DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Tabii, biz, devlet kurumlarının yaptıklarını denetlerken aynı zamanda eksik bıraktıklarını da denetlemekle yükümlüyüz. Bu noktada, üst komisyon raporunda "Devlet Hava Meydanları İşletmesinin ana statüsü 8/11/1984 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur. Ana statü ile belirlenen kuruluşun görevleri, sivil havacılık faaliyetlerinin gereği olan hava taşımacılığı, havameydanlarının işletilmesi, meydan yer hizmetlerinin yapılması, hava trafik kontrol hizmetlerinin ifası, seyrüsefer sistem ve kolaylıklarının kurulması ve işletilmesi, bu faaliyetler ile ilgili diğer tesis ve sistemlerin kurulması, işletilmesi ve modern havacılık düzeyine çıkarılmasını sağlamaktır." ifadesi yer alıyor.

Sizin de bu ikinci öneriye cevabınızda "Kuruluşumuz işletiminde bulunan havalimanlarına yapılacak uçuşların ve hava trafiğinin emniyetli bir şekilde sürdürülmesine büyük bir hassasiyet gösterilmektedir." denilmiş.

Şimdi, konu mânialarla ilgili. Burada biraz önce sayın vekilimiz "mânia" kelimesinin anlamını ifade etti ama ben daha net ve belirgin olması açısından tekrar biraz da açarak ifade edeceğim. Mânia, hava araçlarının yer hareketleri için kullanılan yüzeylerde bulunan veya seyir hâlindeki hava aracının korunması için belirlenmiş yüzeyleri aşan ya da bu yüzeylerin dışında bulunan ancak hava seyrüseferine bir tehlike oluşturduğu değerlendirilen bütün geçici, sabit ya da hareketli cisimler veya bunların bir kısmı olarak tanımlanmaktadır.

Şimdi, burada mânia konusunda Sayıştay raporunun 50'nci sayfasında -bu 2015'te de var, 2016'da da var, ben 2016'dan atıf yaparak söylüyorum daha güncel olduğu için- bu şartta 2.283 tane mânia var, 2.283 tane. Şimdi, toplam en fazla mâniası olan 6'ncı il ve orada ILS cihazı yok. Onun arkasındaki sıradakilerde ILS cihazı olanlarda çok düşük mânia sayısı olanlar da var ama onların birçoğunda ILS cihazı bulunuyor.

Burada önemli noktalardan bir tanesi, 30 Kasım 2007 yılında bildiğiniz üzere Isparta'da 6 nükleer fizikçiyi taşıyan bir uçağımız düşmüştü. Bu noktada da maalesef o dönem içinde Isparta'da ILS bulunmuyordu. Bu konuyla ilgili olarak da Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdür Vekili o dönem "ILS cihazının olup olmaması bir şeyi değiştirmez." demişti ama daha sonra görevlendirilen kaza kırım ekibi raporunda şöyle bir ifadede bulunmuştu: "Devlet Hava Meydanları İşletmesi havalimanlarındaki uçuş emniyeti güçlendirilmeli, uçakların takibi için her meydandaki kuleye radar ekranı yerleştirilmeli, tüm meydanlardaki kulede görevli kontrolör uçakları radarlardan takip edilebilmeli. Yaklaşma bölgelerindeki -ki Isparta'ya inmek üzere uçak alçalmaya başladı, oradan itibaren zaten kaza gerçekleşiyor- çeşitli mâniaların üzerine uyarı ışıkları konulmalı. Uçağın çarptığı Türbetepe'nin hemen üzerinde yangın gözetleme kulesi bulunuyordu. Bu binanın üzerinde mânia ikaz ışığı yoktu." ve "Eğer ILS cihazı olsaydı büyük ihtimalle bu kaza engellenebilirdi." diyor.

