MHP GRUBU ADINA MUHAMMED LEVENT BÜLBÜL (Sakarya) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşülmekte olan 267 sıra sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun Teklifi'nin tümü üzerine Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına söz almış bulunmaktayım. Yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Görüşülmekte olan kanun teklifiyle, hükümlülerin dış dünyayla ilişkilerini teknolojik imkânlardan yararlanmak suretiyle güçlendirerek cezanın ıslah amacına yönelik birtakım yeni düzenlemeler yapılması ihtiyacının giderilmesinin amaçlandığı anlaşılmaktadır. Teklifte ceza infaz kurumları ve tutukevleri izleme kurullarının görev ve yetkileri yeniden düzenlenmekte, kurullar tarafından hazırlanan raporların bir örneğinin Kamu Denetçiliği Kurumu ile Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumuna gönderilmesi öngörülmektedir. Yine, görüşmekte olduğumuz teklifle ceza infaz kurumlarının yönetim ve işleyişi hususunda meydana gelen aksaklıklar giderilmekte, Türk Ceza Kanunu'nda yapılan değişiklikle uygulamada ortaya çıkan bazı farklılıklar giderilmeye çalışılmaktadır. Yine, son günlerde Sayın Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan İnsan Hakları Eylem Planı çerçevesinde bazı faaliyetlerin hayata geçirilmesi söz konusu olmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; konuşmamda özellikle, 2019 yılında ilan edilmiş olan Yargı Reformu Strateji Belgesi ile bu yıl içinde ilan edilmiş olan İnsan Hakları Eylem Planı çerçevesinde yapılan veya yakın dönemde yapılması planlanan faaliyetlere değinmek istiyorum. Hukukun üstünlüğünün güçlendirilmesi, hak ve özgürlüklerin daha etkin bir şekilde korunup geliştirilmesi, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığının güçlendirilmesi, sistem şeffaflığının artırılması, yargısal süreçlerin basitleştirilmesi, adalete erişimin kolaylaştırılması, savunma hakkının güçlendirilmesi ve makul sürede yargılanma hakkının daha etkin korunması hususunda, belirlenen hedeflere yönelik olarak öngörülen faaliyetlerin bugüne kadar yüzde 50'den fazlasının hayata geçmiş olduğunu ifade etmek istiyorum. 2019 yılında ilan edilmiş olan Yargı Reformu Strateji Belgesi'nde güven veren erişilebilir bir adalet vizyonu ile 9 amaç, 63 hedef, 256 faaliyet ortaya konulmuştur. Belgede yer alan toplam 256 faaliyetin 129'u hayata geçirilmiş böylece bugüne kadar Yargı Reformu Strateji Belgesi'nin yüzde 50'den fazlası uygulamaya konulmuştur.

7188 sayılı Kanun'la hayata geçirilen birinci yargı paketi kapsamında, bireylerin hak ve özgürlüklerini genişleten, haber verme sınırları içerisinde kalma kaydıyla eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamalarının suç oluşturmayacağını düzenleyen maddeler yürürlüğe girmiştir. Yine, tutukluluğun bir cezalandırma aracı olmadığını, soruşturma ve kovuşturmanın etkili yürütülebilmesi amacıyla ortaya çıkmış bir tedbir olduğunu teyit edecek şekilde soruşturma sürecinde başvurulan tutuklamalarda tutukluluk süresi için üst sınır belirlenmiştir. Çocuklar bakımından da tutukluluk süreleri kısaltılmak suretiyle temel hak ve özgürlükler yönünden önemli düzenlemeler yapılmıştır. Vatandaşın uzun yargılama sürelerinden mağdur olmaması, işlerinin kolaylaştırılması ve lekelenmeme hakkının daha etkin korunması gayesiyle ön ödeme, kamu davasının açılmasının ertelenmesi, basit ve seri yargılama usulleri getirilmiştir. Çocukların lekelenmeme hakkının korunması için çocuklara özgü kamu davasının açılmasının ertelenmesinin kapsamı genişletilmiş, özellikle cinsel şiddet mağduru çocukların ve kadınların adli süreçlerde ikincil örselenme yaşamaması için çocuk izlem merkezi ve adli görüşme odaları kullanılması zorunlu hâle getirilmiştir. Günümüzde yaşanan hızlı değişimler ve gelişmeler girift hukuki ihtilaflara neden olmakta, liyakatli ve iyi yetişmiş hukukçuların varlığını zorunlu hâle getirmektedir. Bu çerçevede, birinci yargı paketiyle hukuk mesleklerine giriş sınavı getirilmiş, bu mesleği icra eden kişilerin yetkinliğinin artırılması hedeflenmiştir.

