KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Bugün Türkiye Büyük Millet Meclisimizin, Sayıştayın ve Kamu Denetçiliği Kurumunu bütçe teklifleri ve yapılan sunuşlar sonrasında değerlendirme sürecindeyiz. Ben öncelikle bütün milletvekili arkadaşlarımı ve kamunun çok kıymetli temsilcilerini sevgi, saygıyla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlar, her ne kadar ifade edilmiş olsa da bunu ben de bir kez daha altını çizerek sormak ve bir milletvekili olarak özellikle milletin vekili olarak ve milletimizden aldığımız yetkiyle tüyü bitmemiş yetimin hakkını da savunmak adına sormak gereği hissediyorum. Bizim temel görevimiz tabii ki yasama görevi, bunu yaparken yürütmenin de denetim görevi. Bu denetim kapsamında 27'nci Yasama Döneminde Türkiye Büyük Millet Meclisimize gönderilmiş olan 4.719 yazılı soru önergesinden 4.642'sinin işleme alındığı ve bunun 282'sinin süresi içinde cevaplandırıldığı raporda ifade ediliyor. Altını da çiziyorum: "Süresi içinde cevaplandırılmıştır." Yani süresi içinde sadece yüzde 6'sı cevaplandırılmış. Bunun Meclisimiz tarafından, Meclis idaremiz tarafından, Meclisimizin yetkilileri tarafından neden takibi yapılmaz, neden sorulmaz, neden sorgulanmaz? "Bu 4.642 önergenin 1.031'i hâlen işlemdedir, 126'sı ise imzadadır." deniliyor. Bunları da devre dışı bıraktığımızda, 3.329 soru önergesi nerede, neden takip edilmiyor, takip ediliyor mu, ediliyorsa sonucu nedir? Bu konuda ben dikkatinizi çekmek istiyorum. Çok önemli olduğunu düşünüyorum. Eğer ki biz Türkiye Büyük Millet Meclisinin yeni yapılanmayla yürütmenin içinde olmadığı yasama organında kanun teklifleri ve Meclis yasama faaliyetleri içerisinde yürütmeye sözlü sorularımızı soramıyorsak, yazılı soru önergelerine de yüzde 6'sı oranında yanıt alıyorsak biz bu denetim faaliyetimizi, yürütme üzerindeki denetim faaliyetimizi nasıl gerçekleştireceğiz, buna bir açıklama istiyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Sayıştayımızın, Sayıştay Başkanımız Sayın Baş'ın bize bütçe sunuş konuşmasını dinledik, notlarımızı aldık, görüşlerimizi ifade ediyoruz. Tabii ki Sayıştayımız bu anlamda kendisine gönderilen idare faaliyet raporları, Maliye Bakanlığı tarafından Sayıştaya gönderilen genel faaliyet raporu ve İçişleri Bakanlığı tarafından Sayıştaya gönderilen mali idareler genel faaliyet raporunu değerlendirir, bunları, kamu idarelerinin bu mali faaliyet karar ve işlemlerini hesap verme sorumluluğu çerçevesinde denetler ve sonuçları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisine doğru, yeterli, zamanlı bilgi ve rapor sunar. Bu Sayıştayın çok temel görevidir, sorumluluğudur. Bakın, ben bu sunuş konuşmasında hiç yeri geçmeyen, hiç adı geçmeyen, ifade edilmeyen, yine 2017 yılının faaliyet genel değerlendirme raporu, Sayıştay tarafından bize gönderilen rapordan birkaç konuya dikkatinizi çekmek istiyorum. "Yapılan inceleme neticesinde, Sayıştay tarafından değerlendirmeye tabi tutulan kamu idarelerinden 30'unun faaliyet raporu yayımlamadığı görülmüştür." 30 kamu idaresi faaliyet raporu yayımlamamış. "Bunların 2'si genel bütçeli idare, 1'i özel bütçeli, 2'si diğer özel bütçeli idare, 24'ü belediye, 1'i il özel idaresidir." deniliyor. "Faaliyet raporu yayımlamayan kamu idare sayısı 30, faaliyet raporunu zamanında yayımlamayan kamu idare sayısı 58, yönetmelikte öngörülen tüm başlıklarla bu işi hazırlamayan kamu idare sayısı 109, kullanılan kaynaklar hakkında bilgi vermeyen kamu idaresi sayısı 37." Bakın, bu mali bilginin değerlendirilmesi. İdare faaliyet raporlarıyla ilgili bahsediyorum tabii bunu. "237 kamu idaresinin faaliyet raporunda temel mali tablolara ve bu tablolara ilişkin açıklamalara yer vermediği görülmüştür." 237 kamu idaresinin değerli arkadaşlar. Yine idare faaliyet raporlarında, "Mali Bilgiler" başlığı altında "tüm varlık ve yükümlülüklerin açıklanmasının gerektiği" ifade ediliyor. Devam ediyorum: "Bütçe uygulama sonuçlarının değerlendirilmesinde, faaliyet raporu hazırlayan kamu idarelerinden 232'sinin bütçe hedef ve gerçekleşmeleri arasında meydana gelen sapmaların nedenleri açıklamasının yapılmadığı görülmüştür. Bütçeyle tahsis edilen 72 kamu idaresinde, bütçeyle tahsis edilen ödeneklerin dışında, idarenin kullanımına tahsis edilen özel ödenek, dış proje kredisi veya bağış ve yardım gibi kaynakları faaliyet raporunda göstermediği görülmüştür. Bunların 9'unun genel bütçeli idare, 20'sinin özel bütçeli idare olduğu..." Sayıştayın raporundan bahsediyorum değerli arkadaşlarım. Yine faaliyet raporu hazırlayan kamu idarelerinden 14'ünün bütçe gerçekleşmelerinin gerçeği yansıtmadığını ifade ediyor. Bunların hiç birisi bize yapılan sunuşta yer almadı, ifade edilmedi.

