CAVİT ARI (Antalya) - Değerli Başkanım ve arkadaşlarım; öncelikle hepinizi tekrar saygıyla sevgiyle selamlıyorum.

Şimdi, bu teklifte süre uzatımı var, bu teklifin dayanağı nedir? Dayanağı, 5 Aralık 2012 tarihinde yürürlüğe girmiş ve Türkiye'de İstanbul ve Kocaeli'yi pilot bölge olarak tespit etmiş bütünşehir yasasının uygulandığı 2 ilimize ilaveten 28 ilin büyükşehir olarak tespit edilmesi hakkında bir kanunun çıkarılışı. Bu kanunla Türkiye'deki nüfus sayısının hemen hemen yüzde 75'i, bütünşehir yasası kapsamında olan 30 ilin kapsamında kaldı. Ancak arazi boyutu olarak baktığımızda ise yaklaşık yüzde 55 oranında yani Türkiye'nin yüzde 55'i bu bütünşehir yasasının uygulandığı 30 şehirde kaldı.

Bu bütünşehir yasasıyla ne değişti? Öncelikle, Köy Kanunu'yla kurulmuş ve o köyde Köy Kanunu'ndan kaynaklı gerek muhtar ve azaların kanundan kaynaklanan haklarını kullandığı bir tüzel kişiliği ve gerekse de o yörede yaşayan insanların Köy Kanunu'ndan kaynaklı birtakım haklarını kullandığı bir köyün tüzel kişiliğini ortadan kaldırdık. Yani Anayasa'mızda yer alan tüzel kişilerin en önemlilerinden biri olan ve özellikle de bugün Türk milletinin bugüne kadar bir bütün hâlinde kalabilmesinin en güzel dayanaklarından biri olan o gelenek, görenek ve sosyal hayatının en sıcak bir şekilde yaşandığı köyün tüzel kişiliği kaldırıldı. Şimdi, Anayasa'da yer alan bir tüzel kişilik olarak sayılmış köyler, çoğunlukla bu bütünşehir yasasıyla bütünşehre dönüştürülen illerde kaldı.

Bunun yanı sıra da yine bu illerde belde belediyeleri kapatılıp mahalle hâline dönüştürüldü. Örneğin ilim Antalya'dan bilgi vermek gerekirse 539 köy, 75 belde belediyesi tüzel kişiliğini kaybetti.

Şimdi buradan nereye geleceğiz? Değerli arkadaşlar, bakın, öncelikle bu bütünşehir yasasını biz hangi niyetle kabul ettik? Niye böyle bir yasayı uygulama zorunluluğunu taşıdı bu ülke, bunu hiç düşündük mü, düşünüyor muyuz, ne ihtiyaç vardı? Ha, o dönemki tartışmaların bir kısmının içinde olan eyalet yasasının altyapısı hazırlığıydı vesaireydi falan bunları bir tarafa koyuyorum, bunu şimdi tartışma zemini olarak görmüyorum ama en önemli sonucu neydi? Bütünşehir yasasıyla beraber AKP bu illerin hemen hemen çoğunluğunda kırsaldan gelen oylarla seçimleri kazandı. En önemli sonucu budur. Böylelikle de birçok ilde bütünşehir yasasıyla kırsalda oturan insanlar ilk defa büyük şehre ve ilçelerine oy kullanması nedeniyle o avantajı kullandı ve sonucu elde ettiler. En önemli sonuçlardan biri bu. Ama o bölgede yaşayan insanların ciddi sorunları doğdu değer arkadaşlar. Bakın -ben biraz önce atladım- aynı zamanda bu 30 ilde il özel idare müdürlükleri kapatıldı. Ben de 2009-2014 arası özel idaresi kapanmış olan Antalya'da son İl Genel Meclisi Başkanıydım. Beş yıl süreyle -Antalya İl Genel Meclisi Başkanlığı görev sürem içerisinde- bu bütünşehir yasası formatına uygun çalışan özel idarenin Meclis Başkanıydım. O dönemde çok karşı çıktım, bakın, bu yasanın yanlışlarını çok dile getirdim. "Yarın vatandaşımızın üstüne ciddi yükler binecek." diye dile getirdik; siyasi, ekonomik birtakım sonuçları olacağını çok anlattık. Bugün gelin görün ki büyük şehirlerin kırsalda hizmet veremediği, oralara uzanamadığı fiili bir gerçektir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Lütfen son cümlelerinizi alalım.

CAVİT ARI (Antalya) - Başkanım, toparlıyorum.

Bütünşehir yasasından istenildiği gibi hizmet alınamamıştır ama bunun yanı sıra, bakın, o bölgede yaşayan insanlar hayvancılık yaparken ciddi sorunla karşılaşmaktadır, tarım yaparken ciddi sorunla karşılaşmaktadır, tarımsal sulamalarda ciddi sorunla karşılaşmaktadır ve bunun yanı sıra da imar düzenlemesinde ciddi sorunla karşılaşmaktadır. Özel idarede bir kırsal bölgede imar uygulaması üç ay içinde biterdi, şimdi, bakın, bir ilçedeki imar planı bir senede bitiyor değerli arkadaşlar. Önce 5 binlik plan büyükşehirden yapılacak, kesinleşecek, sonrasında ilçeye gidecek falan. Kırsalda yaşayan bir insan, bakın, bir oğluna, kızına ev yapacağında harçsız tip projelerle evini yapabiliyordu, şimdi bir ev yapabilmek için o kırsalda yaşayan bizim köylümüz en az 20 milyar lira harçla başlamakta Sayın Muş, bunları da hesaba dâhil edelim.

Şimdi, sonuç itibarıyla gelinen süreçte daha önce o geçici kanunda "Beş yıl süreyle bu vergiler ertelenecek." hükmü vardı. Neden? Arada 3 tane seçim vardı, beş yıl kondu.

BAŞKAN - Lütfen, toparlayınız.

CAVİT ARI (Antalya) - Başkanım, teknik açıklama yapıyorum, önemli.

Beş yıllık süre kondu çünkü arada 3 tane seçim vardı; yerel seçim, genel seçim, referandum. Şimdi, arada bir kere daha uzatma yapıldı üç yıl, şimdi iş başa düştü, tekrar bir seçim daha var ve köylerde yaşayan insanlar isyanda, işte seçim geldi, aklımız tekrar başa geldi. Evet, bu kanunu her seferinde seçim gelip uzatacağımıza Türkiye'nin ciddi bir sorunu olan bütünşehir yasasından derhâl vazgeçilmeli ve eski hâline idari şekil geri döndürülmelidir, diyorum, teşekkür ediyorum.