İBRAHİM AYDIN (Antalya) - Sayın Başkanım, değerli Bakanım, saygıdeğer Komisyon üyeleri ve milletvekili arkadaşlarım, çok kıymetli bürokratlar, basınımızın seçkin temsilcileri; hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Ayrıca mübarek Mevlit Kandili'nizi tebrik ediyorum. Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ü ölümünün 81'inci yıl dönümünü saygıyla ve rahmetle anıyorum.

Küresel ticarette dengelerin yeniden tanımlandığı bir süreçten geçiyoruz ve tüm ekonomiler bu süreçte ticarete ilişkin politikalarını yeniden belirlemektedir. Küresel ölçekte yaşanan birçok sıkıntıya rağmen ülkemiz olumlu ekonomik performansını başarıyla sürdürmektedir.

Ülkemizin ticaret sektörü, gelişen ekonomi, şehirleşme ve genç nüfus potansiyeline bağlı olarak yerli ve yabancı yatırımcıların ilgisini çekmektedir. 2008-2018 döneminde toptan ve perakende ticaret sektöründe toplam 8 milyar 850 milyon dolar, konaklama ve yiyecek hizmetlerinde 1 milyar dolar doğrudan uluslararası yatırım gerçekleştirilmiştir. İlk on aylık ihracatımız geçen senenin ilk on ayına göre yüzde 2,09 artışla 148 milyar 842 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Yine aynı dönemde ithalatımız ise geçen seneye göre yüzde 13,16 gibi önemli bir düşüş göstererek 172 milyar 70 milyon dolar seviyesinde kalmıştır. Geçen sene yılın ilk on ayında 52 milyar 347 milyon dolar olan dış ticaret açığımız 23 milyar 229 milyon dolara gerilemiştir. Net ihracatımızdaki bu olumlu performans ekonomik büyümeye ciddi bir katkı sağlamıştır. 2019 yılının ilk yarısında net ihracatın büyümeye katkısı 9,7 puan olmuştur.

Hizmet ticareti bağlamında müteahhitlerimizin çok önemli bir yeri vardır. Müteahhitlerimiz 1972'den 2019 Ekim ayı sonuna kadar 126 ülkede 392,7 milyar dolar değerinde 9.909 proje üstlenmiştir. Bu projelerin yüzde 88'i 2002 sonrası döneme aittir.

Bir diğer önemli konumuz ihracatçılarımıza yeşil pasaport verilmesi konusudur. Hâlihazırda 10.005 firmanın 11.876 yetkilisine hususi damgalı pasaport verilmiştir. Bu sayede iş adamlarımız dünyanın her yerine rahatça işleri gereği seyahat edebileceklerdir.

İmalat sanayisi ihracatında ülke çeşitlenmesi sağlanmıştır. 2002-2018 döneminde imalat sanayisi ihracatında AB ülkelerinin payı azalırken diğer hedef pazarlarda ihracat payları artmıştır. Bu kapsamda Orta Doğu ülkelerinin payı yüzde 8,6'dan yüzde 15,9'a , Afrika ülkelerinin payı yüzde 4,8'den yüzde 8,9'a, Türk Cumhuriyetlerinin payı ise yüzde 1,8'den yüzde 2,4'e yükselmiştir.

2018 yılında gayrisafi yurt içi hasıla yüzde 2,8 büyürken toptan ve perakende de ticaret yüzde 3,2 büyümüş, konaklama ve yiyecek hizmetleri ise son dönemde turizm sektöründeki gelişmelere paralel olarak yüzde 14,9 büyümüştür.

Haziran 2019 itibarıyla toptan ve perakende ticarette 3,9 milyon, konaklama ve yiyecek hizmetlerinde 1,8 milyon kişi istihdam edilmiştir. Toplam istihdam içinde, toptan ve perakende ticaretin payı yüzde 13,7, konaklama ve yiyecek hizmetlerinin payı yüzde 6,4'tür.

Ticarette verimlilik ve hizmet kalitesinin artırılması yönündeki tüketici baskısı sektörde dönüşümü hızlandırmaktadır. Esnaf ve sanatkâr kesimi yeni iş modellerini takip etmekte, kümelenmeye gitmekte, isim hakkı devri sistemine katılmakta, tüketiciye en yakın konumunu kullanarak satış imkânları elde etmekte, böylece toplamda ağırlığını korumaktadır.

Ülkemizde gerçekleşen elektronik ticaret hacmi son yıllarda önemli ölçüde artış göstermiş, bu artış yabancı yatırımcıların da ilgisini çekmekte olup e-ticaretin dünya devleri ülkemizde faaliyet göstermeye başlamıştır. 2011 yılında yüzde 8,4 olan internetten alışveriş yapanların oranının 2019 yılında yüzde 34,1'e ulaşması beklenmektedir. 2018 yılında e-ticaretin toplam perakende içindeki payı yüzde 5,3 iken gelişmiş ülkelerde bu oran yüzde 11,1 düzeyindedir. Türkiye'de e-ticaret pazar büyüklüğü 2014'te 18,8 milyar TL iken 2018'de 59,9 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Bu yıllar arasındaki ortalama büyüme yüzde 33 olarak hesaplanmıştır. 2018 yılında sektör büyüklüğüne perakende e-ticaretin katkısı 31,5 milyar TL iken perakende dışı e-ticaretin katkısı 28,4 milyar TL olmuştur. E-ticarette güven damgası sistemi uygulamaya girmiş olup yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Bu sayede tüketicilerin elektronik ortamda güvenle alıveriş yapmasına imkân sağlanmıştır.