Şimdi, Isparta ve Uşak'tan hareketle, Kahramanmaraş 19.394 mânia sayısıyla -Sayıştay raporuna göre- en fazla mâniaya sahip havalimanı, daha doğrusu, Kahramanmaraş'ın o uçuş bölgeleri; öyle ifade edeyim. Ona en yakın olan havalimanı da 10 bin olarak görülüyor yani yaklaşık 2 katı, yüzde 100 daha fazla ve Kahramanmaraş Havalimanı'nda da kulede ILS yok yani 2015-2016'da yok görünüyor, daha sonra koyduysanız onu bilmiyorum. Bildiğiniz üzere, Kahramanmaraş'ta da maalesef bir helikopter kazası gerçekleşmişti, Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu'nun Yozgat'a doğru gitmekte iken bilinmeyen bir nedenle helikopteri düşmüştü.

Bir konu da Şırnak Şenoba'da, 31/5/2017 tarihinde Şırnak'ın Şenoba beldesinde 23. Sınır Tümen Komutanı Tümgeneral Aydoğan Aydın ve ekibi -toplam 13 kişi- Uludere Beytüşşebap yüksek gerilim hattına takılarak düştü. Sebep, yüksek gerilim hattında ikaz küresi olmamasıydı. Bu konuyu da KİT Komisyonunda TEİAŞ, Türkiye Elektrik İletim AŞ'nin denetlenmesi esnasında sormuştum, yanıtı geldi. Bu yanıtı sizinle paylaşarak sorumu yönelteceğim: Ben TEİAŞ'a "Kaç adet ikaz küreniz var, eksik ikaz küresi Türkiye'de bu yüksek gerilim hatlarında ne kadardır?" diye sormuştum çünkü uçuş güvenliğini tehdit ettiği için. Gelen yanıt şu: "31/10/2018 tarihi itibarıyla 67.600 kilometre enerji iletim hattımızda yaklaşık 100 bin adet ikaz küresi bulunmakta olup, tamamına takılmak üzere yaklaşık 180 bin adet daha ikaz küresine ihtiyacımız bulunmaktadır." Yani 180 bin adet yani yaklaşık yüzde 200'lük bir ihtiyaç var. Bu konuyla ilgili bir AR-GE çalışması da aynı zamanda yapılması gerekiyor.

Burada Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden yetkililer var herhâlde, değil mi? Üst komisyon rapor girişinde belirtilmiş 2 kişi ama burada var mı?

BAŞKAN - Sivil Havacılıktan var mı? Bakanlıktan...

ULAŞTIRMA VE ALTYAPI BAKANLIĞI HAVA MEYDANLARI YAPIM DAİRESİ BAŞKANI MUHAMMET KEREM YEĞNİDEMİR - Bakanlıktan temsilci olarak biz varız. Sivil Havacılıktan arkadaşlar kapıdaki güvenlikten dolayı giriş yapamamışlar.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Şöyle: Kaza kırım ekipleri...

ATİLA SERTEL (İzmir) - Kapıdaki güvenlikten dolayı giremediler mi?

ULAŞTIRMA VE ALTYAPI BAKANLIĞI HAVA MEYDANLARI YAPIM DAİRESİ BAŞKANI MUHAMMET KEREM YEĞNİDEMİR - T.C.'leri bildirilmemiş zannediyorum.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Sivil Havacılık...

ULAŞTIRMA VE ALTYAPI BAKANLIĞI HAVA MEYDANLARI YAPIM DAİRESİ BAŞKANI MUHAMMET KEREM YEĞNİDEMİR - Evet.

BAŞKAN - Nereden arkadaşlar, kim girememiş, nasıl olmuş?

ATİLA SERTEL (İzmir) - Sivil Havacılıktan 2 kişi kapıda güvenlik nedeniyle...

BAŞKAN - İzah etsin de biz hemen araştıralım.

