DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; öncelikle İdlib'de şehit olan askerlerimize Allah'tan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyorum. Ayrıca, Almanya'daki ırkçı saldırıyı kınıyorum.

Değerli milletvekilleri, bugün, size, KİT'lerde yapılan usulsüzlükleri ve yapılan yolsuzluklarla devletin ve dolayısıyla halkın nasıl soyulduğunu anlatacağım, KİT'lerle kurulan saadet zincirini açıklayacağım.

Öncelikle, KİT nedir? KİT, kamu iktisadi teşebbüslerinin kısaltılmış hâlidir. Ekonomik alanda faaliyet gösteren devlet kuruluşlarına verilen isimdir. Örnek vermek gerekirse, BOTAŞ, Devlet Demiryolları, Türkiye Kömür İşletmeleri, Eti Maden, PTT, TEDAŞ, TEMSAN gibi kurumlar KİT kuruluşlarıdır. Aynı zamanda KİT'lerin bir de iştirakleri vardır, bu iştirakler nedir? KİT kurumlarının ortak olduğu şirketlerdir. Kimine yüzde 16 ortaktır, kimine yüzde 48 ortaktır.

Peki, KİT'lerdeki ihale sistemi neden önemli? İhaleler, devlet kaynaklarının en verimli şekilde kullanılmasını ve devletin maksimum kâr elde etmesini amaçlayan ve ihaleye giren şirketlerin eşit rekabet koşullarında katılımını sağlayan bir sistemdir.

Evet, şimdi gelelim KİT'ler nasıl soyuluyor? Sistem şöyle çalışıyor: Önce, bir KİT kuruluşu diğer bir KİT kuruluşundan istisna kapsamında ihalesiz olarak bir işi alır. Aldığı bu işi yine ihalesiz olarak kendisinin küçük ortağı olduğu bir iştirake verir. Bu iştirak yine makam olurlarıyla ihalesiz bir şekilde işi yükleniciye, yüklenici de işi ihalesiz bir şekilde alt yükleniciye aktarır. Başından sonuna kadar bir komisyon sistemi çalışır, komisyonlar alınır. İştiraklerin ve onların alt yüklenicilerinin hiçbirinde ne çalışan vardır ne araç gereç vardır ne de bir emek vardır, tamamen bir sistem çalışır. Bir örnek vermek gerekirse, EÜAŞ'tan bir maden sahasını ihalesiz olarak, Kamu İhale Kanunu'na göre istisna olarak alan TKİ, kendi iştirakine yine ihalesiz olarak bu sahayı verir, iştiraki bir kâr payı alır, yüklenicisine işi verir; yüklenici bir kâr payı alır ama hiçbir şekilde emek üretmez, hizmet üretmez; o da alt yüklenicisine verir, o da hiçbir şey yapmaz, o da alt yüklenicisine verir. Yani aslında, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu, işin başında ihale yapsa ve işi yapacak firmaya verse 100 birim kâr edecekken 40 birim kâra razı olur ve büyük bir gelir kaybına neden olur.

Şimdi, gelelim bu konunun ispatına: Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu 2018 Yılı Sayıştay Denetim Raporu bakın ne diyor: "Kurum tarafından kömür üretim sahalarının çoğunlukla ihale yapılmaksızın, herhangi bir üretim faaliyeti bulunmayan ve Sayıştay denetimi dışında bulunan kurum iştiraklerine verildiği, iştiraklerin ise bu sahalarda üretimi başka şirketlere yaptırdığı, dolayısıyla bu işlemlerin dolaylı yoldan kömür üretim sahalarının ihalesiz, kritersiz olarak şirketlere verildiği tespit edilmiştir." TKİ'de 2018 yılında 9 adet zincir var ve bunun yıllık maliyeti 700 milyon TL gelir kaybıdır.

Bitti mi? Bitmedi. TEMSAN'dan örnek verelim. 2017 Yılı Sayıştay Raporu'nda bir bulguda "Kamu kuruluşlarından ihalesiz alınan işlerin şirketin tabi olduğu KİT mevzuatı hükümlerine aykırı olduğu değerlendirilen doğrudan makam olurlarıyla yüklenici firmalara ihalesiz olarak verildiği anlaşılmaktadır. Nitekim, 2017 yılında 17 adet işten 13 adedi makam olurlarıyla ihalesiz olarak yaptırılmıştır." deniyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Devamla) - Yine TEMSAN, yıl 2018, yine Sayıştay Raporu. Sayıştay raporlarında en fazla geçen kelime "ihalesiz" kelimesi zaten. 2018 yılında EÜAŞ'tan alınan 19 adet işten 17 adedi yüklenicilerle sözleşme imzalanmak suretiyle ihalesiz olarak yaptırılmaktadır, burada da toplam 17 adet zincir var.

Yine, bir KİT kuruluşu PTT örnek gösterilebilir; o da iştirakleri üzerinden derin, kocaman bir delik açılmış bir KİT kuruluşudur, 2017 yılındaki kârı 641 milyon TL'dir. İştirakleri üzerinden iş yaptıra yaptıra, yoluna yoluna, komisyoncu şirketler oluştura oluştura geldiğimiz durum, 2019 yılı itibarıyla 1 milyar TL zarar eden PTT'dir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayın lütfen.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Devamla) - Oysa bu komisyonculara giden paralarla yüzlerce okul, yüzlerce hastane yaptırılabilirdi, fabrikalar yaptırılabilirdi ve burada genç işsizliğe çözüm üretilebilirdi. Bu kaybedilen paralar, bu peşkeş çekilen paralar nedeniyle doğal gaz, elektrik, su faturalarına zam üzerine zam geliyor.

Sayın milletvekilleri, o nedenle, gelin, Kamu İhale Kanunu'nu hızlı ve etkin olacak şekilde değiştirelim. Gelin, denetimi artırın, bu suça ortak olmayın.

Saygılar sunuyorum. (CHP ve İYİ PARTİ sıralarından alkışlar)