MAHMUT TOĞRUL (Gaziantep) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Değerli milletvekilleri, 158 sıra sayılı Kanun Teklifi'nin 8'inci maddesi üzerine söz aldım. Bu vesileyle hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlar, aslında bu teklif maddesi, gerçekten, bu torbadan çıkarılması gereken sakıncalı bir madde. Bu teklif maddesiyle hem yurttaş hakkına keyfî bir müdahale hem de yargıya bir müdahale yapılmakta. Yurttaşı değil, idareyi koruma saikiyle düzenleme getirmiş bir maddedir. Normalde Anayasa'mızın 35'inci maddesine göre, mülkiyet hakkı kutsaldır ve mülkiyet hakkı Anayasa tarafından korunmuştur. Bu yasalar tarafından da korunması gerekiyor. Ancak söz konusu maddede yurttaşların aleyhine dönük bir durum var. Yurttaşların lehine sonuçlanan yargı kararlarının önüne bu maddeyle geçilmek istenmekte. Bu düzenlemeyle hatalı kamulaştırma işlemi sonucunda zararları tazmin edilmesi gereken yurttaşa idarenin hukuka aykırı işleminin faturası kesilmektedir.

Yine, yurttaşların hak kaybını telafi etmek yerine, oluşan arazi rantını belli şirket ya da idare lehine sonuçlandırma amaçlanmaktadır. Örneğin, bir yurttaşın arazisinde kamulaştırmaya gidilecek, oradan rant elde edilecek, arazi değeri artacak ve sizin kamulaştırdığınız arazinin sahibi vatandaş da kamulaştırma bedelini almamış olacak. Bu, tamamen, yurttaşın mülkiyet hakkını gasbetme anlamına gelmektedir. Rant elde eden kişilere herhangi bir vergi yaptırımı da yok ama el koyduğunuz arazi sahibine "Ben otuz yıl önceki, elli yıl önceki bedelden parasını öderim." diyorsunuz. Burada bir adalet yok arkadaşlar. Bakın, siz "O tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir." diyorsunuz. Peki, geçmişte belirlenen arazi bedelini esas alarak mı yurttaşa bugün bedelini ödeyeceksiniz? O tarihteki nitelikleri nasıl tespit edeceksiniz? Nasıl bu işi becereceksiniz, onu da anlamış değiliz. Yani mademki bir arsaya el koyuyor, kamulaştırıyor, etrafındaki arsalara dokunmuyorsanız, onlardan hiçbir vergi de almıyorsanız, o zaman bugünkü değerden ödemeye devam etmeniz gerekir. Kamulaştırma bedelleriyle nasıl hakkaniyeti sağlayacaksınız? Davalar nasıl açılacak? Yani vatandaş "Bana çok düşük bedelle kamulaştırma yapıldı." diye nasıl hakkını arayacak? Nasıl itiraz edecek?

Anayasa'nın 35'inci maddesinin ikinci fıkrasında, mülkiyet hakkına ancak kamu yararı nedeniyle ve kanunla sınırlama getirilebileceği belirtilmiştir. Bu maddenin, Anayasa'nın 35'inci maddesinde güvenceye bağlanan mülkiyet hakkına bir müdahale niteliği taşıdığı açıktır çünkü mülkiyet hakkına müdahalenin yasallığı kamu yararı amacına dönük değildir. Düzenleme, yargı kararı lehine sonuçlanmış olan yurttaşlarımızın yararlanmaması adına çıkarılmış olacaktır. Ancak gerekçede idarenin mevcut yargı kararları nedeniyle altından kalkamayacağı bedeller ödemek durumunda kaldığı belirtiliyor. Böylece, taşınmazın rayiç değeri ve yurttaşın alması gereken yüksek faiz engellenmek isteniyor.

Kamulaştırılmış taşınmazlar hangi kişi ya da şirketlere devredilmiştir? Kısacası, arazi rantının paylaşımında davacı vatandaş devre dışı bırakılmaktadır. Bakın, teklife göre kamulaştırmasız el atma sebebiyle açılan davalarda taşınmazın değeri, taşınmazın idare adına tescil edildiği tarihin değerleme tarihi olarak esas alınması ve o tarihteki vasfı gözetilmek suretiyle tespit edilecek. Neden dava tarihindeki taşınmazın mevcut durumu üzerindeki ödemelerde tescil tarihi baz alınıyor? TÜİK tarafından açıklanan toptan eşya fiyatı ya da üretici fiyatı ya da yurt içi üretici fiyat endeksi alınmak suretiyle dava tarihi itibarıyla güncellenerek hak sahibine ödenecektir. Düzenlemeyle, idarece yapılması gereken ödemeler olması gerekenin çok altına düşürülecek, yargı kararlarının önüne yasayla geçilmiş olacaktır. Burada, ciddi anlamda, yurttaşların aleyhine bir durum söz konusu olacak, aslında dava tarihi itibarıyla taşınmazın niteliklerinin ve değerinin tespit edilip yurttaşa bedelinin ödenmesi gerekiyor. Bu bedele de aslında ÜFE'nin yani üretici fiyat endeksinin değil en yüksek yasal faizin baz alınması gerekiyor.

Değerli arkadaşlar, bu maddenin gerçekten bu torbadan çıkarılması gerekiyor, aksi takdirde yurttaşlar aleyhine bir işlem yapılmış olacak. Bu da en azından yurttaşlar açısından doğru değil.

Sadece idareyi koruyan ya da birilerine rant sağlamaya dönük bu maddenin tekliften çıkarılmasını öneriyoruz.

Teşekkür ediyorum. (HDP sıralarından alkışlar)