HDP GRUBU ADINA MUAZZEZ ORHAN IŞIK (Van) - Sayın Başkan, değerli üyeler; ülkede ekonomik kriz ve coronayla birlikte AKP-MHP politikalarıyla da mücadele eden tüm çiftçilerin sorunları acil çözüm beklemektedir. Corona döneminde çiftçiler, borç yükü altında ve katlanan maliyetler nedeniyle çiftliklerini kapatmak zorunda kalmış ve iflas etmiştir. Her bölgede ziraat odaları bu uyarıları yıllardır yapmaktadır. Türkiye'de çiftçilikle uğraşan 2 milyondan fazla kişi vardır. Milyonlarca kişinin geçimini sağladığı tarım sektörü bir bütün olarak AKP'nin özelleştirme politikalarına kurban edilmiştir. AKP döneminde 4 milyondan fazla kişi tarımdan kopmuştur.

Köy Hizmetlerini, il özel idarelerini plansız bir şekilde kapatan, gerekli altyapıyı hazırlamayan AKP, tarımda çalışan nüfusu göçe, yoksulluğa ve kayıt dışılığa mahkûm etmiştir. Bugün, tarımda çalışan yaklaşık 5 milyon kişinin yüzde 80'inden fazlası sigortasızdır. Bu oran kadınlarda yüzde 90'ı bulmaktadır. Mevsimlik tarım işçilerinin hâli ortadadır. AKP iktidara geldiğinde Türkiye'de tarım istihdamı 9,5 milyondu, şimdi bunun yarısı bile değil. Çiftçiler, geçimlerini sağlayamadıkları için tarım alanından ve üretimden kopmuştur. Kırsal kesimde altyapı ve destekler yeterli olmadığı için bu işin astarı yüzünden pahalı bir hâl almaktadır. Binbir emekle yapılan çiftçilik işi, dönem sonunda hiçbir getiri sağlamadığı gibi borç ve iflas durumu yaşatmaktadır. Ülkede ve dünyada can yakıcı bir gıda krizi söz konusu iken Türkiye'de çiftçi sayısının azalması, tarımın çözülmesi ve sektörün daralması bir plansızlığın ve politikasızlığın göstergesidir. Nüfusun büyük bir kesimi yeterli ve uygun fiyatlı gıdaya erişimde sorun yaşamaktadır. Derin Yoksulluk Ağı'nın son açıkladığı raporu ve önerdiği acil eylem planları dikkate alınmalıdır.

Öte yandan, gıda fiyatlarındaki artış enflasyonun patlamasına neden olmaktadır. Süt ve süt ürünleri üzerine konuşuyoruz. Çiftçinin maliyetleri, yem fiyatları, kirası, elektrik, su, doğal gaz faturaları ve kendi geçimi için aldığı malların fiyatları katlanarak artmış ama ürettiği ürünün, sattığı etin, sütün fiyatı aynı oranda artmamıştır. Gelişmiş ülkelerde süt, sadece bir tarım ürünü olarak ele alınmamaktadır, sütten yapılan ürünler başlı başına bir sektör ve istihdam alanıdır. Ham maddesi süt olan ürün sayısı peynir çeşitlerinden çikolataya, pastadan mamaya yüzlerce alana uzanmaktadır. Bildiğiniz üzere, anne sütünün bir alternatifi yok ama ihtiyaç duyan ebeveynler anne sütü yetersiz kalan bebekleri için belirli bir süre mama almak zorundalar.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen.

MUAZZEZ ORHAN IŞIK (Devamla) - Türkiye'de ebeveynlerin güvenerek en çok aldığı mama ve devam sütünün neredeyse hepsi yabancı menşelidir yani ithal edilmektedir, dolar kuru arttıkça da zamlanmaktadır. Son iki yılda mama fiyatları 3-4 kat artmıştır. Artık, ebeveynler mama alamamaktadır. Bu durum bebek sağlığı için de riskli bir hâl almaya başlamıştır.

Öte yandan, birçok üründe hem üretim yetersizliği hem de nüfus artışı gıdaya olan talebi ve fiyatları da artırmaktadır. Bugün ülkenin dört bir yanından çöpten gıda ayıklayan yurttaşların görüntüleri geliyorsa; bu, tarımdan kopartıp kente göç ettirdiğiniz ama iş vermediğiniz yoksulların tablosudur.

Özetle, AKP, tarım alanlarını piyasaya, ithalata, özelleştirmeye teslim etmiş ve milyonlarca çiftçi maliyet ve borç yükü altında ezilmektedir. Çiftçileri desteklemek amacıyla yapılabilecek her olumlu araştırma ve uygulamanın yediden yetmişe herkesin gıda ve beslenme hakkıyla ilgili olduğu bilinciyle hareket edilmelidir.

Kurulu saygıyla selamlıyorum. (HDP sıralarından alkışlar)