İkinci yargı paketi olarak takdim edilen 7242 sayılı Kanun'la, yargılama sonunda hükmedilen ceza ve güvenlik tedbirlerinin yerine getirilmesi sırasında alınacak kararların infaz hâkimliği tarafından verilmesi sağlanarak infaz işlemlerinin tek bir yargı mercisinde toplanması, bu işlemlerde ihtisaslaşmaya gidilmek suretiyle infaz hizmetlerinin etkinliğinin ve kalitesinin artırılması ve yargılama yapan mahkemelerin iş yükünün azaltılması sağlanmıştır.

İnfaz hâkimliğiyle ilgili düzenlemeyle birlikte ikinci yargı paketinde ceza infaz hukukuna ilişkin olarak önemli kalıcı düzenlemelerin yanında, bir defaya mahsus olmak üzere birtakım geçici düzenlemeler de yer almıştır. İnfaz sistemi revize edilmiş, alternatif infaz usulleri getirilerek infazda adalet temin edilmeye çalışılmıştır. Hapis cezalarının hafta sonu, geceleyin ve konutta infazına ilişkin uygulama genişletilmiş, kadınlar ve yaşlılar için söz konusu olabilen konutta infaz usulünün ceza sınırı artırılmış, çocuklar da bu uygulamaya dâhil edilmiştir. Yine, bazı kadın hükümlülerin cezalarını konutta çekebilmeleri ve hamile hükümlülerin cezalarının bir buçuk yıl ertelenebilmesi imkânı getirilmiştir. Hükümlülerin eş veya çocuklarının sürekli hastalık ve malullüklerinin mevcut olması hâlinde infaza ara verilebilmesi söz konusu olmuştur. Cezaevlerindeki kapasiteyi çok aşan doluluk sorunu, koşullu salıverme sürelerinde yapılan geçici düzenlemelerle bertaraf edilmiştir. Açık ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülere ilişkin izin uygulamasıyla birlikte, Covid-19 pandemi sürecinde cezaevlerinde bulaş riskini minimuma indiren tedbirler alınmıştır. Bu vesileyle, pandemi sürecinde sağlık çalışanlarımız ve güvenlik güçlerimizle birlikte insanüstü fedakârlık gösteren cezaevi personelimize ve hassaten infaz koruma memurlarımıza buradan teşekkürlerimizi sunmak istiyoruz.

Değerli milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilerek kanunlaşan üçüncü yargı paketiyle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun hukuk yargılamasına hâkim olan ilkeler kapsamında gözden geçirilmesi, doktrinde ve uygulamada ortaya çıkan aksaklıkların ortadan kaldırılması maksadıyla önemli ve yararlı değişiklikler yapılmıştır. Bu sayede hukuk yargılamalarının etkinliği ve verimliliği artırılmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülen ve kanunlaşmış yargı paketlerinin dışında, idare tarafından alınan karar ve yapılan düzenlemelerle hayata geçirilmiş olan faaliyetler de bulunmaktadır. Bu çerçevede, yargıya güveni ve erişilebilirliği artırmak amacıyla oldukça önemli adımların atıldığını, atılan bu adımların vatandaşımıza büyük faydalar ve kolaylıklar sağladığını ifade etmek gerekmektedir. Yapılan düzenlemelerle tüm yargı mensuplarını ilgilendiren Türk Yargı Etiği Bildirgesi kamuoyuna ilan edilmiş, Türkiye Adalet Akademisi yeniden kurulmuş, noterlikler hafta sonunda da hizmet vermeye başlamıştır.

