TACETTİN BAYIR (İzmir) - Çok değerli milletvekili arkadaşlarım ve birlikte beş yıldır görev yaptığım değerli Komisyon üyeleri; öncelikle şunu ifade etmeliyim: Dün gecenin ilerleyen saatlerinde de olsa konuşma yapmak üzere hazırladığım konuşmamda "7'nci maddeye geldik, Komisyonda hiçbir yumuşama yok." diye sitemde bulunacaktım, konuşmamı böyle hazırlamıştım ama dün akşam 6'ncı madde üzerinde tüm siyasi partilerin anlaşması üzerine, 6'ncı maddenin geri çekilmesinden duyduğumuz memnuniyeti, sivil toplum örgütlerinden duyduğumuz memnuniyeti de sizinle paylaşmak istiyorum. Önümüzdeki maddelerde, özellikle 13'üncü maddede ve diğer maddelerde de aynı anlayışı değerli Komisyon üyelerinden hep birlikte, ortak fikirle sonuç almamızı... Dolayısıyla bizden beklenti içinde olan sivil toplum örgütlerine Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonunda aynı fikirlerle yol alındığını, toplumda farklı siyasi görüşteki partilerin de ortak iş yapma kültürünün olduğu mesajını vermemiz gerektiğini düşünüyorum. Bu anlamda 6'ncı maddedeki davranışlarından dolayı tüm siyasi partilerin Grup Başkan Vekillerine teşekkürlerimi sunuyorum.

Arkadaşlar, bu teklifte bir yandan, elektrik abonelerine işkence gibi uygulanan kayıp kaçak bedeli 2025 yılına kadar uzatılıyor. Sadece 2025'e kadar uzatılmıyor, Sayın Cumhurbaşkanına da bir beş yıl daha ek süre verilerek 2030 yılına kadar da uzaması sağlanıyor. Diğer yandan, maden işçilerinin bekleyen alacakları ödenmemişken Ankara'ya yürümelerine bile fırsat tanınmazken belli şirketlere de adrese teslim vergi ve ruhsat izni avantajları, belli madenler için de kira, irtifak hakkı, kullanma izinlerine de yüzde 85'e varan indirimlerin fiilî süresinin uzatılması sağlanıyor.

Özellikle grup olarak bizi rahatsız eden maddelerin altını çizerek söylemek istiyorum. Daha önce devletin işlettiği ve şimdi redevansla özel firmalara işlettirilen sahalar için firmalarca alınması gereken ÇED ve imar izni, iş yeri açma izni, çalışma ruhsatı iznine gerek kalmayacak. Bu firmalar, madeni daha önceden işleten devlet kurumlarına tanınmış muafiyetleri, izinleri aynen kullanabilecekler. Dolayısıyla bu izinleri almakta zorlanan firmalar da kollanmış olacaklar.

Yine, bu teklifle, BOTAŞ tarafından yapılacak doğal gaz alımları da 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu dışında tutulacak. BOTAŞ, iktidarın doğal gaz temininde ve dövizde yaşanabilecek yeni kriz öncesinde gazda kısıntı ve kesintiler olabileceğini itiraf ediyor. BOTAŞ'ın ihalesiz gaz alım limiti kaldırılıyor.

Diğer taraftan, hepimizi umutlandıran "Doğal gaz rezervi bulduk." deniyor ama hiçbir gelişme yok henüz. Enerji fiyatları dünyada düşerken bizde zam üstüne zam yiyor. Evleri ısıtmayan, cep rahatlatmayan bu doğal gazı ne yapalım, bize bir faydası yok ki!

EPDK ve TEDAŞ, elektrik üretim ve dağıtım şirketlerinin talebiyle kamulaştırma, irtifak hakkı tesisi, devir, kullanma izni, kiralama gibi kritik yeni yetkilere kavuşuyor. EPDK, diğer kamu kurumlarının kamu yararı bakımından izin ve onay süresini aramaksızın kamu yararının ne olduğuna kendi karar veriyor.

Kayıp kaçak bedellerini dürüst abonenin sırtına bir on yıl daha yüklemeye kararlı görünüyorlar. Kayıp kaçak elektrik oranı düşük dağıtım bölgelerinden yüksek kaçak oranlı bölgelere kaynak aktarımı devam edecek. Böylece, elektrik dağıtımındaki hedeflerin tutmadığı, bölgesel maliyet farklarının kapatılamadığı, dürüst abonelerin kayıp kaçağı ödemeye devam edeceği itiraf edilmiş oluyor. Bu, elektrik dağıtım özelleştirilmesinin hatalı yönetildiğinin, kayıp kaçağın yine abonenin sırtına yükleneceğinin kanıtıdır. Maddeyle, fiyat eşitleme mekanizmasının süresi, demin söylediğim gibi beş yıl daha uzatılıyor ve Cumhurbaşkanına 2'nci kez bir beş yıl daha uzatma yetkisi veriliyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurunuz efendim.

TACETTİN BAYIR (Devamla) - Değerli arkadaşlarım, 2013 neresi, 2025-2030 neresi? 2013'te hatalı dağıtım özelleştirmesinin sonuçlarıyla birlikte elektrikte ulusal tarife uygulamasına, fiyat eşitleme mekanizmasına geçilmişti ve bu o zaman doğru gibi görünüyordu. Bu mekanizma, önce Bakanlar Kurulu kararıyla, 2015 sonunda da 2020'ye kadar uzatılmıştı.

Teklifin 44'üncü maddesinde de özellikle yatırımlar için ödenen teminatlar yakılmaktan vazgeçiliyor, sahibine iade ediliyor, elektrik santrali kurmak için başvurmuş lisans sahibi yatırım yapmayanlara isterlerse teminatları iade ediliyor. Bir tarafta yoksul vatandaş kullanmadığı kaçak elektrik parasını ödesin yoksullaşsın, diğer tarafta enerji patronları zenginleşsin. Bu kabul edilebilir bir durum değildir.

Hepinize saygılar sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)