| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (2/2452) |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 18 .12.2019 |
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.
Değerli arkadaşlar, bu kamulaştırma bedelleriyle ilgili Abdullah Bey 1956'ya kadar varan davaların olduğunu söyledi. Şimdi, daha da geriye dönük olabilir yani pek çok davalar söz konusu olabilir. Çünkü memleketten, pek çok vatandaşımızdan yurt dışına gidenler de var, ulaşılamayanlar da var, bunların bedelleri hazineye yatmış, sonra Merkez Bankasına devrolmuş, pek çok davalar da söz konusu olabilir bundan sonra. Siz şimdi Fransa ve Yunanistan'la ilgili AİHM kararlarını örnek verdiniz. Yalnız, Abdullah Bey, Fransa ve Yunanistan'da "rant vergisi" diye bir vergi var, bunu biliyorsunuzdur belki. Yani bir yerde bir rant oluşuyorsa devlet onu vergilendiriyor ama Türkiye'de maalesef "rant vergisi" diye bir vergi yok.
Şimdi, düşününki bir yerde bir zamanlar tarla olan bir yere kamu gitmiş, o tarlayı kamulaştırmış ama etrafındaki tarlaları kamulaştırmamış, diğer vatandaşlarımızın tarlaları duruyor. Bir anda oraya bir rant gitmiş, işte şehir olmuş, ranta ulaşmış, etraftaki tarlaların değeri diyelim ki 100 kat, 500 kat artmış ama sizin kamulaştırdığınız tarlanın vatandaş o anda kamulaştırma bedelini almamış. Otuz yıl geçmiş, elli yıl geçmiş üzerinden, etraftaki tarlaların işte 100 kat, 300 kat değeri artmış, onların değerini koruyorsunuz, herhangi bir rant vergisi de yok ama el koyduğunuz tarlanın sahibine: "Ben otuz yıl önceki, elli yıl önceki bedelden parasını öderim." diyorsunuz. Burada adalet yok, açıkça söyleyeyim, herhangi bir adalet yok. "Ahmet'in, Mehmet'in, Hüseyin'in, Agop'un tarlasına dokunmuyorsunuz, onun rantına da hiçbir şekilde dokunmuyorsunuz, rant vergisi de koymuyorsunuz ama el koyduğunuz tarlaya diyorsunuz ki: "Arkadaş, ben sana elli yıl önceki tarla bedelinden parasını öderim." Burada bir adalet yok arkadaşlar.
Bakın, şöyle bir şey de var, şunu çok iyi biliyorsunuz, dedelerimiz çok anlatırdı "Gelirlerdi, işte, tarlaya kamulaştırma yaparlardı, diyelim ki tarlanın -tarla bile olsa- değeri 10 lira, 1 lira yazarlardı." derlerdi. Siz de duymuşsunuzdur bunu. Diyelim ki değeri 10 lira, 20 lira; 1 lira veya 2 lira yazmış tarlanın bedelini. O zaman itiraz etmek diye bir şey de yok devlete. Haşa, devlete nasıl itiraz edeceksin, nasıl mahkeme yolu arayacaksın? 10 liralık yere 1 lira yazmış, diyorsun ki: "Bir de o 1 lirayı ben bugüne taşırım." Şimdi olmuş bin lira tarlanın değeri. Yani bir de öyle bir şey var ki bakın, siz diyorsunuz ki lafzında: "O tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir." Ya, o tarihteki niteliklerini nereden tespit edeceksiniz, nasıl tespit edeceksiniz? Bakın, 6'ncı maddede diyorsunuz ki: "O tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir."
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Garo Bey, dava görülüyor ya.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Tamam da "O tarihteki niteliklerini..."
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Bilirkişi raporu çıkıyor ortaya.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Tamam, eyvallah. Şimdi, eski tarihte bir rapor çıkmış, "1956" diyorsunuz ya...
BEKİR KUVVET ERİM (Aydın) - Geriye dönük ekspertizi yapılıyor bugün.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ya "1956" diyoruz arkadaşlar, 1956. ''1956'daki nitelikleri gözetilmek üzere tespit edilecek.'' Bunlar dava konusu olmayacak mı?
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Yalnız, çok özür dilerim...
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Şimdi siz not alın.
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Hayır ama şöyle..
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Karşılıklı çok uzayacak.
Sayın Paylan, siz bitirin...
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) -
Normal bir kamulaştırma iş ve işlemlerini görüşmüyorsunuz burada yani önce onda anlaşalım.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Doğru.
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Bakın, burada bizim yaptığımız şudur...
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Sayın Paylan, siz devam edin...
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Bir bölgede avans karşılığı, bakın, yani eskiden Arsa Ofisi Genel Müdürlüğüydü, sadece...
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Şimdi, bu usulle gidemeyiz.
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Hayır, yani normal kamulaştırma...
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Yok, bakın daha başka konuşmacılar var; not alın, hepsini ben sizden toptan isteyeceğim.
Sayın Paylan, buyurun.
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Değerli arkadaşlar, burada elbette ki sonuç olarak çok büyük rantlar geçmiş üzerinden. Devletin bugünkü değerden ödemesini de belki savunmamak gerekiyor ama etrafındaki arsalardan da, rant geçmiş arsalardan da herhangi bir vergi almıyoruz. Rant vergisi almadığımız için, bu açıdan hakkaniyet belki de bugünkü değerden ödenmesidir. Yani mademki bir arsaya el koyuyorsun, kamulaştırıyorsun, etrafındaki arsalara dokunmuyorsanız -onlara rant geçiyor, onlara hiçbir vergi de almıyorsan- senin o zaman bugünkü değerden ödemeye devam etmen gerekir. Adaletse diğer arsalardan da rant vergisi alıyorsan o arsayı da daha düşük bedelle değerIendirebilirsin diye düşünüyorum.
Bir de şöyle bir sorum da var: Ya, Allah'ınızı severseniz, 1956'da ÜFE hesaplanıyor muydu, TÜFE hesaplanıyor muydu? Var mıydı? Merkez Bankası Başkanımıza soralım: 1956'da ÜFE mi vardı, TÜFE mi vardı; böyle bir endeks mi hesaplanıyordu?
DURMUŞ YILMAZ (Ankara) 1939'dan bu tarafa enflasyon hesaplaması..
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Hayır, hayır; TÜFE. ve ÜFE olarak soruyorum Durmuş Bey; TÜFE ve ÜFE.
İSMAİL TATLIOĞLU (Bursa) - Benzer değerleme yoktu..
DURMUŞ YILMAZ (Ankara) - Toptan eşya daha sonradan başlamıştı ama...
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Toptan eşya daha sonra başladı.
DURMUŞ YILMAZ (Ankara) Almanya'dan Hitler'den kaçan Yahudiler..
GARO PAYLAN (Diyarbakır) Hayır ama TÜFE ve ÜFE olarak yok, başka endeksler var.
İSMAİL TATLIOĞLU (Bursa) - Enflasyon var...
GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Hayır, bu konuda da yıllara göre yani hangi tarihte, hangi endeks varsa ona göre bir hesaplamanın mutlaka yapılması lazım.
Bir de dediğim gibi şu sorum çok önemli: Düşük değerlenmişse o günkü raporlarda kamulaştırma bedelleri, nasıl hakkaniyeti sağlayacağız? Nasıl davalar açılacak? Yani vatandaş "1956'da bana çok düşük bedelle kamulaştırma yapıldı." diye nasıl hakkını arayacak, nasıl itirazını yapacak?