ATİLA SERTEL (İzmir) - Ben öncelikle bu ortamın heyecanlı, güzel ve sonuç almaya yönelik tartışmalı ortamın hiç de bir sakıncasının olduğunu düşünmüyorum. Hatta Sayın Bakan beraber bir oturalım; Deniz Bey, siz, Ahmet Tan.

MEHMET HABİB SOLUK (Sivas) - Hayhay, memnuniyetle.

ATİLA SERTEL (İzmir) - O başka bir zaman.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Olur, olur.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Burada değil, KİT içerisinde değil de. Bir odada oturalım, biz anlatalım, siz bize bilgi verin. Bizim bildiğimiz yanlışsa siz düzeltin.

MEHMET HABİB SOLUK (Sivas) - Hayır, estağfurullah.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Eğer Sayın Bakanın, Cahit Turhan'ın söylediği yanlışsa...

MEHMET HABİB SOLUK (Sivas) - Kesinlikle orada amacı dışında bir cümle kullanıldı.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Sonra konuşuruz Sayın Bakan.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Soluk, daha sonra söz vereceğim size.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Sonra konuşuruz diyorum, şimdi değil. Sonra konuşalım diyorum yani o teklifi getiriyorum.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Evet, evet, sonra.

Sonra söz vereceğim.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Kendi metninizi mi yalanlıyorsunuz yani?

ATİLA SERTEL (İzmir) - Evet, şimdi, bu İstanbul yeni havalimanının...

Sayın Genel Müdür, ben size döneyim. Bu tarafa döndüm mü yanlış oluyor, oradan sözler geliyor.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sırtınızı da bize dönmeyin tabii yani.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Evet, "İstanbul yeni havalimanının ticari hava taşımacılığında kullanılmasından hareketle 2017 yılında hizmete girmesi gereken, bu öngörülen, yeni havalimanı işletmemizde bulunan Atatürk Havalimanı yolcu terminallerinin 2017-2021 arasında bu dört yıllık çalışma dönemine ilişkin şirketin olası kâr kayıpları idaremizce, tarafımızca ödenecektir." deniliyor. Oysa İstanbul Havalimanı 2017'de değil 2018'de devreye girdi biliyorsunuz. Bu TAV'a 2017 yılı içerisinde bir ödeme yapılıp yapılmadığını merak ediyorum. TAV'a sözleşmede olmamasına rağmen kâr kaybı için ödeme yapılmış mıdır? Ödeme yapıldıysa kâr kayıpları için bugüne kadar ödenen tutar nedir? Bu ücretler hangi yıllar için ödenmiştir?

Yine, "Tarife uyarınca hizmet gereği bulunan hava yolu kuruluşları ve yer hizmet kuruluşunda faaliyette bulundukları arazi ve açık alanlar, hangar, sundurma, konteyner ve binalardan tarifede belirtilen ücretlerin alınması gerekmektedir." deniliyor. Buna karşın 2.227 yer için normal ücretler alınırken 439 yer için çok daha düşük kira bedeli alındığını ve bu nedenle kurumun 2019 yılında 70 milyon lira zarara uğratıldığı belirtiliyor. 2020 yılında ise oluşacak gelir kaybının 75,4 milyon TL'ye çıkacağı ifade ediliyor. Bu 439 yeri kiralayan ayrıcalıklı kişi veya kuruluşlar kimlerdir? Bunları öğrenmek istiyorum. Bahse konu 439 yer hangi havaalanı, hangi kurum veya kaç kişiye, kaç yıllığına ve ne kadar paraya kiraya verilmiştir? Öte yandan havaalanlarında gerçek ve tüzel kişilerin kiraladıkları alanlar için farklı ücretler aldıkları belirtiliyor. Öyle ki kira farkları yüzde 450'ye kadar ulaşabiliyormuş. Bu ücretleri kim, neye göre belirliyor?

Konuşmamın başlangıcında bahsetmiştim. Pandemi gerekçesiyle havaalanı işletmeciliği yapan özel sektöre sağlanan kolaylıklar, kolaylığı aşarak bir tür kıyak çekmeye dönüşmüş durumda. Yani çok iyi bir duruma geldi onlar öyle düşünüyorum. Çünkü pandemi nedeniyle havalimanlarından kira alınmayacağı açıklanmıştı. Bu açıklamanın gereği yerine getirildi mi? 2020 ve 2021 yılı içinde havalimanlarında kaç işletmeden kira alınmadı? Özellikle İstanbul Havalimanı'nı merak ediyorum. İstanbul Havalimanı'nın açıldığından bu yana alınan kira ücreti toplamı ne kadar? 2020 ve 2021 yılı için havalimanından dolayı feragat edilen kira tutarı nedir? Bu süreçte hangi havaalanı veya hangi havaalanlarında kaç işyerinden kira alınmadı? Havaalanı bazında alınmayan kiraların parasal olarak karşılığı ne kadardır? Normalleşme takvimiyle birlikte kiralar alınmaya başladı mı veya ne zaman başlayacak? Öyle bir planınız var mı?

