| Komisyon Adı | : | KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ KOMİSYONU |
| Konu | : | Çay İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğünün (ÇAYKUR) 2015 ve 2016 yıllarına ait bilanço ve netice hesaplarının görüşmeleri |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 2 |
| Tarih | : | 13 .12.2018 |
ATİLA SERTEL (İzmir) - Şimdi, karşılıklı polemik olmasın ama biz neyi yazdığımızı, neyi söylediğimizi ve neyin altına imza attığımızı biliriz yani hiç şaşmaz; neyi söylediysek onu Mecliste de oylamalarda da gösteririz. Bu konuda birçok arkadaşın milletvekillerine, burada bulunan arkadaşlarıma yönelik bu hakaretvari sözcüklerini kabul etmediğimi belirtmek isterim. Çünkü bu öneri Sayıştayın bir önerisi olup o önerinin kelimesi kelimesine, virgülüne kadar üste taşınması noktasında yazılmıştır.
Tabii ki buradaki arkadaşlarımız yeni sistemi sizden çok daha iyi bilir ve çok daha okurlar, araştırırlar, hiçbir eksik yoktur. Ama bizim bu öneriyi değiştirerek taşıtma gibi bir şansımız yok. Bunu Sayıştay yazdığı için bu önerinin tartışılması gerekir diye düşünüyorum. Yani bizim meselemiz burada üzüm yemek, bağcı dövmek değil; mesele, bu çay kanunu çıkacak mı, çıkmayacak mı; emeklilikte yaşa takılanlar çıkacak mı, çıkmayacak mı. Bizim bu konularda çok açık ve net duruşumuz ortadayken karakolda doğru söyleyip mahkemede şaşma işi bize ait bir iş değildir. Biz doğru söyler, doğru yaparız. Bizim sonuna kadar da doğrulardan şaşmadığımızı Türkiye'de yaşayan bütün insanlarımız da görür. Seçim vaadi olarak sunulanların sonradan nasıl yok edildiği ve nasıl üzerinde durulmadığını da herkes biliyor.
Gelelim ÇAYKUR'la ilgili bu üst komisyondaki sorularıma. Ben tabii, Sayın İmdat Sütlüoğlu'nun bu döneme çok önemli bir imza attığını ve yaklaşık sekiz yıl kadar kurumda görev yaptığını, geçmişte Rize Milletvekilliği, Çevre Bakanlığı da yapmasının önünde bu kuruma hizmeti geçtiğini biliyorum. Geçmiş dönemlerde de Sayın Genel Müdür olarak oturduğunda biz de burada KİT Komisyonu olarak ÇAYKUR'a ilişkin eleştirilerimizi, önerilerimizi, bakış açımızı, her şeyi çok açık ve net söylemiştik ve kendisi de bizim bu konuda art niyetli olmadığımızı ve sadece kurumun gelişmesi için birtakım eleştiriler yaptığımızı bilir. Öncelikle, buraya sunuşta yetişemedi kendisi, kendisi kendisini takdim edemediği için ben İmdat Bey'in gelmediğini gördüm, sonradan dâhil olunca da memnun oldum. O konuda kendisinin burada olmasını isteyecektim, fakat görünce de memnun oldum.
Şimdi, siz 2011 yılında başladığınız genel müdürlükte, yedi yıl sonra Nisan 2018'de tek satırlık bir cümleyle "İmdat Sütlüoğlu istifa etti." diyerek istifa ettiniz. Tabii, benim kafamda şöyle bir şey var, o dönemlerde birtakım açıklamalar yaptığınız için bu açıklamalar nedeniyle, işte Hükûmeti suçlayıcı birtakım açıklamalar nedeniyle Bakanlıkça görevden alındığına dair tebligat konusunda da basında ve diğer yayın organlarında yer aldı, ben de bunu izledim. Tabii, bunun nasıl olduğunu en iyi siz bilirsiniz ve açıklamak zorunda da değilsiniz, bu sizin kendi dünyanızda yaşadığınız bir hadise. Ancak şunu ben söylemek istiyorum: ÇAYKUR sizin döneminizde yedi yılda 4 kez zarar açıkladı. Yani bu zarar açıklamanın, 2017 yılı zararının 567 milyon 742 bin lira olarak gerçekleştiğini, Hazinenin ÇAYKUR'a 300 bin lira bir rakamla destek olduğunu, zararının da 267 milyon 740 bin lira olarak açıklandığını, sonradan ÇAYKUR'un açıkladığını gördük.
Şimdi, burada Sayıştaş 2016 yılı raporunda yönetim kurulundaki eksikliklere dikkat çekmişler ve bu atamaların bir an önce yapılması istenmiş. Sonra görevden ayrılmasıyla birlikte sizin genel müdürlük koltuğu da -biraz önce söylediğim gibi- boş. Yani şimdi, bu genel müdürlük hadisesi çok önemli bir hadise yani sekiz aydan beri ÇAYKUR'a niye bir genel müdür atanmıyor? Genel Müdür Vekili niye genel müdür yapılmıyor onu da öğrenmek isterim ama bu da tabii sizin cevaplayacağınız bir şey değil.
