ATİLA SERTEL (İzmir) - 2017 yılı 7.2.6, bu aynı zamanda 2018 yılı 8.2.5 olarak da geçiyor. Bu Amasra B Sahası'nın redevans usulüyle işlettirilmesine yönelik bir hikâye var yani bu hikâye gerçekten o dönemde bir vurdumduymazlık ve öngörüsüzlük olarak ortaya çıkmış.

Şimdi, Sayıştay 2017, 2018, 2019 raporlarında bunu uzun uzun detaylarıyla anlatmış, ben burada vakit almayacağım. Özetle bahsetmek -yani bu açıp arkadaşların hepsinin okumasını da tavsiye ediyorum- gerekirse Amasra B Sahası'nın redevans usulüyle işletilmesine yönelik sözleşme 2005 yılında imzalanıyor yani çok öncesinde imzalanmış. 2006 yılında da firmaya yer teslimi yapılmış. İhale şartnamesinde işin hazırlık süresinin en fazla doksan altı ay olabileceği belirtilirken ihaleye giren firma "Bu işi otuz altı ayda yaparım." diyor ve tüm rakiplerden sıyrılarak ihaleyi alıyor. Fakat firma "otuz altı ay" diye aldığı işi süre uzatımlarıyla seksen aya kadar çıkarıyor, sonra mahkeme kararıyla dördüncü ve beşinci süre uzatmalarını da alıyor, "üç yıl" diye aldığı ihaleyi başarıyla on üç yıla çıkarıyor, "üç yıl" diye aldığı ihale on üç yıla çıkıyor! Dolayısıyla kurum çok ciddi bir zaman ve para kaybına uğruyor. Bu, doğrudan doğruya, ihaleye giren diğer firmaları da göz önüne alırsanız, haksız bir rekabete yol açtığı gibi, sanki firmaya iltimas geçilmiş gibi bir durumu da ortaya çıkarıyor. Hatta Sayıştay tespitine göre "Firma haksız zenginleşmenin yolunu açtı." deniliyor, Sayıştay böyle yorumluyor. TTK'nin 5'inci müessesesinde yıllık üretimin 700-800 bin ton olduğu düşünülürse TTK'nin bu koşullarda on yıl üreteceği kömür kadar bir rezerv yani yaklaşık 3 milyar TL bu şirkete sanki peşkeş çekilmiş.

Şimdi, sormak istiyorum: Bu ihaleyi alan Hema Endüstri olarak, sonrasında ismini Hattat Enerji olarak değiştiren firmanın sahipleri kimler? Bu kişilerin haksız zenginleşmesinin önünü açan ve o kurumda o dönemde görev yapan isimler kimlerdir? Ben biliyorum ama kurumun bize bunu teyit etmesini rica ediyorum. Hema Endüstri isimli firma bahse konu ihale öncesinde ve sonrasında kurumdan başka ihaleler almış mıdır?

Bir madde daha var, o da diğer önerilerin, 2017 yılının 7.2.9. ve 2018 yılının 8.2.7. maddesi. Orada da bir diğer önlenemeyen sorunun da kaçak ocaklar ve kaçak kömür satışı olduğu görülüyor. Kaçak kömür üretim ve satışının yıldan yıla arttığı, kaçak ocakların büyük bir kısmının da kurumun redevanslı sahalarında yer aldığı belirtiliyor. Kaçak kömür üretim ve satışıyla nasıl mücadele ediyorsunuz? Burada, siz mücadele ederken şeyi yazmışsınız cevapta gerçi. Diyorsunuz ki: "Genel müdürlükte 6, müesseselerde 20 olmak üzere toplam 26 teknik personel, şube müdürü, başmühendis, mühendis, tekniker gibi kontrol ve denetimler yapılmaktadır." Söz konusu birimlere yeni alınan teknik elemanların göreve başlama sorusuna da "Takviye yapılacaktır." demişsiniz. Burada takviye oldu mu olmadı mı, teknik eleman takviyesi? Onu da ben merak ediyorum çünkü bu kaçak ocak hem ölüme yol açan bir işletme yöntemi hem de kaçak ocakların üretiminde gayriinsani bir yöntem uygulandığı gibi, bu kaçak kömürün de, kaçak ocakların da denetiminin tam olarak yapılamadığı gerçeği var. Ona da hem ülkenin ekonomisine kesilecek vergi açısından bakıyorum hem de üretilen üretim açısından bakıyorum.

Son beş yılda kaç adet kaçak ocak tespiti yaptınız? Tespit edilen bu ocakların kaç tanesi kurumun redevanslı sahasında yer alıyordu? Bu redevanslı sahalarda kaçak üretilen ve satışı yapılan ne kadar kömür tespit ettiniz beş yıl içerisinde? Bu kömürlerin parasal değeri neydi ve sizin bu firmalara kestiğiniz ceza tutarları varsa bunlar ne kadar tutuyor? Son beş yılda ne kadar kaçak kömür yakaladınız? Bu kömürlerin parasal değeri neydi? Yine kaçak ocak işleten ve kaçak kömür satanlara hangi maddi yaptırımları uyguluyorsunuz? Şimdi, bu kaçak ocaklarda meydana gelen iş kazalarını biraz önce anlattım ve ölümler de oldu. Yani son beş yılda kaçak sahalarda kaç kaza tespit edildi? Bu kazalarda kaç kişi öldü? Yine son beş yılda Kurumun kendi işlettiği ocaklarda, yani TTK'nin işlettiği ocaklarda son beş yılda kaç kaza meydana geldi, ölüm var mı? Onu öğrenmek istiyorum. Yani kaçak çalışanla TTK'nin çalıştırdığı arasında bir kıyaslama yapmak için bu soruyu ayrıntılı bir biçimde soruyorum. Kurumun kendi işçilerinin kazada yaşamını yitirmesi hâlinde ailesine yardımlar yapıyorsunuz. Bu yardımların miktarı ve tutarı nedir? Bunları öğrenmek istiyorum. Sizin, ihale şartnamenizde hazırlık süresinin azami doksan altı ay olacağını belirtmesine rağmen firmanın otuz altı ayda bu işi bitireceğini öngörmediniz mi? Deminki firmayla ilgili söylüyorum bunu. Bu firmanın işi hazırlık süresi kadar uzatması nedeniyle kurumun oluşan zararı nedir? Bu zararı karşılamak için hangi girişimlerde bulundunuz? Bunu soruyorum. Hazırlık süresinin Mayıs 2019'da dolacağı ifade ediliyor. Bahse konu o firma, o süre dolduktan sonra mı çalışmalara başladı? Çalışmalar şu anda hangi aşamada? Bu firma şu ana kadar taahhütlerinin yüzde kaçını yerine getirmiştir? Yine birçok ihalede on beş, yirmi yıla yakın uzun süre uzatımları olduğu belirtiliyor. Kurumun ihalelerde tercih ettiği işin ehli olması mı yoksa bazı kesimlere yakın olması mı?

Ben bunları uzun uzun soruyorum, sizden de ayrıntılı yanıt bekliyorum çünkü bunlar ortaya çıktığı takdirde hem TTK'nin zararlarının önlenmesi açısından hem de önümüzdeki süreçte bu tip olayların meydana gelmemesi için Kurumun daha duyarlı davranması açısından önemlidir diye düşünüyorum.

Teşekkür ediyorum.