VECDİ GÜNDOĞDU (Kırklareli) - Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

Öncelikle sunumunuz için ben de teşekkür ediyorum.

Şimdi, Ulusal Kuraklık Eylem Planı'na uygun biçimde her ilin ilçe ve hatta mahalle bazında kuraklık öncesinde, esnasında ve sonrasında yapması gereken somut eylemlerin tanımlandığı il kuraklık eylem planlarının hazırlanması gerekiyor. İl ölçeğindeki bu eylem planlarının hangi bilgileri içermesi gerektiği bir örnek şeklinde Ulusal Kuraklık Eylem Planı'nda da yer aldı. Şimdi, 81 ilimize ait il kuraklık eylem planları hazırlanmış mıdır, bunu öğrenmek istiyorum. Hazırlandıysa bu kapsamda il il neler yapılmış ve neler yapılacaktır?

Yine AK PARTİ hükûmetleri döneminde kuraklıkla mücadele ve suyun verimli kullanımı konusunda ayrılan kamu bütçesi yıllara göre nelerdir, bunu öğrenmek istiyorum; bu bütçe yıllara göre nasıl değişim göstermiştir, göstermektedir; ayrılan bütçe yeterli midir, yeterli değilse arttırmak için kurum olarak neler yapıyorsunuz, bunları öğrenmek istiyorum.

Yine Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Bekir Pakdemirli, geçen sene aralık ayında belirttiği gibi "Kuraklıkla mücadelede öncelik yer altı barajlarına verilecek." dedi. Sayın Bakanın belirttiği gibi de 150 tane yer altı barajı yapılması planlandı. Yer altı barajlarının yüzey suyu barajlarına göre buharlaşmaya bağlı su kaybını azaltması, toprak kamulaştırma maliyetini ortadan kaldırarak daha az maliyetle inşa edilmesi gibi avantajları var ancak bu barajların yapımı daha karmaşık, daha fazla emek ve yüksek teknoloji de içermektedir. Yer altı barajı, işletme sırasında daha enerji yoğun ve bakım onarım maliyetleri de daha yüksek bir teknoloji, onu da biliyoruz. Ayrıca bu barajlar yer altı sularının akışını durdurarak aşağı akım akiferlerinin yani bu jeolojik su tutan, taşıyan katmanın boşalmasına neden de olabiliyor zaman içerisinde. Su tutma kapasitesi açısından oldukça düşük olan bu barajlar Türkiye'nin su arzına oldukça küçük bir katkı verecek, yer altı su akış rejimlerine büyük olumsuz etkilerde de bulunabilecek; bunları da görüyoruz. Uzatmak istemiyorum, bu nedenle daha fazla su alt yapısıyla erişilebilir su arzını arttırmak yerine tarımsal, endüstriyel ve kentsel su talebini azaltmak amaçlı çalışmalar yapılmakta mıdır, bunu öğrenmek istiyorum. Yer altı barajlarına ayrılan bütçenin suyumuzu daha verimli kullanma ve su tasarrufu sağlama çalışmalarına ayrılması daha akılcı bir çözüm değil midir, bunu öğrenmek istiyorum.

Yine iklim değişikliği çağında Kuraklık Eylem Planı'nın önceliğinin daha fazla baraj inşa etmek değil, öncelikli olarak su tasarrufu da olması gerekiyor. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli Kuraklık Eylem Planı'nda vatandaşa yönelik su tasarrufu için kampanya başlatılacağından bahsetmişti. Bu kampanyanın vatandaşın sadece evindeki musluktan akan suyla sınırlı kalmaması gerekir. Bilindiği gibi, vatandaşlar musluktan akıttıkları sudan yani doğrudan su tüketiminden çok daha fazlasını aldıkları mallar ve hizmetler yoluyla da dolaylı olarak tüketmekte. Buna literatürde "su ayak izi" diyoruz. Vatandaşların aldıkları her malla ve hizmetle tüketilen ve kirletilen sudan da sorumlu olduğu gerçeği göz ardı edilmemektedir. Kuraklık Eylem Planı'nda bu anlamda ve içerikte yani su ayak izini önceleyen, önemseyen bir kampanya planlıyor musunuz, bunu öğrenmek istiyorum.

Yağmur hasadı, yağmur sarnıçları ve yağmur bahçeleri gibi, gri suyun yeniden kullanımı gibi birincil su kaynaklarımız, baraj rezervuarları ve yer altı sularının üzerindeki talep ve kullanım baskılarını azaltacak teknolojilerin yaygın hâle gelmesi için yasal düzenlemelerle beraber bu teknolojileri yaygınlaştırmak için herhangi bir destek ve teşvik sistemi üzerinde çalışıyor musunuz, bunu öğrenmek istiyorum.

Ülkemizde kentsel şebeke suyundaki yüzde 37'lik kayıp kaçak oranının azaltılması hedeflenmekte. Bununla ilgili olarak 2014 yılında yürürlüğe giren İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği'ne göre 2019 yılına kadar bu oranlar büyükşehir belediyeleri için en fazla yüzde 25, diğer belediyeler içinse en fazla yüzde 30 olacak şekilde azaltılacaktır. Bu konuda belediyeler hedeflenen kayıp kaçak düzeyine erişmiş midir, bunu öğrenmek istiyorum. Bununla ilgili ne gibi çalışmalar yapılmakta, belediyelere bu konuda hangi destekler verilmektedir kurumunuz tarafından? Ayrıca Türkiye'nin illerinin, ilçe ve hatta mahalle bazında iklim risklerinin, kuraklık, seller, sıcak dalgalar, orman yangınları vesaire haritalanması, iklim değişikliğiyle uyum konusunda atılacak ilk adım olmalıdır, bunu biliyoruz. Zira, kuraklık veya herhangi bir aşırı iklim olayı tek başına değil de birlikte bütün olarak ele alınmalıdır. Bununla ilgili kurum olarak illerimizde ne gibi çalışmalar yapılmaktadır, bunu öğrenmek istiyorum.

Az önce yine sunumunuzda bahsettiniz, vahşi sulamayı sürekli gündeme getiriyoruz, sizin de bundan dolayı su kaybından sıkıntılarınız var. Benim de bölgem olan başta Trakya, Kırklareli olmak üzere, buralarda da hâlâ açık kanal ve vahşi sulama yapılmaktadır. Trakya'ya, dolayısıyla Kırklareli'ye kapalı devre sistemini ne zaman getirmeyi düşünüyorsunuz? Öğrenmek istediklerim bunlardı.

Teşekkür ediyorum.