Şimdi geliyorum Maliye Bakanlığının Genel Faaliyet Raporu'nun değerlendirilmesi kısmına. Burada bütçe hedef ve gerçekleşmelerinin değerlendirilmesinde bazı kurumlarda başlangıç ödeneklerinin belirlenen tavanın üzerinde olduğu tespit edilmiş. Bazı genel bütçe kamu idarelerinin 2017 yılına ilişkin OVMP tahminlerinde yüzde 100'ü aşan sapmalar olduğu ifade edilmiş ve "Bu sapmaların özellikle yatırım harcamalarından kaynaklandığı görülmüş ve bu durumun bütçe tahminlerinin sağlıklı yapılmasını zorlaştırdığı kanaatine varılmıştır." diye Sayıştayın raporunda yer alıyor. Ve diğer taraftan, ödenek aktarmalarıyla ilgili bölüm altında "Ödenek üstü kullanım bulunmasına karşın buna ilişkin genel faaliyet raporunda herhangi bir bilginin sunulmadığı görülmüştür." deniyor değerli arkadaşlar kamu idareleriyle ilgili.

Devam ediyorum: Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu'nun değerlendirilmesi kısmında "mali bilginin değerlendirilmesi" başlığı altına "Söz konusu raporda mahalli idarelere bağlı kuruluş ve işletmeler ile belediye ortaklıklarının borçlarına ilişkin herhangi bir bilgi ve değerlendirmeye yer verilmediği." ifade ediliyor ve bu nedenle de herhangi bir değerlendirmenin yapılamadığı ifade ediliyor.

Yine konsolide mali tabloların değerlendirilmesinde, mahalli idarelere ait konsolide edilmiş mali tablolara ilişkin tespitler içerisinde en başta gelen tespit: "Raporda yayımlanan konsolide mali tabloların kapsam olarak hatalı olması sebebiyle tam ve doğru bilgi içermedikleri tespit edilmiştir." deniyor mahalli idarelerle ilgili konsolide mali tabloda.

Şimdi, değerli arkadaşlar, bu, Sayıştay Başkanlığının bütün Plan ve Bütçe Komisyonu üyelerimize de göndermiş olduğu Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu'ndan aldığım alıntılar. Şimdi, ben buradan bununla ilgili Sayıştay Başkanlığımızdan bu sunuş raporunda yer vermediği bu konularla ilgili görüşlerini bilahare, takdir ederlerse almak isterim.

Kamu Denetçiliği Kurumumuzla ilgili de birkaç cümleyle sözlerimi sonlandıracağım. Kamu Denetçiliği Kurumu dışında Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ve onun da görev, yetki ve sorumluluk alanı var. Orada da insan hakları ihlalleriyle ilgili bir başvuru merci, mekanizması, şikâyet ve onların iş ve işleyişleriyle mekanizma söz konusu. İkisi arasında bir koordinasyon, bir iş birliği ve bu sorunların kamu denetimi adına çözülmesine yönelik herhangi bir sunuşta görmedim ama mutlaka olması gerekir, olduğunu tahmin ediyorum, varsa da bu konuda Sayın Malkoç'tan görüşlerini almak istiyorum.

Sayın Başkan, teşekkür ediyorum.