GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Başkan, şimdi, işten çıkarmayı yasakladık ve işverene de bunun karşılığında ücretsiz izne çıkarma hakkını verdik. Şimdi, yalnız bununla ilgili de temel itirazımız tabii ki ücretsiz izne çıkarılmaya karşıyız, ücretliyi destekliyoruz ancak diğer itirazımız 1.168 TL'lik sefalet ücretiydi.

Sayın Başkan, kısa çalışma ödeneğiyle ilgili yaptığım uyarıdaki gibi bir kez daha çağrımı yapıyorum: 30/6/2021 tarihine kadar belli sektörler dâhilinde Cumhurbaşkanının uzatma yetkisi olacak. Düşünün ki bir işçi, hadi bir ay 1.168'i aldı, iki ay aldı, üç ay aldı, bu kanun eğer bu şekilde yürürlüğe girerse bir yıl, on beş, on altı aya kadar 1.168 TL'ye mahkûm olmak durumunda kalacak. 1.168 TL arkadaşlar, bakın, günde 39 TL yapar ve bir öğünde 13 TL yapar arkadaşlar, işçi başına söylüyorum, 4 kişilik bir aile kişi başına da 2 lira 80 kuruş yapar.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Hayır, ücretsiz izinle nasıl ilişkilendirdiniz onu anlamadım.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Şöyle ki Sayın Başkanım; madde diyor ki: Bu anlamda Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrasında yer alan üç aylık süreleri her altı her defasında en fazla üçer aylık sürelerle 30/6/2021 tarihine uzatmaya yetkilidir.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Neyi uzatıyor?

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Bu fesih meselesini.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Feshi uzatıyor, evet, ücretsiz izinle alakası ne?

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Şöyle olacak ama: Aynı işçileri ücretsiz izinde tutacak işverenler bu 30/6/2021 tarihine kadar.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - O kapsamda söylüyorsun yani.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - İş yeri kapanmış ama.

YAŞAR KIRKPINAR (İzmir) - Tam istediğin oluyor.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Benim istediğim olmuyor.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Şimdi, buradaki şey şu Sayın Paylan: Ücretsiz izne ayırmayacak bunlar yani onunla ilişkilendiremezsiniz. Ben kısaca özetleyeyim, buradaki hadise şu: Şimdi, bu süreçte, Covid sürecinde şöyle bir sıkıntıyla karşı karşıya kalındı: İşten çıkarma yasağı getirildikten sonra birtakım iş yerleri tamamıyla firması kapanıyor, her şeyi bitiyor, iflas etmiş olabilir veya başka bir şekilde olabilir, herhangi bir üretimi yok, faaliyeti yok, tamamıyla kapatmış. Şimdi, normalde işçilerin ayrılması gerekiyor ama kanunla getirmiş olduğumuz fesih yasağından dolayı bu işçilerin normalde işine son verilmiş, işi bitmiş, işten çıkaramıyor; mesele bu. Dolayısıyla burada bir esneklik getiriliyor, bu insanlara eğer iş yerini kapatmışsa, işte biraz önce bahsedildi, diyelim ki bir kantin işletiyor, iş yerini kapatmış, bu işi bırakmış artık, bu işi bırakmış ama yanında çalışan kişiyi çıkaramıyor, bunlara çıkarma imkânı getiriyor yani biraz esneklik getiriliyor. Daha önce sadece ahlak dışı bir davranışta bulunması hâlinde, bu tür durumlarda işten çıkarabiliyordu, buna ilave olarak neyi ilave ediyor burada gördüğüm kadarıyla...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Sayın Başkan, son cümleye bakarsanız; "Birinci ve ikinci fıkrada yer alan üç aylık süreleri altı aya..." demiş yani altı ay, yılbaşına tekabül ediyor aşağı yukarı, onuncu, on birinci aya tekabül ediyor. Şimdi, 30/6/2021 tarihine kadar ücretsiz izin müessesesini uzatabiliyor.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Hayır, ücretsiz izin değil buradaki.

