ZEKİ HAKAN SIDALI (Mersin) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Covid'le birlikte tarıma artan ilgi müstakil evlere olan talebi artırınca hobi bahçeciliği deyim yerindeyse patladı. Yazlık alamayanlar için, daha uygun fiyatlı hobi bahçeleri bir alternatif olarak ön plana çıktı. Yoğun taleple birlikte verimli tarım arazilerine, ovalara, yılda üç ürün alınan tarlalara bile hobi bahçeleri kurulmaya başlandı. Yani hobi bahçeleri hobi olmaktan çıktı, tarımafobi bahçelerine dönüşerek tarımsal üretimi tehdit eder hâle geldi. Oysa hobi bahçeleri ovalar, verimli tarım arazileri, meyve bahçeleri ve orman arazilerindeki ağaçlar kesilerek oluşturulan alanlar üzerine kurulmamalı, aksine kentsel alanlara kurulmalı. Hobi bahçeleri konut, yazlık olarak değil, ticari olmayan sürdürülebilir üretim alanları olarak kalmalı.

Amacından saparak kentsel rantın unsuru hâline gelen hobi bahçeleri belediyelerden daha çok emlakçılar tarafından kurulur hâle gelirken pazarlanması da bir emlak faaliyetine dönüştü. Üzerinde sürdürülebilir kent tarımı yapılan hobi bahçeleri gitti, yerini betonlu, havuzlu hobikondular aldı. Hobi bahçeleri, kentte yaşayanların, kentin stresinden uzaklaştıkları, toprakla uğraşarak tarıma, üretime olan özlemlerini giderdikleri, kendi ihtiyacı olan sebzeyi, meyveyi üretecekleri alandı. Bu bakış açısı sürdüğü sürece ne hobi bahçelerine dönüşür ne de ranta konu hobikondulara dönüşür. Bu olumsuz gidişi durdurmanın yolu, işin felsefesine odaklanmaktan geçiyor. Bu yasa teklifi, daha önce hatta sizin iktidarınız döneminde çıkarılan yasaların uygulanamadığının bir itirafı. 2005 yılında çıkarılan yasa gerçekten uygulansaydı tarımsal alanlardaki yapılaşmayı, sanayi, turizm, enerji, madencilik yatırımlarını, hobi bahçelerini konuşmuyor olacaktık. Tarım topraklarını korumak için yine yasalar çıkarılıyor, cezalar getiriliyor, verimli tarım arazilerine kurulan hobi bahçeleri yıkılarak tarım arazilerinin bölünmesi önlenmeye çalışılıyor. Hobi bahçeleri konusunda gösterilen hassasiyet öncelikle diğer tesisler, konutlar için de gösterilmeli.

Örneğin, Türkiye'nin en verimli tarım arazilerinden Çarşamba Ovası'na yapılan biyokütle tesisi niçin konuşulmuyor? Koruma altına alınan ve bir çivi çakılamaz denilen ovalara, örneğin Alpu Ovası'na niçin termik santral kurma girişimleri yapılıyor? Tarım arazilerine kurulan hobi bahçelerini yıkmak için çaba gösterilirken niçin sanayi, konut, enerji, madencilik, altyapı tesislerinin kaldırılması, en azından bugünden sonra izin verilmemesi için çaba gösterilmiyor? Verimli tarım arazilerinin kurtarılması hedefi sadece hobi bahçelerini yıkmakla olmaz, çok daha bütüncül bir bakış açısı gerekir.

Tarım arazilerinin kaybı konusundaki ciddiyeti, sizlere memleketim olan tarım kenti Mersin'de yaşanan dikkat çekici rakamlarla ifade edeyim: Mersin'in tarım alanı, 2008-2019 yılları arasında 406 bin hektardan 333.173 hektara geriledi yani 72.827 hektar arazi tarım alanı vasfını yitirdi. Bu, 2008 yılı tarım alanı referans alındığında yüzde 18 oranında bir kayıp demek. Yani Mersin son on yılda tarım alanlarını yüzde 18 oranında kaybetti. Bu, 101.958 adet futbol sahası demek. Bu kayıp Mersin için büyük bir kapasite kullanım kaybı, kabul etmek mümkün değil. Şayet, Mersin her on yılda 72.827 hektar tarım alanı kaybetmeye devam edecek olursa gelecek kırk beş yıl içerisinde tarımın başkenti Mersin'de tarım yapılacak 1 metrekare arazi bile kalmayacak. Burada dikkat çekici olan başka bir şey ise toplam kaybın yüzde 71'inin son beş yılda meydana gelmiş olması. Son on yılda kentin toplam arazi varlığı içerisindeki tarım arazilerinin oranı yüzde 25'ten yüzde 21'e gerileyerek yüzde 4 oranında küçüldü. Tarım dışı araziler 2009'dan 2019'a 75.595 hektar arttı. Bu artışın 70 bin hektarı doğrudan tahıl tarımından kopanlardan oluşurken 5 bin hektarı orman ve fidanlıklardan dönüştürülen alanlardan kaynaklandı. Mersin, son on yılda 75.595 hektar arazisini yapılaşmaya, sanayi, turizm, enerji, madencilik yatırımlarına ve maalesef, hobi bahçelerine kaybetti.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ZEKİ HAKAN SIDALI (Devamla) - Tamamlıyorum Başkanım.

BAŞKAN - Buyurun, tamamlayın.

ZEKİ HAKAN SIDALI (Devamla) - En verimli topraklarımızı yanlış, plansız yatırımlardan, beton kentlerden ve diğer pek çok enerji şirketinin işgalinden kurtaramazken, bugün, burada hobi bahçelerini konuşmak asıl zararı, asıl kaybı gözden kaçırmaktır. O nedenle, yasa uygulayıcılarını, öncelikle Meclis olarak çıkardığımız yasaları en iyi şekilde denetlemeye, tarım alanlarını koruma konusunda hassasmış gibi yapmak yerine ciddiyete, samimiyete, konuyu gerçekçi bir şekilde almaya davet ediyorum.

Yüce Meclisi saygıyla selamlarım. (İYİ PARTİ ve CHP sıralarından alkışlar)