EDNAN ARSLAN (İzmir) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yüce Meclisimizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum. 238 sıra sayılı Kanun Teklifi'nin 41'inci maddesi üzerine Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adına söz almış bulunuyorum.

Bu 41'inci maddeyle fiyat eşitleme mekanizmasını 31/12/2025 tarihine kadar uzatmayı öngörüyorsunuz. Eğer bu madde kabul edilirse kayıp kaçakla ilgili maddeler adil olmayan bir şekilde namuslu vatandaşlarımızın faturalarına beş yıl daha yansıtılmaya devam edecek.

Ülkemizde 2018 yılında dağıtım sistemine giren enerji miktarı 203,8 milyar kilovatsaat, dağıtım sisteminden tahakkuk eden miktar ise yaklaşık 177 milyar kilovatsaat, kayıp kaçak miktarı ise 26,5 milyar kilovatsaat. Yani, bizim ürettiğimiz elektriğin yüzde 13'ü kayıp kaçak olarak bir şekilde sistemde kayba uğruyor. Yani bu kayıp kaçak miktarını, yani 26,5 milyar liralık kilovatsaatlik enerjinin parasını beş yıl daha namuslu vatandaşların faturalarına yansıtmaya devam etmek istiyoruz eğer bu madde kabul edilirse.

Elektrik enerjilerinde önemli bir yer tutan kayıplar iki başlık altında toplanmaktadır. Bunlar sırasıyla teknik olan kayıplar ve teknik olmayan kayıplar olarak tanımlanmaktadır. Halkın bildiği şekliyle de kayıp kaçak olarak ifade edilmektedir. Teknik kayıpların asgari seviyeye düşürülmesi, dağıtım şirketlerinin işletilmesi sürecinde tesisatın tekniğine uygun olarak periyodik bakımlarının yapılması yeni yatırımların zamanında yapılmasıyla mümkündür. Bu yönde yapılan tüm harcamalar tüketici tarifelerine yansıtılmaktadır. Bu nedenle, dağıtım şirketlerinin bu konuda her türlü tedbiri alarak kaynak israfı ve arz güvenliği sıkıntısı yaratmadan gerekli yatırımları zamanında ve tekniğine uygun bir şekilde yapmaları, yapılan yatırımların da kamu idareleri tarafından sağlıklı bir şekilde denetimden geçirilmesi göz ardı edilmeyecek bir zorunluluktur.

Teknik olmayan kayıp kaçaklar ise kullanıma sunulduğu hâlde tahakkuk işlemi yapılamayan veya bir başka ifadeyle faturalandırılmayan elektrik tüketimlerini içermektedir. Bunlar genellikle yasa dışı elektrik tüketimi, ölçümleme, faturalama ve veri işleme hataları gibi eylemler sonucunda ortaya çıkmaktadır. Ölçümleme, faturalandırma veyahut da veri işleme gibi hususlar dağıtım veya tedarik şirketlerinin yönetsel zafiyetlerden oluşan tamamen ilgili şirkete ait idari hatalardır. Yasa dışı elektrik kullanımının önlenmesi ise dağıtım şirketinin sahada gerekli fiziki denetimleri yerine getirmesiyle ve tüketimlerin sağlıklı ölçümüne yönelik yatırımları zamanında ve eksiksiz yapmasıyla mümkündür. Gerek teknik gerekse teknik olmayan tüketimlerin asgari seviyeye düşürülmesi dağıtım şirketlerinin sorumluluğu altındadır. Hâl böyle olmasına karşın, 31/12/2015 tarih ve 20579 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren ve yüksek kayıplı şirketler tanımına dâhil edilen bazı dağıtım bölgelerine ayrıcalık tanıyan, aynı zamanda dağıtım bölgelerinin özelleştirme ihalelerindeki yarışma şartlarını da bozan Dağıtım Sistemindeki Kayıpların Azaltılmasına Dair Tedbirler Yönetmeliği de yürürlükten kaldırılmalıdır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 21/5/2014 tarih ve 2014/679 no.lu kararında "Elektrik enerjisinin naklî esnasında meydana gelen kayıp ile başka kişiler tarafından hırsızlanmak suretiyle kullanılan elektrik bedellerinin kurallara uyan abonelerden tahsili yoluna gitmek, hukuk devleti ve adalet düşünceleriyle bağdaşmamaktadır." ifadesinde de yer aldığı üzere dağıtım şirketlerinin sorumluluğu altında olan ve dağıtım özelleştirmelerinin maskesini düşüren kayıp kaçak tüketimlerinden kaynaklı maliyetlerin ve sayaç okuma giderlerinin tüketici faturalarına yansıtılmasına son verilmelidir.

Elektrik enerjisinin, üretimden tüketime kadar sürdürülen tüm faaliyetlerinin kamu hizmeti nitelikleri göz önüne alınmalı ve özelleştirme bölgelerinde yürütülen elektrik dağıtım hizmetlerinin toplumsal yararını önceleyen bir anlayış ve faaliyetleri sürdürebilmelerinin yolu açılmalı ve kamusallık yeniden politik bir tercih olarak gündeme getirilmelidir diyerek yüce heyetinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)