ULAŞTIRMA VE ALTYAPI BAKANLIĞI HAVA MEYDANLARI YAPIM DAİRESİ BAŞKANI MUHAMMET KEREM YEĞNİDEMİR - Güvenlik değil efendim, T.C.'leri daha önce bildirildiği hâlde giriş yapılamamış herhâlde, ondan dolayı giremediler, geri döndüler.

BAŞKAN - Bize niye bilgi vermediniz, buradaki yetkili arkadaşlarla niye görüşmediniz, niye söylemediniz?

ULAŞTIRMA VE ALTYAPI BAKANLIĞI HAVA MEYDANLARI YAPIM DAİRESİ BAŞKANI MUHAMMET KEREM YEĞNİDEMİR - Aradım efendim.

BAŞKAN - Efendim?

ULAŞTIRMA VE ALTYAPI BAKANLIĞI HAVA MEYDANLARI YAPIM DAİRESİ BAŞKANI MUHAMMET KEREM YEĞNİDEMİR - KİT Komisyonundaki arkadaşları ben aradım.

BAŞKAN - Kimi aradınız, isim ne, kimi aradınız?

ULAŞTIRMA VE ALTYAPI BAKANLIĞI HAVA MEYDANLARI YAPIM DAİRESİ BAŞKANI MUHAMMET KEREM YEĞNİDEMİR - Nevzat Bey'i aradım efendim.

BAŞKAN - Nevzat Bey nerede? Hemen çağırın Nevzat Bey'i, bilgi versin Nevzat Bey.

Bize T.C.'si veriliyorsa bizim arkadaşlar bildiriyor.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ben devam ediyorum.

BAŞKAN - Devam edin.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Bu biraz önce bahsettiğim gerek helikopter kazaları gerek uçak kazaları, bunlara ilave ederek söylüyorum, geçtiğimiz günlerde Devlet Demir Yollarında yine Çorlu tren kazasıyla ilgili konular, tüm bunlar dâhil edildiğinde kaza kırım ekiplerinin de yeterli eğitimleri almadığı noktasında geçmişte birçok değerlendirme var, özellikle bu raporlarını tanzim ettikten sonra Amerika'ya veya yurt dışına gitmek suretiyle eğitimlerini tamamladıkları noktasında. Özellikle kara, deniz, demir ve havayolu ulaşımı ile petrol boru hattı kaza ve olaylarını inceleme yetkisine tam sahip bir ulusal taşımacılık, emniyet organizasyonu kurulması konusunda bir çabanız var mı? Bu doğrultudaki düşüncenizi, aynı zamanda değerlendirmenizi almak istiyoruz. Bu sayede gerek Çorlu tren kazası gerek Eşref Bitlis'in uçağının düşmesi, biraz önce bahsettiğim Şırnak Şenoba beldesindeki helikopter kazası, Isparta uçağının düşmesi ve 6 nükleer fizikçimizi, toryum hızlandırıcı üzerinde çalışan fizikçilerimizi kaybetmemiz ve tabii diğer vatandaşlarımızın da orada canlarını yitirmesi, merhum Muhsin Yazıcıoğlu'nun helikopterinin düşmesi sebebi ve sonrasında çıkan binbir türlü olayın nasıl geliştiğinin bir türlü Türkiye kamuoyunu tatmin edici bir şekilde anlatılamaması, açıklanamaması ve soru işaretleri dolayısıyla böyle profesyonel bir yapının tam koordinasyonlu kurulması gerekiyor. Bunun bir yerinde Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü var tabii ki ama yetkilileri de burada olmadığı için artık tutanaklardan zannediyorum takip edecekler.

Bu noktada kısaca tekrar özet geçerek söyleyeyim: Bu ILS'ler özellikle ihtiyaç olan yerlerde bulunmuyorlar; Kahramanmaraş ve Uşak'ta... Bunların bulunmama nedenlerini sizden rica ediyorum. Yani bunlarda bulunmama, diğerlerinde de bulunma nedenlerini. Böyle çift boyutlu bir şekilde yaklaşırsanız sevinirim.

Teşekkür ediyorum.