DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ben araya gireceğim.

Komisyon çalışması, usulü itibarıyla sunumun bitmesini mi bekleyeceğiz?

BAŞKAN - Bence arada da girebiliriz bence yani daha sonra unutulabilir bazı şeyler, sıcağı sıcağına sunum sırasında girebilirsiniz.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Hani sunumun içeriğinde bazı soruların cevabını bulabiliriz.

BAŞKAN - Hep beraber karar verelim ona isterseniz, sonunda da girebiliriz. Böyle daha iyi olur yani bence. En sonunda yine soru-cevap olabilir.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Çünkü merak ettiğimiz bir sorunun yanıtı sunumun sonunda da olabilir, sonunu beklemezsek eğer sunumun süreci biraz uzayabilir. Bu doğrultuda ben de...

BAŞKAN - Bittikten sonra yapalım.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Bu sunum böyle oldu, isterseniz...

BAŞKAN - Bittikten sonra yapalım, olur.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Bu böyle başladı, biz de bu şekilde yapalım. Bu sunumdan sonrakilerde öyle yapalım.

BAŞKAN - Buyurun.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Öncelikle hoş geldiniz Komisyonumuza.

Ben sizin verdiğiniz veriler üzerinden hareket ederek bir soru sormak istiyorum: "Bakanlığımız 2017 ve 2018 yıllarında sahipsiz hayvanların kısırlaştırılması maksadıyla 5 milyon TL gibi bir mali destek sağlamıştır." dediniz. Bunu kısırlaştırılan hayvan sayısıyla karşılaştırdığımız zaman ortalama 10 TL'ye tekabül ediyor ama siz kısırlaştırma için hayvan başına 65 TL gibi bir rakam desteği verdiğinizi söylediniz.

DOĞA KORUMA VE MİLLÎ PARKLAR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ERDEM İSMETOĞLU - Bu, son yıllarda verdiğimiz 65 lira. Şöyle: Bunu işte şöyle algılamamak lazım: Yani belediye kısırlaştıracak ve bunu biz parayla kısırlaştıracağız değil; bizim belediyeye mümkün mertebe, bütçe çerçevemizde destek vermek. Zaten ilk başta öyle yazar yani bütün bunları kurum karşılayacak diye değil, kurum imkânı çerçevesinde -karşılamak zorunda değil- ama biz vermişiz yani bunun hepsini vermedik. Verdiğimiz var, vermediğimiz var ama verdiğimiz rakam o.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Hayır yani aradaki 55 TL'lik -sizin destek verdiğimiz- dediğiniz kısım kısırlaştırmaya harcanmamış görünüyor o zaman.

DOĞA KORUMA VE MİLLÎ PARKLAR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ERDEM İSMETOĞLU - Yok, şöyle: O 5 milyon dediğimiz rakamı kısırlaştırma için verdik ama orada daha çok gider var, o belediyeden çıkan bir para. Belediye bizim verdiğimiz rakamın haricinde kendisi de kısırlaştırmak için tabii bir para harcıyor.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - O zaman soruyu şöyle biraz daha geliştirelim: Ortalama hayvan başına kısırlaştırma maliyeti nedir?

DOĞA KORUMA VE MİLLÎ PARKLAR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ERDEM İSMETOĞLU - Şimdi onu belediyelere sormak lazım ama şunları gördük biz: Bu kısırlaştırma hızı, biçimi, yeriyle alakalı. Yani öyle ekibiniz olur -değil mi- belediye bir yer yapar, günde -sürümden- çok daha fazla kısırlaştırma yapabilirsiniz veya bu, size maliyetli olur; günlük 1-2 hayvan kısırlaştırılmak için gelirse orada belediyenin gideri, öteki beriki hayvan başına çok düşer ama çok toplanır da çok kısırlaştırılırsa imkân dahilinde, bunu bilemiyoruz.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Burada 500 bin kısırlaştırmayla gelecekte ortaya çıkabilecek sorunların çözülebileceğini söylediniz. Dolayısıyla burada bunun da bir maliyeti var.

