| Komisyon Adı | : | KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ KOMİSYONU |
| Konu | : | Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğünün (EÜAŞ) 2017 ve 2018 yıllarına ait bilanço ve netice hesaplarının görüşmeleri |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 4 |
| Tarih | : | 03 .03.2021 |
ATİLA SERTEL (İzmir) - Bu EÜAŞ'ın Keban Hidroelektrik Santrali'nin rehabilitasyonu için anlaştığı Hindistanlı şirket birçok gazetede haber oldu, o yüzden üzerinde gerçekten durmak gerek. Yani bu konuda, Elektrik Üretim Anonim Şirketi olan EÜAŞ, Keban Hidroelektrik Santrali'nin rehabilitasyonu için bu Hindistanlı şirketle ilgili yaptığı anlaşmayı da feshetti. Feshetti ama buna karşı o ülkede açılan banka hesabını iptal edemediğinden milyonlarca avro komisyon ödemekle karşı karşıya, Deniz kardeşimin söylediği gibi. Karşı taraf hesabı kabul etmezse yani kapatmayı kabul etmezse 2023'e kadar ödeyeceğiniz rakamın 53 milyon avro olduğu söyleniyor yani ileri sürülüyor. Tabii, bu ne kadar doğru, siz o konuda bilgi verirsiniz. Vakıflar Bankası Kızılay Şubesine sözleşmenin feshedildiğini bildirerek risk çıkışlarının yapılması, dosyaların kapatılması durumunu şirkete bildirilmesini istemişsiniz, banka gereken işlemleri yapmış ancak karşı banka yanıt vermediği için akreditif iptal edilmemiş. Bu nedenle, akreditif anlaşması gereği üçer aylık dönemler hâlinde komisyonlar hesaptan çekilmeye devam etmiş. Akreditifin açıldığı günden 2019 sonuna kadar toplam 1 milyon 69 bin 576 avro komisyon ödenmiş. Bugünün parasıyla 9,5 milyon TL boşu boşuna giden bir para olarak görülüyor. Eğer siz bu akreditifleri hâlâ kapatmadıysanız veya kapatamıyorsanız 2023 yılına kadar -dediğim gibi- 51 milyon 847 bin 11 avro yani bugünkü parayla 462 milyon lira ödeyeceksiniz. Zaten zararda olan bir kurumda bulunuyorsunuz, bu da EÜAŞ'a çok büyük bir ceza anlamına geliyor. Sayıştay, Hindistan Hükûmeti nezdinde girişimlerde bulunulmasını istiyor yani bu olayın çözüm noktasını da istiyor. Biz de KİT Komisyonu olarak EÜAŞ'ın boşu boşuna bu parayı ödemesini asla istemiyoruz ve o konuda siyaset yapan milletvekili olarak, Parlamentoda bulunan insanlar olarak bizim üzerimize düşen neyse, ne yapmamız gerekiyorsa bunu yapmaya hazırız yani burada iktidar partisine ve onun ortağına çok büyük işler düşüyor. Bu konuda son durum nedir? Yani bu konumda hangi girişimlerde bulundunuz ve komisyon ödemelerine devam ediyor musunuz, etmiyor musunuz yani ödenen komisyon bugün hangi tutara ulaştı? Ödenen ve ödenecek komisyonların korunması mümkün değil mi?
Türkiye'nin toplam elektrik enerjisinde EÜAŞ ve bağlı ortakların payı 2010 yılında yüzde 45,2 seviyesindeyken son sekiz yıllık dönemde azalmış ve 14,7 seviyesine düşmüş; kendinize ait elektrik santrallerini devrederek hem üretimdeki payınızı düşürmüşsünüz hem de dışa bağımlı hâle gelmişsiniz. Örneğin, 2017 yılında elektrik enerjisi alımına hiç para ödemezken 2018 yılında yaklaşık 21 milyonluk bir alım yapmışsınız. Santrallerin işletmesini neden devrediyorsunuz, böylesi sizin için daha mı kârlı? Bakıldığında santralleri devrettikten sonra kurumun zararlarının hızla arttığı gözlemleniyor ancak elektriği kendinize ait santrallerinizde ürettikçe maliyet mi fazlalaşıyor? Elektrik ithalatınız var mı, hâlâ sürüyor mu yani sürüyorsa ne kadar elektrik ithal ediyoruz veya bunun için ne kadar ödüyoruz? Yurt içinden ne kadar elektrik enerjisi satın alıyorsunuz, bunun için ne kadar para ödüyorsunuz? 2019 ve 2020 yılları rakamlarını da verirseniz bu ortaya çıkar.
Mevcut santrallerin kapasite kullanım oranlarında bir miktar artış olmasına rağmen, yüzde 20 ila yüzde 35 arasına çıkabildiği, bunun da yeterli seviyede olmadığı görülüyor. Bugün için kapasite kullanımını kaça çıkardınız?