Hukuk fakültelerine girişte başarı sıralaması, YÖK kararıyla, ilk 190 bine giren öğrenciler seviyesinden ilk 120 bine giren öğrenciler seviyesine yükseltilmiştir. Yine, Kayseri, Van, Diyarbakır, Trabzon bölge adliye mahkemeleri faaliyete geçirilerek bölge adliye mahkemesi sayısı 11'den 15'e çıkarılmıştır.

Hâkim ve savcılık mesleğinin daha etkin bir şekilde icrası ve terfilerin daha objektif kriterlere bağlı olarak yapılması hususunda da önemli kararlar alınmış ve uygulamaya konulmuştur. Buna göre, hâkim ve cumhuriyet savcılarının kararlarının, Anayasa Mahkemesi ve AHİM kararlarının meslekte yükselme süreçlerinde ve denetimlerinde gözetilmesi sağlanmıştır. Hizmet içi eğitimler hâkim ve savcıların terfilerinde dikkate alınan kriterlerden biri hâline getirilmiş, yine, HSK Teftiş Kurulu bünyesinde Yargıda Performans Ölçüm ve Takip Merkezi kurulmuştur.

Vatandaşlarımızın dava masraflarının azaltılması gayesiyle bazı alanlardaki avukatlık hizmetleri için belirlenmiş olan KDV oranı yüzde 18'den yüzde 8'e düşürülmüştür. Bu sayede, yargıya erişim daha kolay hâle gelmiştir.

Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın dış temsilciliklerde yapmış oldukları noterlik işlemlerinin, Bilişim Sistem Entegrasyonu'yla Türkiye'de en yakın noterden anında alınabilmesi sağlanmıştır. Daha önce posta ve kargo yoluyla gönderilmek zorunda olunan bu evrak ülkemizdeki herhangi bir noterden alınabilir hâle gelmiştir.

Vatandaşlarımızın yurt içi seyahatlerinde ve yurt dışına çıkışları sırasında yargısal bazı işlemlerden dolayı gözaltına alınması ve geceyi nezarette geçirmesi gibi mağduriyetlerin yaşandığı hepimizce malumdur. Bu çerçevede, dünyada bir ilk olarak 7/24 hizmet veren bir adliye İstanbul Havalimanı'nda açılarak vatandaşlarımızın adalete erişimini kolaylaştıran bir uygulama hayata geçirilmiştir. Daha önce basit bir ifade işlemi için gözaltına alınıp, mahkemeye gönderilmek zorunda olup uçağını kaçıran ve bütün programı altüst olabilen vatandaşımız, açılan bu adliyeler sayesinde havalimanında on dakika içerisinde işlemlerini halledip hiçbir aksama olmadan uçuşuna ve programına yetişebilmektedir.

Değerli milletvekilleri, özellikle, pandemi döneminde yargı işlemleri zaman zaman kesintiye uğramış, yargı faaliyetlerinin devam ettiği süreçte de bulaş riski vatandaşlarımızı ve mensuplarımızı tedirgin ederek etkisi altına almıştır. İl dışında duruşması bulanan avukatlarımız duruşmalara katılım konusunda kısıtlamalar nedeniyle büyük sıkıntılar yaşamışlardır. İşte, bu sıkıntıları gidermek maksadıyla e-duruşma uygulaması hayata geçirilerek vatandaşlarımıza ve avukatlarımıza devrim niteliğinde bir hizmet hayata geçirilmiştir. Taraflardan birinin talebiyle, talep eden tarafın veya taraf vekilinin video konferans yoluyla bulundukları yerden duruşmaya katılmalarına ve usul işlemlerini yapabilmelerine karar verilebilmiştir.