SÜLEYMAN GİRGİN (Muğla) - Geçici 10'uncu maddede var Başkanım, dördüncü fıkrada bir yıl uzatıyor.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Dördüncü fıkrasında... "Dördüncü fıkrasında yer alan altı ay ibaresi..." Evet, şimdi oldu, tamam.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Sayın Başkan, temel sıkıntı orada. Diyelim ki bir işletme faaliyetini durdurdu -var öyle işletmeler- ücretsiz izne çıkardı işçilerini, bordroda gözüküyor, bunlar işsiz de gözükmüyor arkadaşlar, işsiz gözükmüyorlar ama işletme faaliyetini durdurmuş, talep de yok. Şimdi, 1.168 TL'ye mahkûm ediyoruz o işçiyi, işletme faaliyete dönemedi, ücretsiz izinli olarak kalmaya devam edecek bu işçiler ve 1.168 TL'ye mahkûm olacaklar. Arkadaşlar, vicdanınız el veriyor mu ya! 1.168 TL'yle haydi bir ay aç kalmadı -daha doğrusu, aç kalmadı demeyelim de aç kalacak- ölmedi, iki ay ölmedi, üç ay ölmedi; on beş ay 1.168 TL'ye mahkûm ediyorsunuz.

Diğer bir mesele: Bu işçi istifa ettiği anda kıdem tazminatını herhangi bir şekilde hak edemiyor. Yani diyelim ki başka bir iş buldu Sayın Başkan, o da oluyor, ücretsiz izinde, 1.168 TL, o firma çalıştıramıyor değil mi, açamadı, başka bir iş buldu, diyelim ki 4 bin lira maaşla iş buldu, ayrılıyor, kıdem tazminatı hakkı da gidiyor çünkü kendisi ayrılmak durumunda kalıyor, kıdem tazminatından da oluyor. Yani bunlara dair bir düzenleme yapmazsak -on beş ay boyunca- bu işçilerle ilgili, gerçekten büyük vebal altında kalırız arkadaşlar. Yani bu açıdan 30/6/2021 tarihi çok sorunlu bir tarihtir. Eğer ki illa o tarihe uzatacaksanız bunun yanında ek tedbirler almak ihtiyacı vardır, Bakan Yardımcımızın da görüşlerini merak ediyorum gerçekten. Ek tedbirler nelerdir? Yani bir işçi istifa etti, başka iş buldu, ayrıldı, kıdem tazminatı hakkının kaybolmaması için düzenleme yapmak gerekir mesela. Bu işçilerin 1.168 TL yerine en azından asgari ücret düzeyinde bir gelir elde etmesini sağlamak gerekir, bunun gibi düzenlemelere ihtiyaç var Sayın Başkan. Bu düzenlemeleri yapmamızı öneriyorum.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Evet, Garo Bey'in sorusuna cevap vereceksiniz ama doğrudan 30/6/2021 denilmemiş, üçer aylık...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ama yetki vereceğiz Sayın Başkan.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - İşte, duruma göre bakacaklar anladığım kadarıyla. Öyle mi Ahmet Bey?

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ama maddeye ek tedbirler koyulmalı Sayın Başkan. O yetkiyi veriyorsak kıdem tazminatı gibi diğer haklar konusunda da düzenleme yapmamız lazım.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Buyurun Sayın Kırkpınar.

YAŞAR KIRKPINAR (İzmir) - Aslında, sizin dediğiniz gibi feshetme yetkisi, firma iflas etmişse...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Etmemişse diyorum ben de, iflas etmedi firma.

YAŞAR KIRKPINAR (İzmir) - Etmişse eğer o işçinin işini kolaylaştırıyor çünkü işçiyi orada tutma sıkıntısı ortadan kalkıyor.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Etmemişse bordroda duracak, 1.168 liraya mahkûm olacak işçi on beş ay.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Sayın Genel Müdür, siz bir şey söyleyeceksiniz herhâlde, buyurun.

ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRÜ NURCAN ENDER - Sayın Vekilim, burada şöyle bir durum var: İşçi pandemi nedeniyle ücretsiz izne ayrıldığı için feshederse sizin dediğiniz gibi ama başka bir haklı nedeni varsa, feshederse tazminat alabilir.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Nedeni yok, başka iş buldu, ayrıldı, kıdem tazminatı yanmaz mı? Yanar.

ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRÜ NURCAN ENDER - Bu, ilave edilen düzenlemelerin içinde değil ama kendi isteğiyle ayrılırsa yanar.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Tamam işte, onu söyleyeceğim, üç ay için anlaşılabilir ama on beş ay boyunca işçiyi mahkûm etmek, kıdem tazminatını yaktırmak haksızlıktır.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Tabii, buradaki esas mantık şu: "Üçer aylık" ifadesi kullanıldığı için muhtemelen gelişmelere göre uzatacaklar veya üçer aylık dönemler hâlinde uzatacaklar.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - En azından burada "Kıdem tazminatı hakkı kaybolmaz." gibi bir şey yapamaz mıyız?

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Arkadaşlar baksınlar, ben tabii teknik olarak bilemiyorum.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Yani on beş ay boyunca bordrolu çalışacak, kıdem tazminatını koruyamaz mıyız işçinin?