GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Önemli bir madde olduğunu düşünüyorum. Şimdi, Sayın Genel Müdür hububat ve bakliyat çerçevesinde anlattı. Gerçi biz içeride başka bir konuyu görüştük, bu konu konuşuldu mu, bilmiyorum ama...

MEHMET BEKAROĞLU (İstanbul) - İşler içeride bitiyor, biz burada konuşuyoruz. Ne oluyor ya?

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Sonuç olarak Toprak Mahsulleri Ofisinin konusu hububat ve bakliyatla sınırlı mıdır? Değildir herhâlde değil mi? Topraktan çıkan her mahsul Toprak Mahsullerinin konusudur. Geçen kışın da en popüler konusu neydi arkadaşlar? Soğan ve patatesti. Yani en popüler konumuz buydu. Millet 10 liraya soğan, 8 liraya patates aldı geçen kış bir aralar. Sonra siz pazarlar kurdunuz, tanzim satış merkezleri, o da büyük rezaletti, size büyük oy kaybettirdi, onu söyleyeyim, AK PARTİ'ye çok büyük oy kaybettirdi. Gerçekten öyle.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Oy için yapmadık, milletin patates, soğan ihtiyacını karşılayabilmek için yaptık.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Düşünün, ben çocukluğumda Sana yağı kuyruğuna girdim, annem beni Sana yağı kuyruğuna sokuyordu, siz de girmiştiniz, 7 yaşında, 6 yaşında; siz vatandaşı 2019'da soğan, domates, patates kuyruğuna soktunuz arkadaşlar, 2019 yılında.

VEDAT DEMİRÖZ (İstanbul) - Bu yasa olsaydı olmayacaktı.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - O ayrı.

Arkadaşlar, şimdi bu yasanın konusu buğday ve nohut mu?

Sayın Genel Müdür, size soruyorum: Soğan, patates mi bu yasanın konusu, havuç mu, domates mi?

BAŞKAN - Arkadaşlar, uğultu var, lütfen sessiz dinleyelim.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Şimdi, diyelim ki "Havuç 10 lira oldu, ben gidip bir anda hemen Gürcistan'dan 3 liraya havuç getireceğim." diye mi bunu yapıyorsunuz veya "Soğan 5 liraya çıktı, hemen 2 liraya Mısır'dan soğan getireceğim." diye mi bunu yapıyorsunuz, yoksa... Çünkü buğdayın fiyatları o kadar oynak değildir. Siz onu söyleyin istediğiniz kadar ama tabii, bazen çok oynar ama şu verdiğiniz örnek çok yanlış. "Efendim, o anda buğday 400 dolardan 390'a düştü, ben hemen alırım." Böyle bir şey yok ki... 380'e de düşebilir, öbür gün 350'ye de düşebilir. Öyle değil mi yani? 5 dolar düştü...

VEDAT DEMİRÖZ (İstanbul) - Düşmeyebilir de...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Hayır, tabii, yükselebilir de ama "Buğday fiyatı 390'a düştü, a çok ucuz." dediğinde bir anda 350'de görürsün.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - İhtiyaca göre hareket edilecek, ihtiyaç kadar.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Şunu diyorum arkadaşlar: Buğday stoklanan bir şeydir zaten, bir ülkenin stratejik rezervleri vardır buğday konusunda. Yani, buğday dediğiniz bekleyebilen bir şeydir, domates, havuç gibi değildir, stratejik rezervi vardır bir ülkenin, öyle değil mi yani? Petrol rezervi stratejik rezervdir, buğday rezervinin de stratejik bir rezervi vardır. Piyasa oynaklığını zaten TMO o anlamda "Yirmi gün önce aldım, hemen piyasa oynaklığını bozdum." değil yani böyle değil bu. Bu anlamda bu yanlış bir örnek arkadaşlar. Ben bu yasanın konusunun buğday olduğunu düşünmüyorum, değil.

YAŞAR KIRKPINAR (İzmir) - Buğday değil zaten.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - E tamam, niye öyle örnek verdi o zaman Genel Müdürünüz?

VEDAT DEMİRÖZ (İstanbul) - Örnek verilsin.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ya, soğan diye konuşalım arkadaşlar, soğan ya! "Mesele soğan" deyin, gelin "soğan" deyin konusu.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Ya "soğan" dese "Niye soğan?" diyeceksin.

BAŞKAN - Arkadaşlar, Sayın Paylan bitirsin konuşmasını.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Değerli arkadaşlar, şimdi, bir de bakın, bu ihale meselesini "Buğdaydan çıkaracağım" filan demesi tehlikelidir bakın, onu söyleyeyim çünkü buğday ihale edilebilen bir şey, stoku olan bir şey, saklanabilen bir şey; domates, havuç gibi değil, stratejik rezervi olan bir şey ve bu opsiyon meselesi de, onu söyleyeyim... Yani 390'a düştü, hemen aldım, 350'yi de görebilirsiniz ve zarar edersiniz, yirmi beş gün sonra 350 de görürsünüz. Opsiyon meseleleri büyük maliyetler değildir. Yani bu döviz kurunda da ileri vadeli opsiyon yaparsın, bu riski alır o firmalar. İhaleye girenler yirmi beş günlük opsiyon yapar buğdayda, 390 yerine 391'den fiyatını verir ve ona göre 1 dolarlık diyelim ki opsiyon maliyeti olur. Bir de şunu söyleyeyim: İhale duyurusu yapılır, daha çok firma ilgi gösterir ama öbür türlü "Ben iki günde alacağım." dersen belki daha az firma buna ilgi gösterecek. Böyle bir şey olabilir mi ya, bu örnek olabilir mi? Bu örneği bu Meclis kabul etmemeli arkadaşlar. Yani ihaleye çıkılsın, bütün oyuncular bu ihaleyi görsün, bütün oyuncular görsün buğdayda, herkes fiyatını görsün.

