ERHAN USTA (Samsun) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcısı, bürokrasimizin değerli temsilcileri, sayın basın mensupları; ben de hepinizi saygıyla selamlarım.

Usul hakkında söz aldım. Şimdi, aslında baktığımızda kamu idaresinin yani devleti yönetenlerin şeffaflık konusunda veya kamuoyunu bilgilendirme konusunda her geçen gün bir adım geriye gittiğini görüyoruz.

Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcısı, şu kitap 2021 yılı "Genel Ekonomik Hedefler ve Yatırımlar" kitabı. Bütçe Meclise verildiği gün bu kitabın rakamları kesinleşir -17 Ekim akşamıdır- bununla bütçe arasında bir entegrasyon vardır, bu rakamlar kesinleşmeden zaten bütçe verilemez; o tutarlılık sağlanır. Eskiden Maliye Bakanı ile Devlet Planlama Teşkilatı arasında oluyordu, şimdi Strateji ve Bütçe Başkalığının bünyesinde belki tamamı; bilemiyorum o işlemler tam nasıl yapılıyor. Şimdi, buraya 17 Ekim tarihi basılır ve bu dağıtılır. Ben hatırlıyorum biz bunu bir defa geciktirdik, Akif Hamzaçebi o zaman Plan ve Bütçe Komisyonu üyesiydi, bizi parçaladı; biz feryat ettik, bizim feryadımızı duyan olmadı. Delil olsun diye, benim kütüphanemde bulunanları ben getirdim buraya bakın. Şu, 17 Ekim 1999 tarihli "2000 Yılı Genel Ekonomik Hedefler ve Yatırımlar" kitabı ve bir tane istisna dışında -verebilirim, bakabilirsiniz- buradakilerin tamamı 17 Ekim tarihli basılmıştır ve dağıtılmıştır. Burada gizlenecek bir şey yok, bu zaten sizin bütçe dokümanlarınızla "OVP" dediğiniz programlarla, bilmem nelerle uyumlu olan bilgiler ama bunlar bize niye verilmiyor? Ben bir milletvekili olarak bunu talep ediyorum, talebimiz de karşılanmıyor. Aracı olarak da Sayın Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanlığını araya koyduk, ona rağmen bu doküman şu an buraya gelmeden önce yani ona beş kala bize dağıtıldı. Bu olmaz, bu, devlete yakışmaz. Yani "şeffaflık" diyoruz "hesap verilebilirlik" diyoruz "daha faydalı bilgilendirme" diyoruz, 1960 yılında yaptığımız işi bugün yapamıyoruz; böyle bir şey olabilir mi? O günün teknolojisiyle biz bunları ne kadar zor şartlarda basardık. Ben 2000 yılındaki baskıyı hatırlıyorum. Yani önceki yıllar da var mutlaka ama benim kütüphanemde olmadığı için "hard copy" getiremedim. Bugün bunun dağıtılmamasını artık siz nasıl değerlendirirsiniz bilmiyorum, bununla ilgili siz mutlaka bir şey söyleyeceksinizdir.

Bu yıllık programda suçlamıyorum, bunun geleneği böyledir, burada geleneğe uyuldu, arkadaşları tebrik ediyorum o anlamda çünkü şu kitap çıktıktan sonra bu kitapta rakamları çıkar, makro dengesi oturur, ondan sonra burası yazılır. Dolayısıyla bu, genelinin görüşüldüğü gün ancak buraya ulaşır, geçmişte de hep böyleydi. Bugün elimize geçti, bu konuda teşekkür ederim ama lütfen biz bir muhatap bulabilelim bunlarla ilgili olarak. Yani unutuluyor olabilir, artık teamüller çok önemsenmiyor olabilir veya kamu idarelerinde çok sık bir kısım değişiklikler oluyordur, geçmişi bilmiyor olabilirler ama en azından talep edenlerin bunu alabilmesi lazım diye düşünüyorum.

Tabii "şeffaflık" deyince şu rapor... Tabii, bu çok geleneği olan bir rapor anlamında filan değil. Türkiye'nin kamu maliyesinin -içerik konuşmayacağız ama konunun önemini vurgulamak için söylüyorum- önündeki en büyük risk, en büyük sıkıntı bu kamu-özel iş birliği projelerinden gelecek yükler. Devlette bununla ilgili bir rakam, doğru düzgün bir çalışma yok. 2018 yılı için yapılmış, Mart 2019'da bir tane çalışma var, bu da güncellenmemiş. Yani yine bunu en iyi yapabilecek yer Strateji ve Bütçe Başkanlığıdır. Efendim, bunları bilmemiz lazım, bunları sizin de bilmeniz lazım.

CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Bunların hiçbiri usulle ilgili değil.

ERHAN USTA (Samsun) - Usul, usul, şeffaflıkla ilgili. Bütçe dokümanı yok daha bu usul olmayacak da ne usul olacak?

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Ne ilgisi var usulle?

ERHAN USTA (Samsun) - Siz mi karar veriyorsunuz buna? "Bütçe dokümanı yok." diyorum ben. Öyle şey olur mu?

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Arkadaşlar, lütfen sakin olun.

Sayın Usta, lütfen tamamlayalım.

EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Bu çalışmayla ilgili...

ERHAN USTA (Samsun) - Tamam, bu çalışmayla ilgili, bu çalışmalar olacak ki sağlıklı... Onu söylemeye çalışıyorum, niye tahammül edemiyorsunuz arkadaşlar?

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Arkadaşlar... Sayın Çelebi...

Sayın Usta, lütfen tamamlayınız.

ERHAN USTA (Samsun) - Elimizde bu olmadan, ben o zaman kam-özel işbirliğiyle ilgili nasıl değerlendirme yapacağım? Devlet beni bilgilendirecek. Ben gazete kupürleriyle hareket edemem ki o anlamda diyorum. Yani şeffaflık konusuna, bilgilendirme konusuna daha fazla önem vermemiz lazım.

Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcısı, diğer bir husus: Biliyorsunuz, Orta Vadeli Program, bunu nedense... Sayın Hazine ve Maliye yeni Bakanı hadi ilk geldiğinde anladık, bir "yeni" dendi "yeni dönem, yeni sistem" ona da "yeni" dedik. "Yeni Ekonomi Programı" diye sunuluyor biliyorsunuz, bu hukuki bir terim değil. Niye bunu söylüyorum? Şimdi arkadaşlar yine söyleyecekler, arkadaşlar, bu, usulle ve bütçe süresiyle ilgili. Şu dokümanın 5018 sayılı Kanun'un 16'ncı maddesinde "Bütçe sürecini başlatan dokümandır." diye tarif edilir. Buna geçmişte de bu atıflar yapılıyordu. Bu bir ekonomi programı gibi sunulmaya çalışıldı, şimdi tamamen ismi bile kaldırıldı, daha önce -keşke getirseydim, onun serisi de var elimizde- hepsinde "Orta Vadeli Program" yazılırdı şimdi "Orta Vadeli Program" şurada küçücük yazılıyor. Yani hukuki olmak lazım, hukuki kavramları kullanmak lazım. Dediğim gibi, ilk gelindiğinde, birincisinde anlayabilirsiniz yani içerik açısından da her sene yapılan şeye "yeni" diyebilir miyiz zaten? Öyle bir şey olmaz. Dolayısıyla bunun bu anlamda hukuki ismiyle olması lazım. Yine bütçe sürecini ilgilendirdiği için, şimdi bütçeyi sağlıklı tartışabilmemiz için bütçe dokümanlarının da zamanında olması lazım. Bu, ilk orijinal hâlinde 5018'de, Mayıs ayında çıkacak bir doküman olarak yazılmıştı. Daha sonradan, 2019 küresel krizinden sonra ekonomik zorluklar, sıkıntılar filan derken bu bir ekonomi programı formatına doğru kaymaya başlayınca eylül aylarında, ekim aylarında çıkarılmaya başlandı. Bunu bugünü suçlamak için söylemiyorum, bu bir süredir böyle, yedi sekiz yıldır böyle ama bunu artık kendi tarihine almamız lazım. Orada fiilî durumu hukuki durum hâline getirdik ve eylül ayının ilk haftası diye alındı ama ben bunu daha önceden de konuştum, hazır Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Strateji ve Bütçe Başkanımız, Hazine ve Maliye Bakan Yardımcımız buradayken bunu da artık Türkiye'nin halletmesi lazım, bunu tekrar mayıs ayına almak lazım. Hakikaten bütçe sürecini başlatan bir doküman olarak orta vadelinin takdim edilmesi lazım. Eğer Hükûmet "fiscal update" anlamında veya makroekonomik "update" anlamında bir şey yapacaksa yine ekim ayında veya başka aylarda başka bir şey çıkartabilir, bir doküman ama bunu yerli yerine koymak lazım.

