AYHAN BARUT (Adana) - Teklifin 5'inci maddesi Su Ürünleri Kanunu'nun 22'nci maddesinde değişiklik öngörüyor. Biraz önce 4'üncü maddede doğal olarak, aslında herhangi bir şeyi tartışmadan bir birliktelik vardı, şimdi buradaki değişiklik önergemize Sayın Komisyon Başkanımızın da söylemleriyle hemen hemen, aşağı yukarı, yüzde 90 oranında aynı geldi ama ben yine de neden istediğimizi söylemek istiyorum. Madde 22'yle getirilen değişiklikle ülkemiz deniz ve iç sularında yaşayan göçmen balık türlerinin üreme ve beslenme amacıyla yaptıkları göçler, çeşitli köprü ayakları, menfezler, bentler, göletler veya barajlarla kesintiye uğramakta, hatta tamamen imkânsız hâle gelmektedir. Ülkemizde 25 farklı akarsu havzası mevcut olup her birindeki ekolojik koşullar membasından mansabına kadar farklılıklar göstermektedir. Bu alanlarda yaşayan su canlıları da mevcut ekolojik koşullara adapte olmuş türler olup yaşamlarının farklı evrelerinde her birinin ihtiyaç duyduğu sıcaklık, tuzluluk gibi şeyler değişiklik göstermektedir.

Bu anlamda, yapılan değişiklik teklifini olumlu bulmakla beraber özellikle balık geçidi yapılmasının uygun veya işlevsel olmadığı kararı verilen işletmelerde kamyonlardaki su tanklarıyla taşıma veya anaçlardan yavru üretip kaynağa, membaya bırakılmasıyla türün, türlerin korunması mümkün değildir. İşletmeler de balık asansörü gibi -biraz önce hocamız söyledi- vakumlu sistem gibi teknik çözümler üretilmelidir, işin kolayına, maddi açıdan ucuz olanına kaçılmamalıdır. Gerekçe olarak da özellikle büyük barajlarda ortaya çıkan bu sorun gelişmiş ülkelerde büyük ölçüde asansör sistemiyle çözülmekte ve sorun da ortadan kaldırılmaktadır. Maliyetin yüksek olması nedeniyle ülkemizde firmalar modern balık geçitleri yapmak yerine tanklarla taşıma sistemi tercih etmektedir oysaki tanklarla yapılan taşımalarda doğal ortamda yaşamaya alışkın olan türler stres altına giriyor, canlılara ölüm dâhil çok büyük zararlar vermektedir. Son yıllarda, gelişmiş ülkelerde balık geçidi olmayan birçok baraj yıkılmakta, üreme ya da beslenme amacıyla göç eden balıklara özel önem verilmektedir. Bu yüzden akarsular üzerine yapılacak barajlar ya da su yapılarındaki balık geçidi olmasına özel önem verilmeli, bu mümkün değilse asansör sistemi kullanılmalıdır. Sürdürülebilir bir yöntem olmayan tankerle taşıma kesinlikle düşünülmemelidir dedik. Zaten Komisyon Başkan Vekilimiz de, diğer arkadaşlarımız da büyük oranda buna benzer, aynı şeyleri söylüyorlar. O zaman, gördüğünüz gibi, mutabakat sağlanınca iş oluyor yani Başkanım.