SALİH CORA (Trabzon) - Görüyorlar zaten.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ama arkadaşlar "Ben iki günde buğday alacağım." diyor Genel Müdürümüz, bu örnek çok yanlış bir örnek. Mesela, fındıkta da değil mi, fındığın borsasını keşke biz belirlesek.

CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Kim belirliyor?

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Yani burada olsun ama bunun borsası, bütün dünya fiyatı burada oluşsun.

CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Fındık borsası Giresun Ticaret Borsasında, Düzce Ticaret, İstanbul'da belirleniyor. Artık o Hamburg efsane oldu.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ama bunun merkezî bir fiyat borsası...

CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - İnternette belirlenir, "web" sitesinde...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Tamam, bakın, Cemal Bey, çok önemli bir şey yapmışsınız, sizi tebrik ediyorum, bu fiyat Türkiye'de belirlenmeli.

CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Öyle ama.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ama buğdayda da mesela, buğday stratejik bir ürün yani bu anlamda da ihalenin dışına çıkarılması doğru değil.

Şunu kabul ederim bakın, şunu kabul edebilirim: Soğan fiyatı geçen yıl çok oynadı. Niye? Plansız üretim yaptığınız için. Ya, Allah'ınızı severseniz, 80 milyon insanın bir kışta kaç ton soğana ihtiyacı olduğunu bir Tarım Bakanlığı planlayamaz mı ya? Soğan stoklanabilen bir şey bir de.

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Hastalık da vardı.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ama hastalık varsa... Arkadaşlar, bakın "Hastalık var." diyorsunuz. Hastalığı da önceden göreceksin. Hastalığı sonuç olarak... Üretim ne zaman yapılıyor? Üretim temmuz, ağustos, eylülde yapılıyor. O hastalığın raporu Tarım Bakanlığına ulaşacak, Tarım Bakanlığı bilecek, atıyorum, 5 milyon ton eksik soğan var, o zaman ihalesini açacak, bunun tedbirini alacak. Ya, 80 milyon vatandaşın -çok basit bir şey- kaç ton soğan tüketeceğini Tarım Bakanlığı bilmiyorsa, bunun planlamasını yapmıyorsa, hastalığın olduğunun tespitini önden yapamıyorsa bu Tarım Bakanlığı ne işe yarar?

BAŞKAN - Sayın Paylan, toparlar mısınız.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Toparlıyorum.

Değerli Başkan, şimdi az önce dedik ki: "Turizm Bakanlığının konusunu niye burada görüşüyoruz?" Bu konu kimin konusu, hangi tali komisyonun konusu Sayın Başkan? Tarım Komisyonunun konusu, değil mi?

AYŞE KEŞİR (Düzce) - Burası da Plan Bütçe canım, ihalesi yoksa...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Hayır, hayır ama Tarım Komisyonunda görüşülmesi lazım öncelikle tali komisyon olarak.

Şimdi, Sayın Başkan "Tarım Komisyonunda görüşülmesi için yazı yazıldı mı?" diye size soruyorum.

BAŞKAN - Siz konuşmanızı bitirin, cevap vereceğim.

Buyurun siz.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Tamam, ben soruyorum, yazıldı mı...

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Garo Bey, bu direkt Kamu İhale Kanunu'yla...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Arkadaşlar ama tali komisyon olarak görüşülmesi gerekmez mi?

AYŞE KEŞİR (Düzce) - Her şey tali komisyonlarda görüşülsün, burası hiçbir şey yapmasın.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Hayır, geri buraya gelecek zaten.

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Parasal bir şey, direkt...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Arkadaşlar "tali komisyon" tanımı niye var? Tabii ki sonra buraya gelecek, tabii ki görüşülüp sonra gelecek ama öncelikle tali komisyon olarak Tarım Komisyonunda görüşülüp buraya gelmesi önemliydi, orada daha derinlemesine tartışılırdı.

Şimdi, buradaki amacın, ben açıkça söyleyeyim, buğday olduğunu düşünmüyorum, mercimek olduğunu düşünmüyorum ve olmasının, öyle tanımlanmasının tehlikeli olduğunu düşünüyorum. Olması gereken, etkin bir planlamayla bütün ürünlerimizle ilgili planlama yapmak ama hastalık gibi meseleler de varsa... Diyelim ki havuçta hastalık var, yeterli üretim olmadı, sarımsakta aynı şey olabilir, soğanda aynı şey olabilir, patateste olabilir; bunlarla ilgili bir tedbirin düşünülmesi lazım. Buğdayla ilgili, nohutla ilgili ihalesiz olarak alım yapmak doğru değil arkadaşlar, bu örnekler de yanlıştır.

Ben bu yasaya karşı olduğumuzu söylüyorum. Bunun tanımının buğday ve hububat dışı olarak tanımlanması, diyelim ki soğan gibi ürünlerde veya havuçta veya diğer ürünlerde hastalık olma durumunda bu tip tedbirler alınması, tanımın daraltılması gerektiğini düşünüyorum. Ona göre de Tarım Bakanlığının da burada etkin planlama yaparak bütün ürünlerde aslında çok olağanüstü durumlar dışında planlama yaparak bu fiyatları regüle edebileceğini düşünüyorum.