Şeyi de merak ediyorum: Bu Atatürk Havalimanı'nda son durumu gerçekten merak ediyorum. Pandemi nedeniyle bir hastane yapıldığını biliyoruz ama kamuya pek böyle açıklanarak yapılan bir hastane değil. Hastanenin bir pist kırılarak yapıldığı noktasında bilgilerimiz var. Hastanenin Atatürk Havalimanı arazisine yapılması noktasındaki düşüncenizi merak ediyorum. Bu alana hastane yapılması sizin ileriye dönük havacılık işletmeciliği açısından bir engel teşkil etti mi? Yani taşımacılık açısından da düşünüyorum. Şu an Atatürk Havalimanı uçuşlar açısından tamamen atıl vaziyette mi, değilse ne kadarı değerlendiriliyor bu havalimanımızın?

Son sorum var kendi seçim bölgem İzmir'le ilgili. Asıl soru olarak yaptığım kısım burada sona erecek. İzmir'de yer teslimi iki yıl önce gerçekleştirilen Çeşme Alaçatı'da Ekrem Pakdemirli Havaalanı'nın geldiği son nokta nedir Çeşme için? Bu havalimanına ilk uçuş hangi tarihte gerçekleşecek? Burada firmaya garanti ödemesi taahhüt edildi mi, edildiyse yıllık yolcu kapasitesi sayısına karşılık yolcu başına ne kadar ücret ödenecek? Bunları merak ediyorum.

Şimdi, biraz da bu derlediğim bilgilerle size doğrulatmak ya da sizin fikrinizi almak için düşüncelerimi de açıklamak istiyorum. O düşünceler eğer bir yanılgı söz konusuysa sizin vereceğiniz yanıtlarla onlar ortaya çıkar diye umuyorum.

Şimdi, pandemi gerekçesiyle bu özel sektöre sağlanan kolaylıklar... Gerçekten borçların silindiği, kira indiriminin yapıldığı noktasına biraz önce sorularla değindim. İktidar özellikle yandaş şirketlerin işlettiği İstanbul Havalimanı'nda 2020 yılı borcunu sildi diye biliyoruz. Borç tutarı esnafa verilen üç aylık desteğin yaklaşık 2,5 katı olarak biliniyor. Havalimanlarına verilen yolcu garantisinin kamu bütçesinde âdeta bir kara deliğe dönüştüğü bilinmekte. Coronavirüs salgını döneminde havalimanlarını işleten şirketlere garanti ödemelerinin de aksatılmadan yapıldığı vurgulanıyor. Buna karşın, havalimanlarını işleten şirketlere pandemiyi gerekçe göstererek düşen yolcu sayıları üzerinden Devlet Hava Meydanları ve işletmelerinde kira indirimi, kira erteleme başta olmak üzere bazı imtiyaz talepleri geçtiğimiz hafta içinde önce TAV, ardından İGA'yla hayata geçmiş. Bunlar devletten garanti yolcu üzerinden nakdî yardım alırken bu indirimleri isterken ne kadar haklı bilmiyorum. Esnafla karşılıklı değerlendirildiğinde bunun doğru olup olmadığı noktasındaki takdir sizindir.

