ATİLA SERTEL (İzmir) - Hoş geldiniz.

Ben de size başarılar diliyorum çalışmalarınızda, Eti Madene. Yaptığınız sunumda da faaliyetlerinizi ayrıntılı bir biçimde anlattınız ama biz bu madde üzerinde 2017, öneri 2'de yani 2018/1 aynı mahiyetteki öneride -daha önce de üzerinde durduk, daha doğrusu Sayıştay durdu- Deniz Yavuzyılmaz'ın söylediği gibi, 2017 raporunda, orada kurulan şirketlerin genel müdürlerinin 13.500 euro seviyesinde ücret aldığını, 2018'de ise Sayıştayın bunu rapordan çıkardığını görüyoruz. Demek ki burada saklanılan bir hadise var yani gözlerden kaçırılan bir maaş durumu var. Bu, gerçekten üzücü bir durum. Deniz Bey ve Esin Hanım çok ayrıntılı bir biçimde bu şirketlerin niye yurt dışında kurulduğunu, kamu iktisadi teşebbüslerinin Türkiye'de faaliyet göstermesi gerekirken diğer 2 ülkede kurulan ve denetlemesi bağımsız denetim kuruluşlarına terk edilen bu 2 şirketi Türkiye'deki Sayıştayın ve Türkiye Büyük Millet Meclisini temsilen KİT Komisyonunun niye denetleyemediğini de onların hesaplarını niye göremediğini de faaliyetlerini niye göremediğini de açıkça sordular. Şimdi, en başta yurt dışı iştiraklerinin mutlaka denetlenmesi gerektiğine vurgu yapıyor Sayıştay, "Bunlar denetlenmeli." diyor. Siz de diyorsunuz ki: "Ya, bunları zaten bağımsız denetim kuruluşları denetliyor, Sayıştaya ne gerek var?" tarzında bir yaklaşımınız var, uzunca bir süredir böyle. Şimdi, bağımsız denetim kuruluşlarının denetlemesinde, Esin Hanım'ın söylediği gibi rakamsal boyutları var, doğru da olabilir yani bir an için onlara güvenelim. Ama Sayıştaydan niye kaçırılıyor bu denetleme, niçin getirilmiyor? Bunun için atılması gereken adımları hep birlikte atmak gerekiyor. Yurt dışı iştirakleri bulundukları ülkede denetlensin, sorun yok. "Oranın yasalarına göre denetleniyor efendim, Türkiye'de denetlenmez." diye bir kuralı nereden bulup çıkardık biz yani? Öyle bir şey ilk defa Türkiye'de bu dönemde yaşanıyor, bu iktidar döneminde yaşanıyor. Büyük paralardan söz ediliyor, büyük kazançlardan söz ediliyor ve yurt dışı iştirakleri kurumun toplam satışının yüzde 72'sinin yurt dışı kısmını gerçekleştiriyor. Büyük paralardan söz edilen bu şirketler Türkiye'de ne Sayıştay tarafından ne Meclis tarafından ne KİT Komisyonu tarafından denetlenemiyor, rakamları bile göremiyoruz.

Yine, 2018 yılı raporlarında dikkati çeken, burada yer alan hadise, yurt dışı seyahatleri. 2018 yılında 29 yurt dışı seyahati gerçekleştirildiği görülüyor. Bu seyahatlere yabancı dil bilmeyen personelin götürüldüğü ifade ediliyor raporlarda. Üstelik Sayıştay bu seyahatlerin madencilik faaliyetiyle ilgili olup olmadığı noktasında da bir şüpheye işaret ediyor. Seyahat giderlerine ve harcamalarına ilişkin belgelerin Eti Madende bulunmadığı, tüm giderlerin denetlenemeyen yurt dışı şirketleri tarafından karşılandığı vurgulanıyor. Şimdi, biz bunları göremediğimiz için ne kadar harcadınız, kaç kişi gittiniz, nasıl bir seyahat oldu, kaç gün kalındı, hangi otellerde kalındı, ne yapıldı, ne yenildi, ne içildi, kimse bilmiyor yani bilmesi de imkânsız, "Bunu bilse bilse yurt dışı denetim şirketleri biliyor." diyorsunuz. Şimdi, ben size soruyorum...

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Pardon Sayın Vekilim, sözünüzü kesiyorum ama sorunuzu anlayabilmek için soruyorum: Buradan yurt dışına giden kişiler için mi sorunuzu soruyorsunuz, yoksa yurt dışından buraya gelenler için mi?

ATİLA SERTEL (İzmir) - Hayır, buradan gidiliyor.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Ama giderleştirme Genel Müdürlükten mi, buradan mı?

ATİLA SERTEL (İzmir) - Buradan gidiliyor, 29 seyahat gerçekleştiriliyor.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Tamam, ben bunu öğrenmek istedim sadece.

ATİLA SERTEL (İzmir) - Şimdi ben de onu soracaktım. 2018, 2019 ve 2020 yılında; hangi ülkelere kaç seyahat gerçekleştirdiniz, kimler gitti, ne kadar masraf edildi? Bu seyahatlere ayrı ayrı toplamda kaç kişi katıldı? Seyahate katılanlar arasında gerçekten yabancı dil bilmeyen var mıydı? Yani ne için gitti? Ne oldu? Yani teknik bir eleman mıydı? Yurt dışı seyahatleri madencilik araştırmalarıyla ilgili miydi? Yıl yıl ben kurumun kasasından ne kadar para çıktığını merak ederek soruyorum. Ayrıca hem Eti Maden Genel Müdürlüğünde hem de yurt dışı iştirakleri yönetiminde görev alan kişiler var mı? Bunlar mı gidip geliyor daha çok sıklıkla? Varsa bunlar kimler ve Eti Madenden ve oradaki iştiraklerden ayrı ayrı ücretler mi alıyorlar, onları da merak ediyoruz yani bilinmeyenler içerisindeyiz bu noktada. Eti Madenin yurt dışı şirketlerinde görev yapan genel müdürlerin maaşını Deniz Yavuzyılmaz sordu, geçmişte sorduk, dile getirdik, anlattık. Yani döviz olarak kendi ülke standartları içerisinde alınıyor bu ücretler demek Türkiye'deki genel müdürlerle ve şirketlerin başında bulunan, KİT'lerin başında bulunan, genel müdürlerle bir skala olması gerekirken yani bir ücret dengesi olması gerekirken uçuk ve afaki rakamlara çıkması açısından bakıldığında bunun da sıkıntı yarattığını düşünmek lazım. Belki orada euroyla harcama yapıldığı için veya dolarla harcama yapıldığı için nispeten oranın hayat şartlarına göre biraz daha yüksek olabilir ama 13.500 euro bazına baktığınız zaman, onu da 9'la çarptığınız zaman çok büyük bir rakam karşımıza çıkıyor ve o günkü rakamlara biz 13.500 euro diyoruz, belki şu anda 15 bin euro alıyor, belki 16 bin euro alıyor, bilemiyoruz yani. Bu bilinmezlerle ilgili lütfen Eti Maden olarak KİT Komisyonunda bizlere açıklamalar yapmanızı istiyorum.

Sayın Başkan, teşekkür ederim.