AYDIN ÖZER (Antalya) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sevgili milletvekilleri, Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Gönül isterdi ki bütçe görüşmeleri arasındaki bu kıymetli bir haftada böyle dayatma bir yasayı değil, sağlık çalışanlarımızın özlük haklarını, Covid-19 hastalığının bir meslek hastalığı olduğunu ya da sağlıkta hayatını kaybeden 200'ün üzerindeki sağlık çalışanlarımız için bir şehitlik teklifi gelsin, bunu konuşalım, bu yasayı konuşalım isterdik ama bugün neyi konuşuyoruz? Türkiye Büyük Millet Meclisinde "Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yetkileri bir başka ajansa -çok dayatma bir yasa teklifiyle- nasıl devredilir?"i konuşuyoruz.

İki yıl önce, 2018'de Çevre Kanunu'nda bazı değişikliklere gidilmiş, kanuna şöyle bir ek madde getirilmişti: "Çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla Bakanlık, belirleyeceği ambalajlar için depozito uygulamasını 1/1/2021 tarihinden itibaren zorunlu tutar. Depozito sisteminin uygulanmasına yönelik usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." Bu söz konusu yönetmelik bu düzenlemenin üzerinden bir buçuk yıl geçtikten sonra, Haziran 2020'de yani altı ay önce yayınlandı. Yönetmelikte görülüyor ki Bakanlık, tüm birimleri ve teşkilatlarıyla altyapı kurulumundan denetimlerine kadar pek çok detayı çalışmış ve şimdi, önümüzdeki düzenleme tüm bu sürecin birikimini, depozito sisteminin uygulamasıyla ilgili tüm yetkiyi Bakanlıktan alıyor, Çevre Ajansına aktarıyor.

Değerli arkadaşlar, 4'üncü madde, Bakanlıkça belirlenen çevre strateji ve politikaları doğrultusunda Çevre Ajansının yapacağı faaliyetleri sıralıyor. Bu faaliyetler neler? Depozito sistemi ve uygulaması tamamen Ajansa devrediliyor. Çevre Ajansı, depozito sistemini kurabilecek, birilerine kurdurabilecek, işletebilecek veya birilerine işlettirebilecek, ilgili tarafların depozito yönetim sistemine dâhil olmasını sağlayacak ve bunların yükümlülüklerini belirleyecek; depozito bedeli, ücret ve teminatları alabilecek veya iade edebilecek. Ayrıca depozito yönetim sistemi altyapısının oluşturulması, uygulanması, izlenmesine yönelik izin ve onay işlemleri dâhil gerekli idari düzenlemeleri, tedbirleri ve kontrolleri de Çevre Ajansı uygulayacak. Yani bu işte bir rant olacak, bu işte birileri kazanacak ama o kâr kesinlikle bu halka kalmayacak.

4'üncü maddedeki bir başka faaliyet alanı da atık yönetim sistemi. Buna göre Çevre Ajansı, sıfır atık yönetim sisteminin kurulmasına ve uygulamasına katkı sağlayacak, geri kazanılabilir ürünlerin kullanımları sonrası ülke ekonomisine kazandırılmasına ve geri kazanılabilir atıkların yönetimine ilişkin faaliyetlere katkı sağlayacak. Bu durumda atık sanayisi ne olacak, belediyeler atık konusunda yetkisiz mi kalacak? Yani para getirmeyen atıklar gaz olacak, para getiren atıklar Ajansın olacak ama o kâr yine halka kalmayacak.

Çevre Ajansı, ayrıca, yurt içinde ve yurt dışında yerel yönetimler, ulusal veya uluslararası kurum ve kuruluşlar, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve gerçek veya tüzel kişilerle iş birliği yapacak, ortak projeler geliştirecek, faaliyetlerde bulunacak. Bakın burası çok önemli: "Uygun görülmesi hâlinde belediyelere, il özel idarelerine, eğitim kurumlarına ve diğer kurum ve kuruluşlara mali ve teknik destek sağlamak." Kime uygun görülecek, hangi kıstaslara göre uygundur denilecek, kimin keyfine bırakılacak belli değil.

Ajansın diğer faaliyetleri şöyle: Çevrenin iyileştirilmesine yönelik faaliyetlerde bulunmak. Kamuoyunda duyarlılık ve farkındalık oluşturmak amacıyla çeşitli faaliyetlerde bulunmak. Eğitim ve sertifika programları düzenlemek, bilimsel çalışmalar yapmak, belge birikim ve araştırma merkezleri kurmak.

Ya, Allah aşkına siz Bakanlığı kapatıyor musunuz? Kapatmıyorsanız kârlı kısmı buraya alıp Bakanlığın içini mi boşaltıyorsunuz? Boşaltmıyorsanız, Bakanlığa paralel bir yapı mı kuruyorsunuz? Neden bu yapının yönetim organ ve birimleri siyasi saiklerle oluşturulacak? Neden bu yapı Kamu İhale Kanunu'ndan bağımsız bir yapı olacak ve işletme faaliyetlerini özel sektöre ihalesiz bir şekilde verebilecek? Neden bu yapının mali muafiyetleri olacak? Allah aşkına neden Çevre Ajansına ihtiyacımız var?

Son olarak gençler adına bir söz söylemek istiyorum. Muhtemelen yarından itibaren istihdam bekleyen arkadaşlar "Çevre Ajansına ne zaman alım yapılacak, kaç kişi alınacak?" diye soracaklar. Haklılar çünkü istihdam beklentisini karşılayamıyorsunuz. Komisyondaki bütçe görüşmesinde Bakana 2021 yılında alımları sormuştuk, yanıt şöyle: "Buna göre 4/B'li 30 çevre, 10 şehir plancısı, 18 avukat alımı planlanırken mühendis, mimar ve şehir plancısı toplam 110 sözleşmeli personel alımı talebinde bulunulmuş." Buradan istihdam bekleyen arkadaşlar adına da soruyorum: Gerçekten ihtiyaç bu kadar mı yoksa sizin çevrenizdeki ihtiyaç sahipleri mi bu kadar?

Teşekkür ederim. (CHP sıralarından alkışlar)