DENİZ DEPBOYLU (Aydın) - Soru sormak değil de uygulanan teknikle ilgili görüş belirtmek istiyorum.

Ben -önceden de belirttiğim gibi- psikolojik danışmanım, yirmi yıl Millî Eğitim Bakanlığında çalıştım, çok sayıda test uyguladım; kişilik testi, zekâ testi, problem tarama listeleri, envaiçeşit de çocuk ve ergenlere ve ailelere uyguladığım testler var. Şimdi, buna dayanarak... Size, yaptığınız çalışmaya bir kere öncelikle değer veriyorum, o konuda sizi hatalı kılmak istemiyorum ama anladığım kadarıyla -biraz geç geldim, özür dilerim- ev ortamında yaptığınız bir anket çalışması söz konusu. Çocuğa gidildiğinde ev ortamında hiç o güne kadar görmediği, ön hazırlık yapılmadan karşılaştığı bir anket uygulayıcısıyla anket yapılması söz konusu. Burada çocuğun bir kere, ergenin ankete uygulayan kişiye güvenmesi mümkün değil. İkincisi, ev ortamında bunun duyulabilir olması, anketörü tanımadığı için oluşacak güvensizlikten çıkarken anneye, babaya bilgi verme ihtimalinin olması, çocuğun kimliği belli, adresi belli, annesinin, babasının adı belli, bu bilginin nerede kullanılacağına yönelik bir endişe duyması tabii ki vereceği cevapları da farklı etkileyecektir. Yine, beş yıl arayla aynı tekniği uyguladığınızda aynı sonucu aldığınızı ifade ettiniz; çok normal çünkü farklı bir teknik uygulasaydınız muhtemelen daha farklı bir sonuçla karşılaşabilirdiniz. Bakın, şöyle söyleyeyim: Benim deneyimlerimde isim yazmadan bile bu testi bir sınıfa girdiğinizde bir okulda "İsim yazmayın çocuklar, testteki soruları bir cevaplayın, anket uyguluyorum, yapar mısınız?" dediğimizde "Acaba yazımdan tanır mı, acaba bu sınıftayım, benim olduğum belli olur mu?" Çok mahremiyetine giren sorulara çocuklar cevap vermezler, ya boş bırakırlar ya da aksini işaretlerler çünkü deşifre olmaktan korkarlar. Zaten özellikle, ergenlik dönemindeki çocukların akranlarından ayrı kalma, dışlanma korkusu hep vardır. Çocuklar zaten daha küçük yaşta da biraz acımasızdırlar, alay ederler veya daha farklı sorunlarla da karşılaşabilirler yani çocuğun çekineceği çok fazla şey var. Ayrıca, aileyle ilgili sırları deşifre etmek, aileyi de kaybetme korkusu yaşatacak, aileden ceza görme korkusu da yaşayacak. Bir şekilde, çocuk samimiyetle bu sorulara cevap vermeyecek. Ama şöyle bir şey yapsaydınız: Diyelim ki bu tekniği uyguladınız, daha sonra üniversitelere gittiniz ve üniversitelerde - özgüveni daha yüksektir 18 yaş çocuğunun, biraz daha sosyokültürel, aile ortamından, mahalle baskısından çıkmıştır- "İsim vermeyin, hiçbir şekilde kimliğinizi belli etmeyin. Biz bahçeye, ortaya bir kutu koyacağız, siz işaretleyin, buraya atın. Biz sizin kim olduğunuzu da bilmek istemiyoruz, sadece evlerde neler yaşandığını bilmek istiyoruz veya geçmişinizde neler olduğunuz, ne gibi sıkıntılar yaşadığınızı genel anlamda taramak istiyoruz." deseydiniz inanın, daha farklı bir sonuçla karşılaşırdınız.

Şimdi, burada anket tekniği doğrudur, hiçbir şey diyemem. Yani teknik, bir amaç için hazırlanmıştır, amaca yönelik dört dörtlük uygulanmıştır, uygulayıcı, tekniğin uygulama kurallarının dışına çıkmamıştır, gerekli hassasiyeti tekniğe göre göstermiştir. Bu uygulama hatasız olabilir ancak sosyokültürel yapımız gereğiyle cinsel istismarın özellikle gizli tutulma çabası vardır. O nedenle, bu anket tekniğinin sorduğunuz, araştırdığınız konuyla ilgili sağlıklı veri toplamaya yönelik olmadığı düşüncesindeyim. Tekniğin bilimselliği ve tekniğe uygun uygulanma koşulları doğru olabilir ancak sosyokültürel yapımız değerlendirildiğinde doğru teknik acaba bu muydu diye sorgulanabilir bence. Çok emeğiniz var, inanıyorum, çok çaba sarf etmişsiniz, bilimsel yapmak için elinizden geleni de yapmışsınız ancak bu tekniği uygularken, bilmiyorum, psikolog arkadaşlardan, çocuk-ergen psikiyatristlerinden görüş aldınız mı? Bence tekniği bir gözden geçirip tekrar farklı bir teknikle uygulama yapsanız daha doğru verileri elde ederiz diye düşünüyorum.