FİKRET ŞAHİN (Balıkesir) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 7 Şubat, Mustafa Kemal Atatürk'ün Balıkesir Zağnos Paşa Camisi'nde hutbe okumasının 98'inci yıl dönümüydü, bu nedenle söz almış bulunuyorum. Yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Balıkesir, İzmir'in işgalinden on üç ay sonra, 30 Haziran 1920 tarihinde düşman işgaline uğradı. Yedi yüz doksan beş gün süren işgal sonrasında, 6 Eylül 1922 tarihinde Balıkesir düşman işgalinden kurtuldu. Atatürk, düşman işgali sonrası Balıkesir'i 7 kez ziyaret etti, ilk ziyaretini 6 Şubat 1923 tarihinde gerçekleştirdi. İzmir'den trenle Balıkesir'e gelen Mustafa Kemal Paşa'nın beraberinde eşi ve Kâzım Karabekir Paşa bulunuyordu. Balıkesir, Atasını büyük bir sevgi ve coşkuyla kucakladı. Karşılamaya 50 bini aşkın kişi katıldı ki o dönemde Balıkesir'in nüfusu sadece 20 bindi. Mustafa Kemal Paşa, Millî Kuvvetler Caddesi üzerine serilen halılar ve devasa taklarla süslü cadde boyunca halkı selamlayarak belediye binasına gitti, burada yapılan geçit törenini izledi. Paşa, geceyi Balıkesir'de Sacitzade Mahmut Bey'in evinde geçirdi. Ertesi gün, 7 Şubat 1923 Çarşamba günü öğleden önce bazı kuruluş ve okulları ziyaret eden Mustafa Kemal Paşa, öğle namazını kalabalık bir cemaatle birlikte, Fatih Sultan Mehmet'in sadrazamı olan Zağnos Paşa tarafından İstanbul'un fethinden sekiz yıl sonra, 1461 yılında yapılan Zağnos Paşa Camisi'nde kılar, namaz sonrası şehitler için okunan mevlide katılır, sonrasında da minbere çıkarak tarihî Balıkesir Hutbesi'ni okur. Balıkesir Hutbesi, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatı boyunca yaptığı ilk ve tek cami içi konuşmadır. Gazi Mustafa Kemal pek çok yerde camiye gitmiş ancak bu şekilde konuşma yapmamıştır. Mustafa Kemal Paşa, hutbesine "Allah birdir, şanı büyüktür, Allah'ın selameti, atıfeti ve hayrı üzerinize olsun." diyerek başlar, kurulacak yeni devletin temel esasları ve cumhuriyet devrimleri konusunda halkı bilgilendirir.

Mustafa Kemal Paşa'nın Balıkesir'e gelişinin arka planında önemli bir düşünce ve zamanlama dehası yatmaktadır. O günlerde Türkiye çok kritik iç ve dış gelişmelerden geçmekteydi. Balıkesir Hutbesi'nden üç gün önce, 4 Şubat 1923 tarihinde Lozan Barış Konferansı görüşmeleri kesilmiş ve heyetimiz Türkiye'ye dönmek üzere yola çıkmıştı. Atatürk bu önemli gelişme için dünyaya mesaj vermek istiyordu. Bu yer, İzmir'in Yunan işgalinden bir gün sonra hemen harekete geçip örgütlenen ve kongreler düzenleyerek Batı Anadolu'da Kuvayımilliye cephelerini kuran Balıkesir'di. Atatürk, Balıkesir Hutbesi'yle Türk milletinin ve Türk ordusunun dimdik ayakta olduğu mesajını tüm dünyaya duyurdu.

Mustafa Kemal Atatürk "Ben yalnız kendi düşüncemi söylemek istemiyorum, hepinizin düşüncelerini anlamak istiyorum." diyerek milletinin düşüncelerine ne kadar değer verdiğini göstermiş, cemaatten söz alanları dinlemiş, soruları cevaplamış; hutbe, karşılıklı soru ve cevaplarla yaklaşık bir buçuk saat kadar sürmüştür.

Balıkesir, halkın hiçbir yerden emir almadan örgütlendiği, millet duygusunun bağımsızlık aşkıyla organize olduğu Kuvayimilliye'nin üssü ve başkentidir. Mustafa Kemal Paşa, zor günlerde en çabuk örgütlenebilmiş illerin başında Balıkesir'in geldiğini en iyi bilen kişiydi. Bu yüzden Balıkesir'e gelmesi ve burada hutbe okuması tesadüf değildir. Devlet-millet kaynaşmasının en önemli örneğini sergileyen bu değerli hutbenin günümüz iktidarına da yol gösterici olması dileğiyle sözlerime son veriyor, yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum. (CHP ve İYİ PARTİ sıralarından alkışlar)