| Komisyon Adı | : | KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ KOMİSYONU |
| Konu | : | Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğünün 2017 ve 2018 yılları ile müesseseleri Ege Linyitleri İşletmesi Müessese Müdürlüğünün ve Garp Linyitleri İşletmesi Müessese Müdürlüğünün 1/1/2017-31/5/2017 dönemine ait bilanço ve netice hesaplarının görüşmeleri |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 4 |
| Tarih | : | 17 .02.2021 |
ATİLA SERTEL (İzmir) - Şimdi, ben diğer bulgular üzerinde konuşacaktım Sayın Başkan "Geneli üzerinde konuş." deyince bunu geneli üzerine aldım. Sayın Başkanı, severiz, kırmayız.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Estağfurullah. Teşekkür ederim.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Garp Linyitleri Mekanizasyon Projesi'ne işlerlik kazandırılması gerektiği raporda vurgulanıyor, Sayıştay raporunda. 2018 yılı harcamalarıyla birlikte yaklaşık olarak 165 milyon lira harcanan proje kapsamında üretim hedeflerinin bir türlü tutturulamadığı, hatta kömür üretimi aşamasına dahi geçilemediği ve zarara yol açtığı vurgulanıyor. Bu Mekanizasyon Projesi şu an hangi aşamada? Üretime geçebildiniz mi? 2006 yılından bu yana proje için harcanan toplam tutar nedir? Bunların hepsini yazılı olarak verebilirsiniz. 1 milyon 400 bin tonluk üretim hedefinin bugüne kadar yüzde kaçı gerçekleşmiştir? Yine, Garp Linyitleri Tunçbilek sahalarındaki önemli bir ekonomik değer taşıyan şlamlı malzemenin değerlendirilmesi konusunda yürütülen çalışmalar hangi aşamadadır? Bu malzeme ekonomik bir değer olarak kuruma katkı sağlamaya başladı mı? Kurum, kömür yan ürünü olan hümik asitten kozmetik üretimi konu alan ama uzmanlık alanına girmeyen bir sektör olan kozmetik ve kişisel bakım sektöründe "Elegance" isimli bir kozmetik markası oluşturmuş ve sektöre girmiştir.
Kurum, kendi bünyesinde yapmış olduğu harcamalar hariç olmak üzere 2016, 2017 ve 2018 yılları arasında üretim ve danışmanlık hizmetleri adı altında 2,2 milyon TL harcama yapmış. Yine, bu kozmetik ürünlerin üretilmesi amacıyla "Genius Reklamcılık" isimli bir firmayla yaklaşık 4,7 milyon TL'lik bir bedelle sözleşme imzalamışsınız. Bu sözleşmeye göre dolum ve ambalajdan kaynaklanan ücretleri, stant ve görsellerin ücretlerini de yine TKİ ödemeyi üstlenmiş. Ya, bu, bayağı, firma için ballı bir anlaşma gibi görülüyor çünkü sonuçta bu işten sonuç alamadığınız da ortada. Bütün bu masrafların yanında Sayıştay raporunda 2018 yılı itibarıyla 48.500 adet ürünün yüzde 40'nın son kullanma tarihinin Eylül 2018'de dolacağı söylenmişti, geriye kalan yüzde 60'ının da 2019 Nisan ayında dolacağı belirtildi. Dolayısıyla, TKİ alanı olmayan bir işe girdi, milyonlarca lira borçlandı, harcandı, ürünler üretildi, bu ürünler satılmadan depolarda bozulduğu iddia ediliyor. Bunu bizim Niğde milletvekilimiz Bakana sormuş, Sayın Bakanın verdiği yanıt da "Son kullanma tarihi geçmiş ürün olmadığı gibi herhangi bir kozmetik ürün de stokumuzda bulunmamaktadır." diyor Sayın Bakan. Şimdi, hangisi doğru? Yani Sayıştay raporlarındaki mi doğru, Sayın Bakanın dediği mi doğru? Bunu en iyi ortaya koyacak olan sizsiniz.
Bu "Elegance" isimli kozmetik markasının oluşturma sürecinden bugüne kadar ne kadar para harcadınız kurum olarak? Danışmanlık firmalarına ödenen ücretler dâhil bu harcamaların kalem kalem KİT Komisyonuna bildirilmesinin yararı var. Bu ürünlerin, satılamayan ürünlerin maliyetinin TKİ'ye olan bedelini eğer kozmetik ürünlerin üretimine hâlâ devam ediliyorsa -edilebiliyor mu bilmiyorum- ürün piyasada bugün itibarıyla kurumun üretimi ve satışları nedir? Üretilen ürünlerin marka tescil işlemi tamamlandı mı? Sektöre girildiği günden bu yana kâr zarar tutarları ne oldu? Bahse konu danışmanlık firmalarıyla çalışmaya devam ediyor musunuz? Bu firmalara günümüz itibarıyla yıllık ne ödüyorsunuz? Onları da öğrenmek istiyorum.