İkinci husus -Naci Bey çok iyi bilir- geçmişte kurumlar arasındaki bir kısım problemlerden dolayı, tek olması gereken doküman, 2 dokümandı: Orta vadeli program ve orta vadeli mali plan diye. Artık şu anda öyle bir sıkıntı da kalmadı diye düşünüyorum. Gelecek yıldan itibaren de o 2 dokümanı birleştirmenin ben bu anlamda faydalı, doğru olacağını düşünüyorum.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Evet...

ERHAN USTA (Samsun) - Sayın Başkanım, bunların hepsi içerik anlamında değil, bunlar bütçe sürecini başlatan şeyler olduğu için söylüyorum.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Anladım.

ERHAN USTA (Samsun) - Şimdi, diğer bir husus, bu bütçeyi sağlıklı takip edebilmemiz için burada geçen hafta biliyorsunuz torba kanunla fonksiyonel sınıflandırma kaldırıldı, onun yerine program bazlı sınıflandırmaya geçildi. Biz oradaki itirazlarımızı, çekincelerimizi veya sıkıntılarımızı söyledik. Program sistemine karşıtlığımızdan değil -yani onun teknik çalışmalarında başından itibaren yer almış birisiyim- bir zaruret ama fonksiyoneli kaldırmamak gerekiyordu. Şimdi, o zaman da tabii kaygılarımızı söyledik. Şimdi, arkadaşlar bize dediler ki... Tabii, bu kadar kısa sürede, nasıl olacak falan onları geçiriyorum yani uzatmamak için. Ancak en azından şunu yapmamız lazım: Şu bütçe tekliflerinde, bağlı cetvellerde şu sayfada bir sayfa hâlinde, bir yaprak hâlinde, iki sayfa hâlinde veriyorsunuz programları, 2021, 2022, 2023. Arkadaşlar "Biz bunun fonksiyonelle de bağlantısını kurabiliyoruz, yapabiliriz." dediler. "Geçmişle kopmayacak." diye bize burada bilgi verildi Plan ve Bütçe Komisyonunda, diğer binada. Dolayısıyla, sizden istirhamımız: Bütün Plan ve Bütçe Komisyonuyla şunun, 2020'sinin de gönderilmesi yani 21 yılında... Şimdi, bugün Plan ve Bütçe Komisyonu üyeleri ne dedik burada: Öbür sınıflandırmalar çok anlaşılır değil, program üzerinden... Çünkü Hükûmet bir şey vadediyor, değil mi? "Bağımlılıkla mücadele edeceğim." diyor. Bunun burada programını görelim, buna ne kadar vurgu yapılıyor, bunu burada tartışabilelim diye. Bizim için yapılmış bir şeydir ama bizim bunu yapabilmemiz için 2020'yle mukayese edebilmemiz lazım, bu mukayese imkânı yok.

ERHAN USTA (Samsun) - Peki...

ERHAN USTA (Samsun) - Ha, şunu da söyleyeyim bir iki cümleyle. Yani bunlar program falan değil. Tamamen CHP standartlarına uygun, uluslararası standartlara uygun fonksiyeneli kaldırıp onun yerine garip bir şey yaptık. Şimdi, "Cumhurbaşkanlığı" diye program olur mu?

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Evet...

ERHAN USTA (Samsun) - Bitiriyorum Sayın Başkan.

Mesela bir tane programın adı "Cumhurbaşkanlığı" Programın adı sadece bu. İstatistik diye program var, meteoroloji diye program var. Böyle değil yani bunun, bütün bütçe ödeneklerinin programlarının dağıtılması gerekmiyordu, burada bir odak yok. Bütün ödenekleri tekrar, yeni bir sınıflandırmayla, fonksiyonelin yerine gelmiş fakat uluslararası geçerliliği olmayan bir sınıflandırmayla bütçeyi yeniden dağıtmaktan ibaret bir hâle geldi. Dolayısıyla, bu işten inşallah Türkiye vazgeçer veya yapacaksak da hakikaten vurgusu olan çok net programlar kurgulayıp onlara tahsisatı yapalım ve bunun üzerinden de bütçeyi burada tartışalım diye düşünüyorum.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Peki, teşekkür ediyorum.

ERHAN USTA (Samsun) - Sayın Başkan, çok acele etti.

Peki ben de teşekkür ediyorum, sağ olun.