Yine, elektriği pahalıya alıp ucuza sattığınız görülüyor. 2018 yılında elektriğin kilovatsaatini ortalama 23,18 kuruşa alırken 17,45 kuruşa satmışsınız. Kilovatsaati başına 5,73 kuruş zararla 2018 yılında toplam 1 milyar 663 milyon zarar etmişsiniz. Dolayısıyla, satışlarınız arttıkça zararınızı da artıran bir tablo ortaya çıkıyor. Bu elektrik alım satım farkından dolayı 2019-2020 yılları arasındaki zararınızı da öğrenmek istiyorum. 2020 yılında elektrik alım fiyatınız neydi, satarken kaça sattınız, bugün kaça satıyorsunuz, kaça alıyorsunuz? Bu zararları hazineden karşılama yoluna mı gittiniz? Hazineden destek size var mı? Elektrik sizden çıkıp vatandaşın faturasına yansıyıncaya kadar yüzde kaç bir artış oluyor? Son beş yılda elektrik üretim ve tüketim fiyatlarına gelen zammı da sizden istiyorum.
Bu konu, Jersey Kanal Adaları'nda kurulan "ICC" isimli şirket çok gündeme geldi. Deniz Yavuzyılmaz bu konuyu sıklıkla gündeme getirmişti. Ankara şubesinde kadrosu olanların mevzuat ve kanuna aykırı olarak EÜAŞ bünyesinde çalıştırılmasından bahsediliyor. Bu konuda bir düzenleme geldi mi? Yurt dışı merkezli bu şirketin çalışanları EÜAŞ'ta çalışanlardan daha fazla mı maaş alıyor? Bu konu da iddialar arasında. İki kurum arasında maaş farkı nedir yani bunları çok açıklıkla sizin belirtmeniz lazım ki eğer bunlar yanlış bilgilerse kamuoyu doğru bilgilensin. Jersey Adaları'ndaki bu şirketin merkezinde kaç kişi çalışıyor? Bu kişilerin maaşları döviz üzerinden mi alınıyor? Alınıyorsa Jersey Adaları'ndaki bu şirkette taban ve tavan maaş ücretleri nedir? Yeni bir şirket için Jersey Adaları'nın tercih edilmesinin sebebi nedir?
Sayın Genel Müdür, siz, milletvekili adayı olmayı düşünüyor musunuz?
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - O nasıl bir soru Sayın Sertel?
ATİLA SERTEL (İzmir) - Neden sordum, onu söyleyeyim. Sayın Nevzat Şatıroğlu'nu 2016 yılında biz bu EÜAŞ'ın Genel Müdürü olarak burada denetlemiştik, şimdi milletvekili arkadaşımız ve gayet de mutluyuz.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Milletin takdiri.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Milletin takdiri ama burasının...
Siz niye bana müdahale ediyorsunuz ya, benim kendi görüşlerimi söyleme hakkım var.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - E, canım, biz de Başkanız, bizim de Başkan olarak konuşma hakkımız var.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Elektrik mi üretiyor, siyasetçi mi üretiyor; bir dinleyin, anlarsınız.
TAMER DAĞLI (Adana) - Sataşma var sana.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Bu Nevzat Şatıroğlu arkadaşımız, bu Kalyon Şirketler bünyesinde İnegöl Doğalgazda çalıştıktan sonra, 4 Kasım 2016'da EÜAŞ'ın Genel Müdürü olarak buradaydı, biz de kendisiyle beraberdik, milletvekiliydik biz, denetledik, şimdi kendisi milletvekili oldu.
Mücahit Alkan yine sizin Genel Müdür Yardımcınızdı. Bu arkadaş Mücahit Alkan da Bursa'dan AKP'den Belediye Başkanı adayı oldu, Elektrik Üretim AŞ Genel Müdür Yardımcısıydı.
Afif Demirkıran vardı, burada Genel Müdürdü. Üç dönem, TEAŞ Genel Müdürlüğünden, Siirt'ten AKP Milletvekili oldu.
Baha Ünlü var yanımda; onu da söyleyeceğim. TEDAŞ Genel Müdür Yardımcısıydı, o da Yönetim Kurulu üyesiydi, şimdi o da burada.
Yani şimdi siz elektrik mi üretiyorsunuz, siyasetçi mi? O nedenle sordum yani arkadaşın önünü kapatmayın, madem bu elektrik işinde bir siyaseten bir ilgi var yani elektrik alıyor bu iş. Ben de sordum yani bunda kızacak bir şey yok.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Kızmıyoruz canım, kızmıyoruz.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Şimdi, buradan şuna varmak istiyorum: Kurumların başındaki insanların oraya tesadüfen gelmediği, siyaseten tercih edildiği ve sonuçta siyasetle buluştuğu bir ülkede yaşıyoruz ve bu doğru bir yöntem mi değil mi, bunu kamuoyu takdir ediyor. Yani bence bu ülkede siyaset yapmak tabii ki herkesin hakkı ama genel müdürlük ve genel müdürlük düzeyine atanırken siyasi bir karar alan iktidar, sonuçta o arkadaşları siyasetle buluşturuyor. İşte yanımda TCDD Genel Müdürü var, o da aynı, mesela hepsi öyle yani aşağı yukarı bütün genel müdürler aynı. Kaymakamım var, Mustafa Savaş var Halkbankasından yani hepsi var. Yani bunlar hep siyaseten atanıyorlar bir yerlere, ondan sonra milletvekili yapılıyor.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Sertel, Sayın Kılıçdaroğlu da var.
ATİLA SERTEL (İzmir) - Bence herkes işini yapsın, doğrudur yani.
Teşekkür ediyorum, sağ olun.