Yönetim kurulu üyeliği bittiği hâlde görevde kalmaya devam eden kaç kişi var? Ben onu sormak istiyorum. Bu kişiler kimlerdir?
Şimdi, bir de burada bazı yönetim kurulu üyelerinden İsmail Hakkı Soba'nın Belediye Başkan Yardımcılığı, belediye Meclis üyeliğinin ardında Rize Ticaret Borsasında yer alması... Bu başka kurumlarda çalışan arkadaşların yönetim kurulu üyesi olarak görev yapması bu kadar elzem mi? Yani bunca işin arasında gerçekten ÇAYKUR'a ne kadar zaman ayırabiliyor ben onu da merak olarak soruyorum?
Tabii, biz KİT Komisyonu üyeleri olarak soruyoruz ve çoğunlukla bunu açıklıyorlar bize; ÇAYKUR'da yönetim kurulu üyeliklerinin oturum başına mı yoksa aylık olarak mı olduğunu ve ne kadar olduğunu da sormak istiyorum.
2016 yılı faaliyet dönemini 82,1 milyon kârla kapatmasına rağmen 309,2 milyon tutarındaki geçmiş zararlar nedeniyle, dönem zararları nedeniyle öz kaynak sermayesine ulaşılmadığından bahsediliyor, 2016 yılı Sayıştay raporunun 5'inci sayfasında.
Şimdi, kâra geçmiş, herhâlde bu DİDİ'den kaynaklanan, işte satıştan kaynaklanan bir kâr olabilir ama çaydan hâlâ kâr ediyor mu etmiyor mu onu da tam bilemediğim için sormak isterim.
2011-2018 yılları arasında kurumun faaliyeti, kârı ve zararı yıllar itibarıyla ne kadar gerçekleşti? Yani kurumun 2017-2018 yılında ihracat yaptığı ürünleri ve hangi ülkelere ihracat yaptığını ve bu ihracattan kurumumuzun yani ÇAYKUR'un ne kadar gelir elde ettiğini merak ediyorum?
ÇAYKUR, Rizespor'a sponsorluk yapıyor, hâliyle. Çünkü Rizespor da Rize'nin takımı, ÇAYKUR da Rize'nin şeyi, bu sponsorluğu garipsemiyorum ama ne kadar sponsorluk yaptığını da öğrenmek istiyorum. Stadın yapımında ÇAYKUR'un herhangi bir ödemesi var mı, oldu mu? Olduysa bu ödeme ne kadardır? Kadrosu ÇAYKUR'da olduğu hâlde ÇAYKUR Rizespor'da görev yapan kişiler var mı onu da öğrenmek istiyorum ve bu kişilerin kuruma aylık ve yıllık maliyeti nedir?
Varlık Fonu'na devredildi kurum. Satışıyla herhangi bir çalışma yürütülmekte midir? Kurum Varlık Fonu'na devredildikten sonra Varlık Fonu'na herhangi bir kaynak oluşturuldu mu? Veya Varlık Fonu tarafından ÇAYKUR'a bir kaynak aktarıldı mı? Olduysa bu paranın miktarı nedir onu öğrenmek istiyorum?
Sunumunuzda beyaz çay üretiminden de bahsettiniz, geçen yıllarda da aynı üretimden bahsediyorsunuz. Bu yıl kilosu 575 liradan 911 kilogram tomurcuk alım gerçekleşmiş. "Beyaz iksir" adıyla piyasaya sunulan çayı merkez reyonlarından ve e-satış yoluyla satıldığı biliniyor. Şunları öğrenmek istiyorum: 911 kilogramlık tomurcuktan ne kadar beyaz çay elde edilmektedir? Bu teknik bir soru, siz daha iyi biliyorsunuz. Beyaz çayın piyasa satış fiyatı kilo bazında ne kadardır? İnternet sitesinde şık bir kutunun içinde satışa sunulduğunu gördüm ama internet üzerinden satış fiyatına ve satıldığına ilişkin bilgiye rastlamadım yani onda ayrıntılı bir bilgi yok, ona baktım. Beyaz çay piyasada ne şekilde ve hangi fiyatlardan satılmaktadır. Beyaz çayın tamamı yurt içine mi veriliyor, yoksa yurt dışından da talep var mıdır, ihracat yaptığınız ülkeler var mıdır? Piyasaya çıktığı günden itibaren yıl yıl belirtmek kaydıyla beyaz çayın satışı ve satışından elde edilen geliri ne kadardır?
