KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Hocam, çok teşekkür ediyoruz, bayağı engin, bayağı detaylı, kapsamlı bir sunum yaptınız.

Şimdi, tabii, ben sayın vekilimin sorusunun hemen arkasından şu geldi aklıma: Şu cep telefonlarında "Hey Siri..." dediğinizde sizi dinleyen bir telefon, size yanıt veriyor yani sürekli dinleniyorsunuz. Şöyle bir iddia var: Cep telefonunuz açıkken 5-10 kez "Balık tutmak, olta, ağ." deyin, daha sonra internete girdiğinizde hemen olta, ağ, balıkçılıkla ilgili reklam spotlarının geldiğiyle karşılaşırsınız deniyor. Bu çok ciddi bir mesele aslında. Yani hem dinleniyorsunuz hem sizin ilgi alanlarınız, yaşamınız, her şeyiniz bir kuşatılmışlık altında. Bu, çocuklukta bilişim teknolojilerine, bilgisayar, internet, oyun, bağımlılıkla kaçınılmaz hâle geliyor.

Şimdi, bu bahsettiğiniz oyunlar, bunların daha önce burada bir arkadaşımız, bir hocamız bir sunum yaptığında "'Bağımlılık' kelimesinden ben kaçınıyorum, bağımlılık değil bu. Bağımlılık bir hastalık anlamı ifadesi taşıyor kendi içinde, esasen buna 'aşırı kullanım' demenin daha doğru olduğunu ifade ediyorum." demiş idi. Öyle yaklaşılırsa yani bunun bir sosyolojik, bir psikolojik, bir psikiyatrik bir rahatsızlık yarattığından kaçınılırsa, sakınılırsa çok ciddi başka boyutlara da gidebilir diye düşünüyorum.

Bu oyunların bir artı, eksi bilançosuna bakıldığında, bireyin zihinsel, ruhsal, bedensel gelişimiyle ilgili, zekâ gelişimine bir katkısı var mıdır, sadece çocuklar değil, farklı yaş grupları da dâhil olmak üzere? Yani, başarılı olmaları bu çocukların... Başarı çok görece bir kavram, neyde başarı ama bizim ilk anda algıladığımız başarıdan bahsediyorum, bir çocuğun hayatında başarılı olması ya da mutlu olmaları...

BAŞKAN - Kamil Beyciğim, Cüneyt Bey'in on dakika içinde çıkması lazım uçağa yetişmesi için.

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Bitti, benim sorum bitti Sayın Başkan.

BAŞKAN - Sorunuzu tam...

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - "...veya mutlu olmaları mümkün müdür?" diyecektim siz gidiniz araya.

DOÇ. DR. CÜNEYT EVREN - Ben aklımda kaldığı kadarıyla hızla size cevap vereyim.

BAŞKAN - Beş dakikanız var cevap için. Bana göre hava hoş da sizin uçak kaçacak.

DOÇ. DR. CÜNEYT EVREN - Biliyorum Sayın Başkanım, keyifli oldu ama ne yapayım, riske girelim.

9 maddeden oluşuyor tanı, 5 tanesine ihtiyaç var. Süreyle ilgili hiçbir madde yok aslında içine baktığınız zaman. Yine keza şunu söyleyebiliriz, maddeler şunu gösteriyor: "İnternet oyun oynama bozukluğu" "bağımlılık" da denilmiyor "internet oyun oynama bozukluğu" bozukluk var, bir sorun var ve tanı ölçülerine bakarsanız madde bağımlılığından da çok farklı değil. Hatta, madde bağımlılığı ile kumar bağımlılığının bir harmanlanması gibi. Ne var? Zihinsel meşguliyet. Oynamadığı zaman zaten gene zihni orada, işte oyunlar üzerinde kontrolünü kaybetmiş olması, kompulsif bir şekilde oynama, giderek daha fazla oynamak, tolerans gelişmesi, oynamadığı zaman sıkıntılar yaşaması, yoksunluk belirtileri yaşaması, tüm bunlara baktığınız zaman bunların her biri bir "item", bunu karşılıyor. Ama işte tek başına çok fazla oymak, miktarıyla ilgili bir şey yok. Mesela şöyle bir şey vardı, bu slaydı size göstermedim demin, aynı süre oynayan 2 erkek hasta, biri 21 yaşında biri 38 yaşında, biri bekar, oynamaya başlıyor, aynı süre oynuyorlar, bir tanesi sosyalleşiyor oyun sırasında, kendine bir eş buluyor, hatta daha sonra iş buluyor ama diğeri var olan eşini, işini kaybediyor, ruhsal sağlığını kaybediyor ama süre aynı. Dolayısıyla aslında sadece süreye bakmamak gerekiyor, süre bir kriter olamaz. Tabii ki uzun bir süre oynamak, yoğun bir şekilde oynamak yaşamın birçok alanını olumsuz etkiliyor ama tek başına bir kriter değil, ona bakılarak söylenmesi mümkün değil.

KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Yaşam şatları...

DOÇ. DR. CÜNEYT EVREN - Bazı oyunlar geliştirilmeye çalışılıyor, zaten mesela fizik tedavide örneğin, elle ilgili şeyleri geliştirmek adına, reaksiyon zamanını hızlandırmak adına yine oyunlar önemli. Simülasyon oyunları var, örneğin pilotları bu oyunlarla yetiştiriyorlar. Tabii ki oyunların... Demin bahsetmediğim "minecraft" var örneğin, o ilk İngiltere'de ilkokulda eğitimde kullanılıyor çünkü yaratıcılığı, üretkenliği artırdığı düşünülüyor dolayısıyla var. Yani oyunları belki temel şeylerden biri -size verdiğim notlarda var, burada slaytlardan çünkü ortak kesişen şeyler vardı- oyun oynamayı patolojik saymayalım yani o ayrı bir şey ama biraz sınırlar koymak gerekiyor, adını iyi koymak gerekiyor ve çok kullanmak değil de kontrol kaybı ve oynamayla ilgili olumsuz sonuçların ortaya çıkmasıyla ilgili konuşmak gerekiyor aslında, olumsuz sonuçlarını kişinin yaşıyor olması.