ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Ülkemizde yaşayan ve herkesi ilgilendiren iş ve çalışma yaşamı sorunlarla dolu bir alandır. Ancak iktidarınız döneminde on yedi yılda bu sorunların hiçbiri çözülemediği gibi, bu sorunlar artarak devam etmiştir. Böylesine sorunlarla dolu olan bir Bakanlığı bir de Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığıyla birleştirdiniz. Sonuç ne oldu? Maalesef tam bir başarısızlık hikâyesi ortaya çıktı çünkü Bakanlığınızın bir yıllık karnesine baktığımızda sınıfta kaldığı çok açık ve net bir şekilde ortada resmî verilerle.

Tüm dünyada işsizlik oranları düşerken bizde maalesef işsizlik rekor kırmış ve bir yılda 980 bin kişi işsiz kalmıştır. Yani işsizlik yüzde 14'ü geçmiş ve toplam olarak resmî işsizlik 4 milyon 650 bin kişiye ulaşmıştır. Buna bir de geniş tanımlı işsizlik rakamlarını ilave ettiğimizde oran yüzde 20,6'ya çıkmış ve 7 milyon 305 bin insanımız şu anda işsizdir.

Kayıt dışı çalışmaya baktığımızda yine bir başarısızlık hikâyesi görüyoruz. Bir yılda 331 bin kişi artarak kayıt dışılık yüzde 34'ten yüzde 36'ya çıkmıştır. Yani 5 milyonun üzerinde vatandaşımız kayıt dışı çalışmaktadır. Yani her 3 kişiden 1'i -işçimiz- hiçbir sosyal güvencesi olmadan, hiçbir gelecek güvencesi olmadan insanlık dışı koşullarda çalışmaktadır.

İş kazaları ayrıca hız kazanarak devam etmiş ve ilk dokuz ayda 300.170 iş kazası meydana gelmiş ve iş kazaları sonucunda ekim ayına kadar sadece 1.477 işçimiz iş cinayetlerinde yaşamını yitirmiş ve günde 6 işçimiz maalesef hayatını kaybetmiştir ve bu oranlar da, sayılar da devam etmektedir.

Kamuda ve özel sektördeki taşeron işçilik sorunu ise hâlâ çözülememiştir ve devam etmektedir. Asgari ücret 318 euroya düşmüştür. Çalışanların yüzde 44'ü, açlık sınırının altında olan asgari ücret veya asgari ücretin altında maaşa mahkûm olarak çalışmaya devam etmektedirler. Yani ayrıca asgari ücretin brüt yüzde 35'i de vergi ve diğer kesintilere gitmektedir. 8 milyon kişi emeklilikte yaşa takılarak emekli olamamıştır. Ancak emekli olmayı başarabilen 12 milyon emeklinin de yüzde 80'i açlık sınırının altında bir ücretle emekli maaşı almaktadır.

Sendikalaşmanın ve toplu sözleşmenin önündeki engeller ise maalesef yine bu dönemde kaldırılamamış, bugün itibarıyla çalışanların sadece yüzde 11'i sendikalıdır. Toplu sözleşmeden yararlanma oranı ise yüzde 7'dir.

Türkiye, Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu raporlarına göre sendikal hak ve özgürlükler sıralamasında dünyanın en kötü 10 ülkesi arasındadır. Sosyal güvenlik açıkları ise çok büyük boyutlara gelmiş ve on altı yılda, 2002-2018 yılları arasında Sosyal Güvenlik Kurumu 317 milyar açık vermiştir ve bu yıl kendi hedefinize göre 39 milyarlık bir açık öngörülmekte ki ilk on aylık veriye baktığımızda aşılmış durumda.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Demirtaş, lütfen tamamlayınız konuşmanızı.

Buyurun.

ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - 40 milyarlık bir rakamı fazlasıyla aşmıştır. Önümüzdeki yıl da 50 milyar gibi bir hedef ortaya konulmaktadır. Bunun da çok fazla bir şekilde aşılacağı ortadadır.

Bütün bunları değerlendirdiğimizde gerçekten iş ve çalışma yaşamında Türkiye'nin tablosu çok kötü bir tablodur. Bu tabloyu çözecek yani olumlu hâle getirecek bir iradeyi de maalesef Bakanlığınızdan göremiyoruz.

Az önce unuttuğum bir başka husus daha var. Örneklendirme yaparsak iş kazalarını önleme yönünde ne yapılması gerekiyordu? Denetim ve teftiş yapılması gerekiyordu ama maalesef Sayın Bakan 2019'un ilk on ayında bu müfettişlere önleyici yönde planlayıcı bir görev vermemişsiniz. Şu anda bu müfettişler boşta yatıyor, on aydır boşa maaş alıyorlar.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Lütfen, tamamlayalım efendim.

ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Yani programlı, önleyici, proaktif denetim ve teftişleri durdurmuşsunuz. Bu da gerçekten Türkiye açısından son derece yanlış bir sonuç ortaya koyarak iş cinayetlerine davetiye çıkarmaktadır diyorum. 2020 bütçesinin hayırlı olmasını diliyorum.

Saygılarımı sunuyorum.