Bir soru da şu: TKİ'nin Ege Linyitleri ve Garp Linyitleri Müdürlüklerinde özel bir madencilik firması tarafından yüklenilen ve zamanında bitirilmeyen dekapaj işiyle ilgili kurumun sürekli zarar ettiği ifade ediliyor. Sayıştay sözleşmeyi feshedin diye üç yıldır uyarmasına rağmen bunun gereğini yerine getirmiyorsunuz. Neden getirmiyorsunuz? Yani Sayıştay bu konuda ısrarcı. Bahsedilen özel madencilik firmasının adı nedir, kime aittir? Sözleşme şartlarını yerine getirmemesine rağmen neden bu firmayla hâlâ çalışmaya devam ediliyor? Merak ediyoruz. Zamanında yerine getirilmeyen işler için kurumun toplam zararı ne kadar olmuştur? Bu firmayla çalışmaya hâlâ devam ediyor musunuz, yoksa bitti mi bu ilişki? Onu da öğrenmek istiyorum.
Son olarak, birkaç sorum kaldı. Termik santral kurma şartlı redevans sözleşmelerinde, redevans birim fiyatının yıllar itibarıyla güncellenmesinde ÜFE'nin kullanılması gerekirken -bunu biraz önce Deniz Yavuzyılmaz'la konuştunuz - piyasa takas fiyatı kullanıldığından dolayı Kurumun ciddi zarara uğradığı belirtiliyor yani iki genel müdür arasındaki bir anlayış farklılığı da söz konusu yani böyle bir kurumda bu normal mi? Yani her gelen genel müdürün anlayış farklılığına göre mi hareket ediliyor, yoksa geleneksel bir yapı mı var? Doğrusu onu da açıklamak gerekiyor. Bu durum, Sayıştayın 2019 Yılı Raporu'na da yansımış, hâlâ çözüme kavuşturulmamış. Neden sözleşmeye aykırı olmasına rağmen ÜFE yerine piyasa takas fiyatını kullanıyorsunuz? Bu durumun Kurumun bütçesinde oluşturduğu toplam zarar ve yıllar itibarıyla oluşan zarar nedir? Kurum, zarar edilmesine neden göz yumuyor?
Son 2 sorum. Kurumun kömür üretim sahalarının ihalesiz olarak hiçbir üretim faaliyeti bulunmayan ve başka şirketlerle üretim yaptıran Kurum iştiraklerine verilerek Kurumun zarar ettiği belirtiliyor. Kurumu zarara sürükleyen ve iştirakler üzerinden kömür sahalarının başka özel şirketlere peşkeş çekilmesine neden olan bu uygulamanın tercih edilmesinin sebebi nedir? Kurum iştirakleri üzerinden taşeron firmalara verilen sahalar ve işler hangileridir? Hangi taşeron firma, ne kadar bedelle, hangi sahada iş yapmaktadır? Bu uygulamaya ne zaman başladınız, hâlen devam ediyor musunuz? İhalesiz olarak yapılan bu işler için yapılan ve alınan ödemeler nelerdir?
Son soru şu: Yoksul ailelere asgari 500 kilogram bedelsiz kömür dağıtımıyla ilgili TKİ görevlendirildi. Kömür dağıtımının başladığı yıldan itibaren, 2020 yılı sonuna kadar hangi miktarda kömür tahsisini yaptınız? İller bazında bunu verebilir misiniz? İller bazında bu kömürün dağıtımın şemasını bize, KİT Komisyonuna verirseniz memnun olurum. Bu bilgiler, valiliklerde mevcuttur ama Kurumunuzda da... Yani dağıtılan kömür, yardım yapılan toplam aile sayısı, hangi aileye ne kadar kömür verildiğini -tabii isimsiz olarak istiyorum çünkü kimsenin de teşhir edilmesini istemem ama- sayısal, rakamsal olarak bilmek isteriz. Dağıtımın başladığı tarihten itibaren Kuruma yıllık maliyeti nedir ve toplam maliyeti nedir? Dağıtımın başladığı tarihten itibaren günümüze kadar kömür dağıtımı nedeniyle Kurumun, Hazineden olan alacağının toplam tutarı nedir? Hazineden bu alacakları tahsil edebiliyor musunuz?
Bitti. Teşekkür ederim.