DOĞA KORUMA VE MİLLÎ PARKLAR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ERDEM İSMETOĞLU - Tabii.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Bu maliyeti niye özellikle soruyorum, "hayvan başına ortalama yaklaşık maliyet" diye çünkü bu maliyet üzerinde de çalışmamız gerekli. Burada bir veteriner hekim tabii ki gerekiyor, ihtiyacı var ancak aynı zamanda burada kullanılan ilacın Türkiye'de üretilip üretilmediği, yerli olup olmadığı, tüm bunlar maliyet faktörünü etkileyen şeyler. Bir de aynı zamanda kendimize yetebilirliğimizi de gösteren konular. Bu doğrultuda, hatta, ilaç isimleri de var mı? Yerli ilaç var mı? Üretiliyor mu? Bu kısırlaştırma hangi koşullarda yapılıyor?

DOĞA KORUMA VE MİLLÎ PARKLAR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ERDEM İSMETOĞLU - Şimdi, bunu tabii, tekniği, hangi ilacın kullanıldığı...

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Yardım yaptığınız için o yardımın ölçüsünü belirlerken mutlaka bu konunun bilimsel detaylarına hâkim olduğunuzu varsayarak soruyorum.

DOĞA KORUMA VE MİLLÎ PARKLAR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ERDEM İSMETOĞLU - Biz şöyle düşünüyoruz yani biz makro şekilde bakıyoruz: Demin de söyledim, eğer 1 milyon hayvanın 200 binini kısırlaştırırsak ve bu da artarsa -ki artıyor- şu anda baktığımız zaman yıllık yaklaşık 30 milyon giderimiz var. Yani bu belediyelerin harcadığı, bizim verdiğimiz, kuduz aşılarına yönelik olarak hastanelerde giden para aşağı yukarı 30 milyondur. On sene içerisinde ne olur? 300 milyon olur. Hayvan sayımız ne olur? 3 milyona çıkar aşağı yukarı. Şimdi, eğer biz -dediğiniz için söylüyorum- bunun 500 binini uygun bir maliyetle kısırlaştırırsak gelecekte harcayacağımız paradan büyük kâr etmiş oluruz, öyle değil mi? Yani 300 milyon olmayacaktır bu, bunu kısırlaştırmak ama on sene sonra hem 300 milyon boşa gidecek hem hayvan sayısı artacak çünkü üreyen bir canlıdan bahsediyoruz. Yani sonsuza doğru gider bu, sonsuza kadar gider. Bu manada bu kısır döngüyü kesmemiz lazım diye düşünüyoruz.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Burada tehlikeli olan şey şu: Şimdi, 300 milyon gibi bir rakam çok yüksek bir rakam. Dolayısıyla yerel yönetimlerin üzerine düşen vazifeler var. Aynı zamanda tabii, siz hani, belirli bir ölçüde yardım ediyorsunuz ama zaten devlet kurumu olarak asli vazife, temelde devletin. Yani yerel yönetimler de bunun bir parçası, Tarım Bakanlığı da bunun bir parçası, biz de bir parçasıyız; bunun sorumlusuyuz. Bu 300 milyonluk maliyet ne kadar göz korkutuyorsa bu da bir o kadar o hayvanların... Kısırlaştırılamıyorsa eğer, biz bu problemleri çözemiyorsak hep birlikte onların öldürülmesi demek çünkü öldürmek de bir şekilde kısırlaştırmaya giden yolda bir çözüm gibi. Kötü, berbat bir çözüm ama o da bir çözüm olarak uygulanıyor. Buna da şahit oluyoruz. Şimdi, bu bakımdan baktığımız zaman şöyle bir soru yöneltmek istiyorum: Türkiye'de kaç tane yerel yönetim var ve siz bunun içinde sadece 234 adet yerel yönetimde hayvan bakımevi olduğunu söylüyorsunuz sunumda. Yani bir kere bakımevi yok ki nasıl kısırlaştırılacak?