Hepinizin bildiği üzer ÇAYTAŞ adlı ÇAYKUR'un ÇAYSAN üzerinde ortak olduğu ve DİDİ Çay distribütörlüğüyle ÇAYKUR ürünlerinin satış ve dağıtımı organizasyonuyla pazarlama, ihracat, reklam gibi ÇAYKUR'un birçok işlemlerini yürüten bir şirket var. Bu şirketin genel müdürlüğünü bizim eski genel müdürümüz İmdat Sütlüoğlu'nun öz yeğeni Yavuz Sütlüoğlu yapıyordu. ÇAYKUR'da Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeniyken İmdat Sütlüoğlu tarafından ÇAYTAŞ'a genel müdür yapılmıştı. İmdat Sütlüoğlu görevden istifa ettikten sonra yeğeni Yavuz Sütlüoğlu'da Genel Müdür Vekili Yusuf Ziya Alim tarafından ÇAYTAŞ Genel Müdürlüğü görevinden alındığını ben biliyorum. Doğru mu değil mi tabii o konuda en iyi cevabı siz vereceksiniz. Yavuz Sütlüoğlu bu görevden alınmadan verdiği bir röportajda "Benim FETÖ'cü olduğu için işten çıkarttığım yöneticileri işe alan yurt dışı bayisinin ve sözde Rizeli nakliyeci ortağının ayrıca başka markalı çaylar -kendi çayı da diyebiliriz, seylan çayı da diyebiliriz- satmasına rağmen bayiliğini uzatmak için neden uğraştınız?" dedi, böyle bir açıklaması var Yavuz Sütlüoğlu'nun. Yavuz Sütlüoğlu'nun, FETÖ'cü olduğu için işten çıkardığı yöneticileri işe alan kimdir? Burada kastedilen İmdat Sütlüoğlu mu yoksa Yusuf Ziya Alim mi yoksa başka biri mi? Bahsettiği yurt dışı bayisi nerededir, kime aittir? O bayinin Rizeli nakliyeci ortağı kimdir? Bahse konu yurt dışı bayisinin başka çaylar satmasına rağmen bayiliği neden iptal edilmemiştir? Yavuz Sütlüoğlu niçin görevden alınmıştır? Yavuz Sütlüoğlu isminin birtakım yolsuzluklara karıştığı, zimmetine para geçtiği iddiaları var; o iddialar doğru mu değil mi bilmiyorum, eğer doğru değilse günahına da girmek istemem ama bu konuda da iddiaların olduğu söz konusu. ÇAYTAŞ'ta herhangi bir usulsüzlük var mıdır?
Benim sorularım bunlar ama özellikle bir kez daha altını çizerek söylüyorum: Sayın Genel Müdür Vekiline teşekkür ediyorum ayrıca, hem çay yasasının çıkması noktasındaki burada, "Biz bunu istiyoruz, takdir Komisyonundur." dedi. Bunun altını çiziyorum, bu çok önemli. ÇAYKUR'un Genel Müdür Vekili, bu Sütlüoğlu döneminden ve daha öncesinden hazırlanan ve birçok kez elden geçirilen yasanın hem üreticiye hem orada bu işten ekmek yiyenler açısından önemli bir yasa olduğunu söyledi. Buna rağmen bu mutlaka çay yasası bizim gayretlerimizle ve arkadaşlarımızın, milletvekillerinin gayretleriyle çıkacaktır, bu konuda Genel Müdür Vekiline -inşallah Genel Müdür olursunuz- biz burada Cumhuriyet Halk Partisi Grubu olarak söz veriyoruz ve bu yasanın çıkması için gayret sarf edeceğiz. Ama sizden bir gayret sarf etmenizi daha istiyorum: Dört aydan altı aya çıkarılmıştır Sütlüoğlu döneminde çalışma süreleri bu mevsimlik işçiler, çalışanlar açısından; bu işçilerin mağduriyetinin giderilmesi ve o noktada biraz daha bu arkadaşlarımıza, bu ailelere katkı koyabilmek açısından söylüyorum bunu, ÇAYKUR'un bu işçilerin biraz daha fazla çalıştırılması noktasında, biraz daha iş süresinin uzatılması noktasında acaba çalışmalar yapılabilir mi yani yeni yatırımlarla birlikte? Bu konuda da size ricam o işçi ve ailelerinin bir sesi olarak sizin de onları anlayan bir kurum olarak onların geleceğine yönelik bir katkı koymanızı talep ediyorum.
Başarılar diliyorum. ÇAYKUR daha başarılı olsun. Karadeniz'de bu çaydan ekmek yiyen binlerce aile adına, bu işten ekmek yiyenler adına ve Türkiye'nin çay markası açısından daha dünya çapında tanınan çay markalarına ulaşması ve markalaşma adına size başarılar diliyorum.
Çok teşekkür ediyorum.