HDP GRUBU ADINA MAHMUT CELADET GAYDALI (Bitlis) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Değerli milletvekilleri, bu konuda en çok canı yanmış illerden bir tanesi de bizim Bitlis ilimiz. Çünkü bizim yegâne fabrikamız... Bir sigara fabrikamız vardı, TEKEL sigara fabrikamız; daha sonra 80'li yıllarda özel bir fabrika da kuruldu, her ikisi de kapatıldı. Güya "özelleştirme" adı altında TEKEL kapatıldı ama özel sektöre ait olan fabrika da aynı şekilde kapatıldı. Turgut Özal döneminde bu tütün kartellerine verilen taviz, daha sonra AKP döneminde adım adım ilerleyerek fabrikaların kapatılmasına ve ekonomiye ağır bir darbe vurulmasına sebebiyet vermiştir. Sigarada kâr marjı yüzde 600'dür. Tabii, böyle kâr marjı olan bir emtia sigara kartellerinin iştahını çok fazla bir şekilde kabartır.

Bitlis ekonomisi tütün üretimi ve sigara fabrikasıyla dönüyordu. Bitlis'te TEKEL ve BEST özel sigara fabrikası olmak üzere 2 fabrikamız vardı. 80'li yıllarda Turgut Özal Başbakanken izin alınarak bu fabrika kurulmuştu. Hatta Rahmetli Özal "Siz bu Virginia tütününü bu sigarada kullanırsanız hiç kimse sizinle rekabet edemez. Yabancı sigara fabrikaları iflas eder, Türkiye'de satışını yapamaz." diye de ikaz etmişti ama daha sonra teslim oldu hepsine. Öyle enteresan bir fabrika kuruluşu oldu ki British American Tobacco sigara kartellerinin temsilcisi Rothmans sigara fabrikası sadece ortaklarının Bitlisliler olduğu bir sigara fabrikasına ortak edildi. O kadar enteresan bir yapı oluşturuldu ki fabrika Bitlis'te, bütün işçiler Bitlisli ama müdürü her nasılsa, her ne hikmetse, bir İngiliz'di. Tabii, işi yürütemediler. Baştan direttikleri de şuydu: "Efendim, siz bunu natürel kurutmayla yapıyorsunuz, onun için olmaz, buna kurutma fırınları lazım." Bizim ortaklarımız: "Ya, tamam, fırın kuralım." dediler. "Hayır, fırını buraya kurmayalım -bu kadar bir tesis için- biz İngiltere'de onu kurutup kurumuş tütünü getirelim." dediler. Tabii, Bitlis'ten giden tütün İngiltere'de kurutulup geldi güya, Afrika'nın ne kadar çer çöp, saman tütünleri varsa gönderildi. Bu yüzden, yüzde 600 kâr eden bir sektör Türkiye'de iflas etti. Bunun adı, sadece, British American Tobacco kartellerine teslim olmaktır, diz çökmektir; bunun başka bir izahı da yoktur.

Üreticileri mağdur etmeyelim. Arz talep dengesini koruduğu sürece bunda hiçbir sakınca görmüyorum. Bunun yasal şeylerini yapmak da tabii iktidar partisinin sorumluluğunda ama buna kesinlikle bir çözüm bulmamız lazım.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum. (HDP sıralarından alkışlar)