Değerli milletvekili arkadaşlarım, tüketici hakem heyetlerine yapılan başvuru sayısı 2014 yılında 5,4 milyon iken bu sayı yıllar itibarıyla gerileyerek 2018 yılında 562 bine düşmüştür. Bu düşüşteki en önemli neden, yeniden hazırlanarak kanunlaştırılan 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'dur. İnsan sağlığı, can ve mal güvenliği açısından son derece önemli olan piyasa gözetim ve denetimi faaliyetlerinin de aratarak devam ettiğini ve piyasadaki güvensiz ürün oranının azaldığını görüyoruz.

Değerli Başkanım ve kıymetli milletvekilleri; lisanslı depoculukla ilgili olarak da Ekim 2019 itibarıyla hububat, baklagiller ve yağlı tohumlarda, zeytin-zeytinyağı, pamuk ve fındık olmak üzere toplam 86 lisanslı depoculuk şirketi 4,5 milyon ton kapasiteyle faaliyet göstermektedir. Lisanslı depoların mevcut doluluk oranı yüzde 60 seviyesindedir. 2019 yılı sonuna kadar mevcut kapasiteye yaklaşık 330 bin tonluk bir ilavenin olması beklenmektedir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; gümrük hizmetlerine geldiğimizde... Gümrük faaliyetleriyle ilgili olarak da, 2013 yılında işlem gören toplam gümrük beyanname sayısı 5 milyon 286 bin 421 iken bu rakam istikrarlı bir şekilde artarak 2018 yılı sonu itibarıyla 6 milyon 300 bin 626 olmuştur. Aynı dönemde ihracat ve ithalat yapan firma sayısı yaklaşık yüzde 18 artarak 109.232'den 129.081'e yükselmiştir. Bu gelişmeler gümrük idarelerinin işlem hacmini artırmış ve gümrük hizmetlerinin geliştirilmesi konusunda ilgili kurumlarda farklı projelerin başlatılmasına yol açmıştır. Bu kapsamda, gümrük işlemlerinin kolaylaştırılması ve hızlandırılması amacıyla tek pencere sistemi, konteyner ve liman takip sistemi, liman tek pencere sistemi, ihracat refakat belgesi gibi birçok önemli proje ve uygulama hayata geçirilmiştir. Ayrıca, ülkemizde gümrük hizmetlerinin etkili bir şekilde yürütülebilmesi için ihtiyaç duyulan yeni gümrük idareleri de kurulmaktadır. Toplam 164 gümrük müdürlüğünün 14'ü fiilen kapalı olup 150 aktif gümrük müdürlüğüyle hizmetler yürütülmektedir.

Değerli Başkan, kıymetli milletvekili arkadaşlarım; kaçakçılıkla etkin mücadele edilebilmesi ve mevcut kapasitenin artırılması amacıyla personel, ekipman ve dedektör köpek teminine devam edilmiş; kaçakçılıkla mücadelede önemli bir yer tutan araç ve konteyner tarama sistemi sayısı 2013 yılında 37'den 2019 yılında 68'e yükseltilmiş olup bu alanda dışa bağımlılığı azaltmak için Yerli ve Millî Tarama Sistemi Projesi başlatılmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; esnaf ve sanatkârlarımızın desteklenmesi amacıyla 10/1/2019 tarihli ve 602 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı gereğince, 1 Ocak-31 Aralık 2019 tarihleri arasında esnaf ve sanatkârlara yüzde 50 faiz indirimli veya faizsiz olarak kredi imkânları sağlanmış bulunmaktadır.

Faiz indirimli kredilere Halk Bankasınca uygulanan faiz oranları: Bir yıldan az vadeli kredilerde yüzde 14, bir yıldan uzun vadeli kredilerde yüzde 16 faiz oranı uygulanmakta, bu faiz oranının yarısı ya da tamamı Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bankaya aktarılarak bankanın faiz kaybı karşılanmaktadır. Bu kapsamda Eylül 2019 tarihi itibarıyla kredi bakiyesi mevcut olan esnaf ve sanatkâr sayısı 560.133'e, kredi bakiyesi ise 39,8 milyar TL'ye ulaşmıştır.

Süremi iyi kullanma konusunda....

Helal Akreditasyon Kurumu kurulmuştur. Dünya genelinde, bildiğiniz gibi, Müslüman nüfusun yaşadığı birçok ülkede yaygın şekilde kullanılan helal sertifikasyonuyla ilgili, Hükûmetimiz döneminde Helal Akreditasyon Kurumu kurulmuş olup teşkilatlanmasını yeni tamamlamıştır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

(Oturum Başkanlığına Sözcü Abdullah Nejat Koçer geçti)

BAŞKAN - Lütfen tamamlayın Sayın Aydın.

Buyurun.

İBRAHİM AYDIN (Antalya) - EXIMBANK'a da değinmek istiyorum, gerçekten çok güzel hizmetleri var. Türk EXIMBANK tarafından, 2019'un üçüncü çeyreği itibarıyla, 20 milyar dolarlık kredi olanağı; 12,5 milyar dolarlık sigorta desteği olmak üzere toplamda 32,5 milyar dolarlık ihracat finansmanı imkânı sunularak geçen yıla göre yüzde 7 oranında bir artış sağlanmıştır. 2019 yılı ikinci çeyreği itibarıyla 7,2 milyar TL olan banka öz sermayesine 2020 yılında 750 milyon TL ilave edilmesi öngörülmektedir. EXIMBANK tarafından desteklenen ihracatçı sayısı 2018 yılında yüzde 16'lık artış ile 11.072'ye ulaşırken 2019 yılı Eylül...

BAŞKAN - Sayın Aydın, lütfen tamamlar mısınız.

İBRAHİM AYDIN (Antalya) - Ticaret Bakanlığının 2020 yılı bütçesinin devletimize ve milletimize hayırlı olmasını diler, selam ve saygılarımı sunarım.