MAHMUT CELADET GAYDALI (Bitlis) - Teşekkür ederim.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sözlerime başlamadan önce Tatvan ve Ahlat'ta meydana gelen selde birçok ev ve iş yeri sular altında kaldı; sevindirici olan can kaybının meydana gelmemiş olmasıdır. Hemşehrilerime buradan bir kez daha geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.

Değerli milletvekilleri, hepimizin bildiği üzere, 2020 yılıyla birlikte birçok badireye tanıklık ettik: Uçak kazaları, depremler, seller, orman yangınları ve son olarak coronavirüs. İçinde yaşadığımız dünya bize bir şeyler anlatmaya çalışıyor. Küçücük bir virüs dünyada milyonlarca insanı evinden çıkamaz, çalışamaz ve üretemez bir duruma soktu; dünyanın her yerinde iş yerleri kapatıldı, milyonlarca insan işsiz kaldı. Ülkeler, bir yandan coronavirüsün etkilerini ortadan kaldıracak bilimsel çalışmaları gerçekleştirirken diğer yandan virüsün etkilediği ekonomik ve sosyal alanlardaki sorunları yok edecek önlemler geliştiriyorlar. Türkiye'de 10 Mart itibarıyla başlayan salgın sonucunda, maalesef, 5.382 insanımızı kaybettik. Salgını durdurmak belki mevcut koşullarda mümkün olmayabilir fakat etkisini en aza indirmek alınacak tedbirlerle mümkündür. Bunun için neyle karşı karşıya olduğumuzun iyi analiz edilmesi, önlemlerin hızlıca hayata geçirilerek insan yaşamını önceleyen politikalar geliştirilmesi gerekmektedir. Fakat virüs ve etkileriyle ilgili çalışma yapılması gereken Mecliste, suni gündemler yaratılarak âdeta havanda su dövülüyor.

Geçen hafta katıldığım Akdeniz Parlamenter Asamblesinin gündeminden bazı bilgileri aktarmak isterim. Pandeminin en büyük etkilerinin turizm üzerine olacağı ve bunun büyük bölümünün de Akdeniz ülkelerini etkileyeceği vurgulandı. Tüm dünyada 100 ila 200 milyon işsiz ve 910 milyar dolar ila 1,2 trilyon dolar arası finansal kayıplardan bahsedildi. Üretim zincirleri kopmuştur, yeni üretim modellerine ihtiyaç vardır; pandemi sonrası dünyanın kendisine yeni bir düzen geliştirmek mecburiyetinde olduğu görüşü hâkimdir. Bunun için çevreye saygılı bir düzenleme gerekmektedir. Coronavirüsten sadece turizm değil lojistik, ulaştırma, inşaat, perakende satış gibi daha birçok sektör de etkilenecek. Dünya Ticaret Örgütü, gıda güvenlik prosesi üzerine dikkatleri çekiyor. Yeni hükûmet etme sistemlerinin geliştirilmesi gerekeceğinden bahsediliyor. Çevreye duyarlı ve uyumlu elektronik sistemin insan yaşamı üzerindeki yeni etkileri, şeffaflık... Devletlerin kendilerinin sınırları içerisinde bölgesel kılıflara girmemesi gerektiği vurgulandı, mahallî prosedürler zayıflık işareti olarak algılandı. Gümrük vergilerinin indirilmesi gerektiği öne çıkan başlıklar oldu. Yine, yeni yatırım yapılmasının daha iyi ekonomik, sosyal, politik, çevresel, ekolojik ortam yaratma politikaları üzerine kurulması gerektiği vurgulandı.

Biz de ise dünyadan bir haber Maliye Bakanı hamaset nutukları atıyor, işsizliğin azaldığından bahsediyor. Tarım Bakanı ise parası fazla olduğu için üretim yerine ithalatı tercih ettiğini ilan ediyor. Dünya ülkeleri çevreye duyarlı bir politik yapılanmanın kurulması bilincini elde ederken Türkiye'de ekolojik ve kültürel yaşam yok edilmeye devam ediliyor. Hasankeyf gibi bir tarihi, betona ve suya gömdünüz. Yeni hükûmet sisteminiz, rant ve talan hırsı üzerine kurulmuş bir despotizmden başka bir şey değildir. Kişisel çıkarlar uğruna ekonomik ve sosyal yaşam üzerinde ciddi tahribatlar meydana getirdiniz. Bakıldığı zaman rejim değişikliğiyle ekonomiyi uçuracağını iddia edenler, şimdi de sıçramaktan bahsetmektedir. Kürtçede bir deyim var: "..."(x) Yani "Karıncanın ömrünün sonunda kanatları çıkar." denir. Sizin de beyhude yere kanat çırpmanız ve uçma hevesiniz sonunuzun geldiğinin emaresidir.

Sözlerimi bitirmeden önce, büyük filozof Gandi'nin güzel bir lafı var -bunu, herkes, bütün milletvekilleri, kendilerine öz eleştiri olsun diye bir denesinler diyorum- dünyanın 7 hatasından bahsediyor: 1) Ahlaksız ticaret. 2) İlkesiz siyaset. 3) Niteliksiz eğitim. 4) Emeksiz zenginlik. 5) Vicdansız haz. 6) İnsaniyetsiz bilim. 7) Gösterişe dayalı ibadet.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum. (HDP sıralarından alkışlar)