ÖZCAN PURÇU (İzmir) - Sayın Başkanım, Sayın Bakanım, sayın milletvekillerim, sayın bürokratlar; hepinize hayırlı akşamlar.

Sayın Bakanım, öncelikle Romanlarla ilgili biraz bilgi vermek istiyorum size. Romanlar çok fazla tanınmadığından biraz bilgi vermek istiyorum. Yaklaşık 6 milyon civarında bir nüfusumuz var, Türkiye'nin bütün illerine, ilçelerine dağılmış durumdayız ve ciddi manada da Türkiye rekorları kırmış durumdayız Sayın Bakanım. Strateji eylem planı yayınlandı ama şöyle bir sıkıntı var: Türkiye'de devletin elinde Romanlarla ilgili hiçbir veri yok, devletin hafızasında yokuz. Son on beş yıldan beri Hükûmetin hafızasında da yokuz çünkü sahadan veri toplamamışlar. Strateji eylem planı yapıldı Sayın Bakanım biliyorsunuz 2016 yılında ama bütçede yok Sayın Bakanım. Strateji eylem planının bütçesi de yok. Yani resmen fakiriz, hâlen fakirliğe devam ediyoruz, paramız yok çünkü.

Rekorlar kırdık diyorum. Neden rekorlar kırdık? Strateji eylem planı 5 başlıkta ele alındı; eğitim, istihdam, barınma, sağlık, sosyal hizmet ve sosyal yardımlar. Eğitimde devamsızlıklarda Türkiye rekoru bizim elimizde Sayın Bakanım. Maalesef, ilköğretimden sonra çocuklarımızın yüzde 50'sinden fazlası okulu bırakıyor. Ortaokul dediğimiz sistemde de bir yarısı bırakıyor, liseyi yüzde 2'si bitirebiliyor efendim. Bu veriler de bizim STK'lerimizin Avrupa Birliği projeleriyle yaptığı, elçiliklerle yaptığı, Hükûmetin bakanlıklarıyla yaptığı projeler nezdinde yapılan araştırmalar sonucunda elde edildi çünkü Hükûmetin ve devletin böyle bir veri toplama niyeti yok. Bu projelerden elde ettiğimiz veriler ışığında bu verileri sizlerle paylaşıyorum. Yüzde 2'si liseyi bitiriyor, binde 4'ü üniversiteyi bitiriyor. Bu manada, eğitimde en sıkıntılı toplum olarak rekor elimizde şu an.

İstihdamda yine aynı şekilde rekor bizde. Romanların yüzde 96'sı maalesef mesleki bilgi ve beceri yoksunluğundan dolayı kayıt dışı işlerde çalışıyor, yüzde 4'ü sigortalı işlerde çalışıyor.

Barınmada da ciddi sıkıntılar var. Strateji eylem planında Romanların barınma sorunlarına ilişkin birçok çözüm önerisi var, doğru ama tam tersini yapıyor şu an Hükûmet. Türkiye'de kentsel dönüşüm ve çöküntü alanı ilan edilen Roman mahallelerinin çoğu ranta teslim edilmiş durumda, özellikle İstanbul'da. Dünyanın ve Türkiye'nin en eski, altı yüz yıllık Roman mahallesi yıkıldı. Maalesef, Hükûmet kentsel dönüşüm ilanı yaparak Sulukule'yi yıktı. Daha birkaç gün önce Romanları haklı buldu mahkeme, Sulukule'nin yeniden Romanlara verilmesiyle ilgili bir karar var.

Sağlıkta da yine ciddi sıkıntılarımız var Sayın Bakanım. Sağlık hizmetlerinden, haklarından ciddi manada faydalanamıyoruz. Erken yaşta ölümler had safhada. 40 ile 50 yaş arası Roman vatandaşların içerisinde ölümler had safhada, 50 ile 60 arası yine aynı şekilde, 60'tan sonra yokuz maalesef. Bu bağlamda şunu söylemek istiyorum Sayın Bakanım: Strateji eylem planında birçok bakanlığımız var; Millî Eğitim Bakanlığı var, şu an konuştuğumuz Bakanlığımız var, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı var, Gençlik ve Spor Bakanlığı var. Bu bakanlıklar Roman mahallelerinde 2016'dan beri ne yaptılar? Hiçbir şey yapmadılar. Bakın, strateji eylem planında gün gün, ay ay faaliyet planı var, buna uyuldu mu? Uyulmadı. Ben bir tanesini ortadan çekip okuyorum, bir tanesini okuyorum şimdi. Bununla ilgili hangi hazırlıklar yapıldı? 21 Eylül 2016, öylesine okuyorum: "Roman öğrencilerin okul ortamına uyumunun artırılması için okul meclislerinde yer alması desteklenecek, okul kulüp çalışmalarında, oyun ve benzeri yarışmalara katılımı teşvik edilecek." Biz Roman çocuklarını okula dahi kaydettiremiyoruz arkadaşlar çünkü Roman ailelerinin bir kısmının adresleri yok. Türkiye'nin her yerinde çadırlarda yaşayan Roman vatandaşlar var, adres alamıyor, numara taşı alamıyor çadıra, çocuklar da okula gidemiyor. Bu sorunun giderilmesi için... Bende videolar da var, çocuklar okula gitmek istemelerine rağmen -Bakanlıktan ilgili arkadaşlara verebilirim bu bilgileri- okula yazdırmak istememize rağmen, ciddi bir bürokrasi duvarı var önümüzde Sayın Bakanım, aşamıyoruz, ben bile aşamıyorum. Geçen gün Muğla'da bir çocuğu kaydettiremedim, burada kayıtlarda mevcut. Çocuk bas bas bağırıyor, ağlıyor "Okula gideceğim." diyor, çocuğu biz okula kaydettiremedik, il müdürünü aradım, kaydettiremedik. Anne babası ayrı, nenesi bakıyor, nenesi de çocuğu okula kaydettiremiyor. Bu tür sıkıntıları yaşıyoruz Sayın Bakanım.

Strateji eylem planının vicdani olarak uygulanmasını ve takip edilmesini istiyoruz.