Yine, mağdurlara adli süreç boyunca bilgilendirme, yönlendirme ve psikososyal destek hizmetleri sunmak amacıyla adliyelerimizde adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlükleri kurulmuştur.

2001 yılında yürürlüğe giren 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu'yla cezaların infazı aşamasında verilecek bazı kararların infaz hâkimliği tarafından verilmesi sağlanmıştır. Ancak, uygulamada infaz aşamasında verilecek birçok kararın yargılamayı yapan mahkeme tarafından verilmesi infaz hâkimliği hususunda uzmanlaşmanın gerçekleşmesine mani olmuştur.

Değerli milletvekilleri, 2 Mart 2021 tarihinde kamuoyuna ilan edilen İnsan Hakları Eylem Planı "özgür birey" "güçlü toplum" "daha demokratik Türkiye" vizyonu doğrultusunda 11 temel ilke, 9 amaç, 50 hedef ve 393 faaliyetten oluşmaktadır. İnsan Hakları Eylem Planı'nı oluşturan takvim çerçevesinde, iki yıl içinde kısa, orta ve uzun vade olmak üzere 3 farklı zaman diliminde bu planın hayata geçirilmesi düşünülmektedir.

İnsan Hakları Eylem Planı'nın uygulama sürecine ilişkin olarak 30 Nisan 2021 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Genelgesi'yle İnsan Hakları Eylem Planı İzleme ve Değerlendirme Kurulu oluşturulmuştur. Ayrıca, Adalet Bakanlığı bünyesinde İnsan Hakları Eylem Planı Takip Kurulu oluşturulmuş, eylem planı kapsamında Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Yönetmeliği 30 Nisan 2021'de yürürlüğe girmiştir.

Plan çerçevesinde, öncelikli olarak kapalı ceza infaz kurumlarındaki çocukların ziyaretçileriyle tüm görüşmeleri açık görüş şeklinde yapması, adli yardım başvurularının e-devlet üzerinden yapılabilmesi, hükümlü ve tutuklularının hak ve imkânlarının genişletilmesi planlanmaktadır. Yargı Reformu Strateji Belgesi ve İnsan Hakları Eylem Planı kapsamında önümüzdeki süreçte hak ve özgürlüklerin korunarak geliştirilmesi, yargı bağımsızlığının, tarafsızlığının ve şeffaflığının geliştirilmesi, insan kaynaklarının nitelik ve niceliğinin artırılmasıyla performans ve verimliliğinin artırılması söz konusu olacaktır. İfade etmiş olduğumuz bütün bu faaliyetler, açık bir şekilde anlaşılıyor ki, insanımızın iyiliğinedir, faydasınadır. Ülkemizde yargıya olan güveni artıran, erişimi kolaylaştıran, yargılama süreçlerinin öngörülen ve hedeflenen süreler dâhilinde nihayete ermesini sağlayan, yargı mensuplarının ihtisaslaşmasını, mesleki haklarının tahkim edilmesini ve daha fazla teminat altına alınmasını sağlayan bütün bu düzenlemeler hiç tereddütsüz ve apaçık bir yargı reformu niteliği taşımaktadır.

Milliyetçi Hareket Partisi olarak, yukarıda ifade edilen hedeflere, amaçlara ve faaliyetlere ulaşmanın ülkemiz, milletimiz ve demokrasimiz açısından taşıdığı ehemmiyetin farkında olduğumuzu ve bu nedenle, dün olduğu gibi bugün de atılan adımların yanında olduğumuzu ifade ediyoruz.

Bu vesileyle, Genel Kurulda görüşülmekte olan kanun teklifini desteklediğimizi ifade ediyor, yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. (MHP sıralarından alkışlar)