Şimdi, bu kapsamda hafta içinde ilk olarak Antalya, Ankara, Alanya, İzmir ve Bodrum Havalimanlarını işleten TAV'la ilgili kararlar aldınız. TAV'a 2022 yılında gerçekleşmesi gereken kira ödemelerinin 2024 yılında yapılmasına karar verilirken aynı zamanda işletme hakkı da mücbir sebep gerekçesiyle iki yıl kadar uzatıldı. İGA'ya da erteleme ve süre uzatımı çıktı. İGA tarafından işletilen İstanbul Havalimanı'na yüzde 50'nin üzerinde yolcu sayısında azalma olduğu gerekçesiyle bu konuda birtakım taleplerde bulunduğu bilinmekte. Bu kapsamda TAV'a tanınan kira indirimi ve işletme hakkı uzatımı uygulamasının bir benzeri de İGA için hayata geçti. İGA'nın yıllık kira borcunu 1,1 milyar euro olarak biliyorum ben. Bu, iktidara yakın olan Kalyon, Cengiz, Limak ve Mapa'nın ortak olduğu İGA'nın işlettiği İstanbul Havalimanı'nın Devlet Hava Meydanları İşletmesine ödemesi gereken yıllık kira bedelinin 1,1 milyar euro olduğu belirtiliyor. 2018 yılında iki yıl süreyle kira erteleme kararı verilen İGA böylece Devlet Hava Meydanları İşletmesine ödemesi gereken kirayı hiç ödememiştir. Aslında ben burada sizin alacaklarınızın ve sizin bütçenizin hakkını savunan bir milletvekili olarak konuşuyorum. Yani bunların alınmasının sizin elinizi rahatlatacağını, ülkenin bütçesini rahatlatacağını düşünerek söylüyorum.

İGA'nın 2020 yılı kira borcu silindi. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı da Devlet Hava Meydanları İşletmesi tarafından işletilen havalimanlarında 2020 içerisinde düzenlenen ve vadesi 31 Ocak 2021 kira bedellerine ait faturaları iptal ettiğini ilan etti. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ayrıca 2021-2022 dönemine ait kira bedellerinin yüzde 50 indirimli uygulanacağını açıkladı. Böylece, İGA'nın 2020 yılında ödemediği yaklaşık 1,1 milyar euro tutarındaki paranın, Devlet Hava Meydanları İşletmesine ödemesi gereken borcun silindiğini biliyoruz. Bunlara siz yanıt vereceksiniz.

Yine, garanti ödemeleri bütçede kesin kara delik oluşturuyor. Yani kim ne derse desin. İktidara yakın şirketlerin yer aldığı İGA tarafından işletilen İstanbul Havalimanı 6 Nisan 2019 tarihinde hizmete girdi. Havalimanı 31 Aralık 2019 tarihine kadar geçen sürede garanti edilen yolcu sayısı üzerinden çıkıldığı için Devlet Hava Meydanları İşletmesine yaklaşık 22,4 milyon euro tutarında ödeme yapmıştır ancak 2020 yılında pandemi nedeniyle yolcu sayısında yaşanan azalma kamuya ek yük olarak yansıyacak ve buna göre 2020 yılında havalimanı yalnızca 23,4 milyon yolcuya hizmet vermiş. Bu durumda, Devlet Hava Meydanları İşletmesinin garanti kapsamında 230 milyon euro ödemek zorunda kalacağını biliyoruz. Bu garanti yükünün katlanarak artacağını da öngörüyoruz çünkü corona ve pandemi nedeniyle ne yazık ki beklenen yolcu sayısına bir türlü -yani en azından üç beş ay içerisinde- ulaşılamayacağını çünkü aşılamanın ve Avrupa Birliğindeki ülkelerle aşı karnesinin de gündeme geldiği bir dönemde Türkiye'nin bu konuda sıkıntıya düşeceğini düşünüyorum.

Son, İGA'nın silinen borcu esnafa verilen desteğin 2,5 katı. Yani bu beni ve Türkiye'deki yaşayan herkesi gerçekten üzen bir konu. İGA'nın silinen borcu güncel kurla yaklaşık 9,28 milyar TL'ye denk gelmektedir. Buna göre milyonlarca esnafımıza sağlanan üç ay süreyle biner lira verilmesine yönelik destek paketinin büyüklüğünü de biz biliyoruz, 3,72 milyar lira. Bu durumda, iktidarın İGA'ya yalnızca kira borcunu iptal etmeyle sağladığı destek esnafa verilen desteğin 2,48 katına denk gelmektedir. Yani binlerce, on binlerce esnafın 2,48 katı kadar desteği beşli bir kuruluşa veriliyor, İGA'ya sağlanan desteğin esnafımıza sağlanan desteğin neredeyse 5 katına çıktığı görülüyor, iktidarın bir kez daha esnafımızın yanında olmadığı görülüyor, kendine yakın şirketlere kıyak çektiği anlaşılıyor.

Bunlarla ilgili Devlet Hava Meydanları İşletmesinin Genel Müdürü olarak bunların kiralarının iptali ve garanti yolcu noktasındaki zararlarımızı telafi etmek için Allah size güç kuvvet versin, iyi çalışın.

Teşekkür ederim.