü Sulama Kooperatifi var. Bu kooperatifin 52 bin liralık borcu var ve borcundan dolayı toprağın, mahsulün suya en ihtiyacı olduğu bir dönemde kooperatifin elektrikleri kesiliyor. Köylü zorlukla parayı denkleştiriyor, dağıtım şirketinin yolunu tutuyor ancak hayatlarının en büyük şokuyla karşı karşıya kalıyorlar. Dağıtım şirketi 52 bin liralık borcunu zorlukla denkleştiren çiftçimizden 172 bin lira güvence bedeli istiyor. Bu ve buna benzer sayısız örneklerle devamlı karşılaşıyoruz ne yazık ki. Değerli Bakanım, bunun adı yorgunu yokuşa sürmektir ve bu uygulamadan vazgeçilmelidir. (CHP sıralarından alkışlar)

Sayın Bakanım, inşaat sektörünün sıkıntılarını biliyorsunuz. Müteahhit bu zor şartlar altında binayı dikiyor, daireyi satıyor, ruhsatını alıyor; iş, enerji müsaadesini almaya geldiği zaman "Dur bakalım." deniliyor. Ne oldu? "Efendim, yatırımımız olmadığı için size şimdilik müsaade veremiyoruz." "Ya ne zaman vereceksiniz?" "Enerjiyi on aya kadar ancak verebiliriz." "Başka yolu yok mu bunun?" "Var efendim; yatırımı sen yaparsın, biz sana sonra parasını öderiz." Bu ekonomik krizde gözü karartmışsın, diyelim ki küçük sanayi sitesinde yatırım yapacaksın, makine almak için fuarları gezmişsin, sipariş vermişsin, bedel ödemişsin; ancak enerji olmadığı için, daha doğrusu sanayi sitesinde enerji alamadığın için, zamanında yatırım yapılmadığı için kara kara düşünüyorsun. Bu ve buna benzer şikâyetler eminim sizlere de geliyordur. Bu zor şartlar altında inşaat yapmak isteyen, yatırım yapmak isteyen, üretim yapmak, ziraat yapmak isteyen yurttaşlarımızın bu sorunlarla karşılaşması, okyanusu geçen vatandaşın derede boğulması gerçekten üzüntü vericidir. (CHP sıralarından alkışlar)

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, sözlerinizi tamamlayın Sayın Bakırlıoğlu.

AHMET VEHBİ BAKIRLIOĞLU (Devamla) - Tamamlıyorum.

Son olarak Sayın Bakanım, Soma'daki tazminat mağduru işçilerimizin taleplerinin bir kısmını şubat ayına kadar çözeceksiniz. Yıllardır çözülmeyen bu sorunu çözmek adına irade gösterdiniz ancak Soma kömürlerinin Atabacası, Işıklar Ocaklarında çalışanlar ve Uyar Madencilikte çalışan mağdurlar konusunda belirsizlik hâlen sürmekte. Bu konuda yapılacak yasal düzenleme çalışmalarının hızlandırılması ve belirsizliğin ortadan kaldırılması işçilerimizin en büyük beklentisidir.

Bu duygu ve düşüncelerle, her şeye rağmen, tüm itirazlarımıza rağmen geçecek olan bütçemizin hayırlı olmasını diliyorum. (CHP sıralarından alkışlar)