MEVLÜT AKGÜN (Karaman) - Sayın Başkanım, çok teşekkür ediyorum.

Sayın Başkanım, Sayın Bakanım, Komisyonumuzun çok değerli üyeleri, kıymetli katılımcılar; alt komisyonumuz 14/1/2015 tarihli toplantısında tasarıyı görüşmüş ve oy çokluğuyla kabul etmiştir.

Burada bazı hususlara değinmek istiyorum. Bilindiği üzere, her devlet kendi varlığını korumak için orduya ve millî savunmaya muhtaçtır. Anayasa'mız da Türk Silahlı Kuvvetlerine bazı görevler vermiştir. Bu vazifelerin yerine getirilmesi, silahlı kuvvetlerle ilgili farklı düzenlemeler yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Suçlarla ihlal edilen düzen ve disiplinin yeniden sağlanması için Anayasa'mızın 145 ve 156'ncı maddelerinde askerî yargının varlığı kabul edilmiştir. Avrupa Birliği üyelik süreci kapsamında gerçekleştirilen birçok hukuki düzenleme adli ve idari yargıda değişiklikleri gündeme getirdiği gibi, bu kapsamda, Anayasa'nın 145'inci maddesinde düzenlenen askerî yargı da durumdan etkilenmiştir. Anayasa'nın 145'inci maddesinde yapılan değişiklikle özellikle askerlik hizmetlerinin gerekleri ve askerî hâkimlerin bulundukları komutanlıkla olan ilişkileri hususları Anayasa'dan çıkarılmıştır. Ayrıca, savaş hâli haricinde asker olmayan kişilerin askerî mahkemelerde yargılanamayacağı hüküm altına alınmıştır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarında da ifade edildiği gibi, doğası itibarıyla silahlı kuvvetler mensuplarının belli hak ve özgürlüklerine sivillere uygulanması mümkün olmayan sınırlamalar getirilebileceği ve bu konuda ayrık düzenlemeler yapılabileceği de kabul edilmektedir.

Diğer yandan, 1632 sayılı Askerî Ceza Kanunu'nun bazı hükümleri Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Anayasa Mahkemesi değişik tarihli kararlarında bazı askerlik suçları yönünden erteleme hükümlerinin uygulanamayacağı, kısa hapis cezasının seçenek yaptırımlara çevrilemeyeceği, hükmüm açıklanmasının geri bırakılmasının bazı askerî suçlar yönünden uygulanamayacağı, asker kişiler hakkında bu statüleri devam ettiği sürece bu kanunda belirtilen denetimli serbestliğe ilişkin hükümlerin uygulanmayacağına dair düzenlemelerin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve bu düzenlemelerin iptaline karar vermiştir.

Yine, Anayasa'nın 38'inci maddesinde yapılan değişiklikle ölüm cezası yürürlükten kaldırılmıştır. Anayasa'da yapılan bu değişiklikle Askerî Ceza Kanunu'nda yer alan ölüm cezasıyla ilgili hükümler Anayasa'ya aykırı hâle gelmiştir.

Yine, Anayasa'nın 145'inci maddesi değiştirilmiş, devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine ait davaların herhâlde adliye mahkemelerinde görüleceği düzenlenmiştir.

Bütün bu gelişmeler Askerî Ceza Kanunu'nda bazı değişiklikler yapılmasını zorunlu hâle getirmiştir. Alt komisyonumuzda kabul edilen metinle Askerî Ceza Kanunu'nun erteleme ve kısa süreli hapis cezasının seçenek yaptırımlara çevrilme hükümlerinin askerî suçlar için uygulanmayacağına ait kanun maddesi Anayasa Mahkemesinin iptal kararındaki gerekçeleri doğrultusunda orantılı düzenlemeye konu yapılmıştır. Kanuna da uygulama yönünden kolaylık sağlama amacıyla sırf askerî suçun tanımı yapılmıştır. Ölüm cezası kaldırılmış, yerine ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası öngörülmüştür. Zaman aşımı hükümleri Türk Ceza Kanunu'yla uyumlu hâle getirilmiştir. Ayrıca, yine Anayasa Mahkemesi tarafından 3053 sayılı Kanun'un birçok hükmü de iptal edilmiştir. Askerî mahkemelerin görev alanını düzenleyen "askerî mahaller" ibaresi Anayasa Mahkemesi kararıyla iptal edilmiştir, müşterek işlenen suçlar da yargılamayı düzenleyen 12'nci madde hükmü de Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmişti. Bu nedenle alt komisyonumuz 353 sayılı Kanun'da değişiklik yapan tasarıyı kabul etmiştir. Buna göre, askerî mahkemelerin kuruluşunun askerî birliklerin teşkilat yapıları ve bulundukları coğrafi durumla iş yoğunluğu göz önünde tutulmak suretiyle yapılması öngörülmüştür. Askerî mahkemelerin görev alanı yeniden düzenlenmiştir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükümleri Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda orantılı olarak düzenlenmiştir.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; tasarının en önemli maddelerinden olan ve alt komisyonumuzda da en çok tartışılan husus, tasarıyla bağımsız ve kararları yargı denetimine açık bir askerî hâkimler kurulu oluşturulmaktadır. Bu kurul, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre bağımsız bir kurul olup askerî hâkimlerin disiplin soruşturmaları ve bu soruşturmalar sonunda verilebilecek disiplin cezaları tasarıda gösterilmiştir. Ayrıca; mesleğe kabul, atama, nakil, izin, birinci sınıfa ayrılma ve birinci sınıfta olma, görevden uzaklaştırma gibi yetki ve görevlere bu kurul sahip olacaktır.

Komisyonumuzda muhalefet partilerimizin değerli temsilcileri, kurulda yürütme organının bir üyesi olan Millî Savunma Bakanının yer alması, diğer birinci sınıf 4 hâkim üyenin de Millî Savunma Bakanının önerisi ve Başbakanın onayıyla kurula seçilmesinin gerek Anayasa Mahkemesi karalarına gerekse Anayasa'da benimsenen kuvvetler ayrılığı ve hukuk devleti ilkesine ve mahkemelerin bağımsızlığına ilişkin evrensel hukuk normlarına açıkça aykırı olduğunu ileri sürmüşlerdir. Komisyonumuz bu hususu görüşmüş ancak konunun esas Komisyonda yeniden tartışılması düşüncesini oy çokluğuyla kabul etmiştir.

Alt komisyon olarak görüşlerimizi saygıyla arz ediyorum.