GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Teşekkür ederim sunum için diyeceğim ama keşke teşekkür edebileceğim bir tane bir madde olabilseydi. Tabii ki emek harcanmış ama fikirlerinize katılmıyorum, baştan sona katılmıyorum; onu ifade edeyim.

Elbette ki sizin bulunduğunuz kurum son derece kıymetli ancak bu kurumun senin, benim doğrumdan ziyade tüm ön yargılardan, tüm ideolojilerden, tüm bireysel yaklaşımlardan uzak, evrensel değerlerle bir fikir beyan etmesi gerekir.

HACI AHMET ÖZDEMİR (Konya) - Tam bunu söyledi diye ona teşekkür etmeniz lazım.

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - İşte, tam bu noktada söylüyorum, tamam, oraya geliyorum, müsaade edin.

Şu sunumun hiçbiri evrensel ilkelerle uyuşmuyor. Kişiye göre insan hakkı tanımı olmaz. "İnsan hakkı" tanımı bir kere devamlılığı olan bir şey yani dün tanımlanan, yarın daha olumlu şartlara elbette ki evrilecektir ama kişiye özel, bizim geleneğimize, bizim kültürümüze göre bir "insan hakkı" tanımı doğru değil. Bütün bu çalışmalar zaten uzun bir deneyimlemenin sonucunda elde ediliyor, bir.

Şunu öncelikle ben sormak istiyorum: Medeni hâlinin bekâr olması şiddet sebebi midir ya da bir ayrımcılık sebebi midir sizce?

TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU BAŞKANI SÜLEYMAN ARSLAN - Şimdi, bekâr diye birisine...

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Yok, şiddetten bağımsız. Medeni hâlinin bekâr olması bir insana ayrımcılık sebebi midir?

TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU BAŞKANI SÜLEYMAN ARSLAN - Yani, ondan dolayı kimseye ayrımcılık yapılamaz.

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Tamam, çok güzel

Peki, size daha önce cinsel tercihi nedeniyle, cinsel yönelimi nedeniyle otele alınmadığı için bir başvuru yapılmış ve bu başvuruyu reddetmişsiniz "Bir ayrımcılık gerekçesi değil." diye ve bunu da Anayasa'nın 10'uncu maddesine dayandırmışsınız. Demişsiniz ki: "Burada dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep var, cinsel yönelim yok; bu tanımda olmadığı için ayrımcılık sebebi değil." Ama bu tanımda medeni hâl de yok. Dolayısıyla sizin verdiğiniz karara göre medeni hâl de bir ayrımcılık sebebi.

TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU BAŞKANI SÜLEYMAN ARSLAN - Şimdi, efendim, medeni hâli dolayısıyla yapılmış bir müracaat...

BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Gamze Hanım, müsaade ederseniz...

Süleyman Başkanım, usulümüz şu: Arkadaşlarımız size sorularını soracaklar, karşılıklı olmasın. Sorularınızı sorun, sonradan Sayın Başkana söz vereceğim ama milletvekili arkadaşlarımın sabırları için... Birden beri buradayız. Hepinizden ricam sorularımızı üç dakika içerisinde bitirirsek, çünkü şu anda bütün arkadaşlarım söz istemiş görünüyor.

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Üç dakika biraz zor ama en kısa sürede bitirmeye çalışacağım Sayın Başkan.

BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Buyurun Gamze Hanım.

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Şimdi, sizin reddetme gerekçeniz Anayasa'nın 10'uncu maddesinde "cinsel yönelim tanımının" olmaması. Medeni hâl de yok, tuttuğu takım da yok, bulunduğu il de yok; dolayısıyla, bu doğru bir kavram değil. İkincisi, "İstanbul Sözleşmesi'nin aile yapısını bozduğunu." söylüyorsunuz. Sizden şu sorunun cevabını bekliyorum: Hangi maddenin aile yapısını bozduğunu düşünüyorsunuz?

Bir diğeri, istismarla ilgili, erken evliliklerle ilgili. İşte, "Bunun bir suçla -isteyerek ki yani burada bir kişisel tercih söz konusu zaten olamaz- olanların ayrılması gerektiğini." söylüyorsunuz ve işte "Ortada bir mağdur baba var, eş var, bunların mağdur edilmemesi gerektiğini." söylüyorsunuz, erken...

TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU BAŞKANI SÜLEYMAN ARSLAN - Erken evliliklerde...

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Şöyle: "Erken evliliklerde sadece erken bir yaşta evlendi diye yüz kızartıcı suç olarak tanımlanmamalı." diyorsunuz ve bunun sebebi olarak da baba hapse giriyor, evde çocuklar ve eş mağdur. E, peki, bir erkek hırsızlık yaptı, onun da evdeki çocuğu ve eşi mağdur. Dolayısıyla, suçun ortadan kaldırıldığı bir gerekçe kabul edilebilir mi?

Yine "Devletlerin kabul ettiği dar çerçeveli sözleşmeler." diyorsunuz. Siz uluslararası sözleşmeleri nasıl tanımlıyorsunuz yani nasıl oluştuğunu düşünüyorsunuz? Bunu merak ediyorum.

Yine, yani şunun neresini tutsam elimde kalıyor ama hızlıca geçmek zorundayım. "Ailenin korunması" ifadesini kullanmışsınız. Evet, aile toplumun direğidir, bizim Anayasa'mızda da var ama öncelikli olan bireydir. Yani, aileyi koruyacağız diye bireyi görmezden gelemezsiniz, bu kabul edilebilir değil.

Bir diğeri...

TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU BAŞKANI SÜLEYMAN ARSLAN - Öyle mi yazmışız?

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Yani insan hakları... "Sağlıklı ailelerde yetişen, sağlıklı bir bireye bağlı." Dolayısıyla, şiddetten korunmak için ailenin korunması gerektiğini söylüyorsunuz siz değil mi?

TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU BAŞKANI SÜLEYMAN ARSLAN - Biz "Kurumun, aile kurumunun güzel, sağlıklı şekilde yetişmesi gerekiyor." diyoruz.

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Evet, doğru ama şiddet gören nikâhsız kadınlar da var yani birlikte yaşayan kişilerde şiddete maruz kalıyor. Aile içerisinde tanımlandığı...

TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU BAŞKANI SÜLEYMAN ARSLAN - Şiddetin hiçbir kısmını kabul edemem.

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Ama mesela, şöyle bir ifade kullanmışınız: "Nikâhsız beraberlikler artmakta, insan fıtratına aykırı sapkın ilişkiler..." diye devam etmişsiniz. Siz nikâhsız beraberliği sapkın bir ilişki olarak mı görüyorsunuz?

Yine, "Evlilik dışı ilişkilerin yaşandığı hâllerde kadın çok daha fazla riske açık hâle geliyor." Hangi veriye dayanarak bu ifadeyi kullandığınızı merak ediyorum.

"Cinsiyetçi bir yaklaşımla şiddete yaklaşıldığını." söylüyorsunuz. Şort giydiği için şiddet gören bir erkek tanıdığınız var mıdır? Bunu merak ediyorum.

Yine, şeyi söylediniz...

BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Gamze Hanım, sekizinci dakikadasınız.

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Hemen son, toparlıyorum.

Dediniz ki: "Aile içerisindeki şiddet... Birlikte yaşamayla ilgili şiddet verisi yok." Hayır, var. 2020 yılında Bakanlığın verdiği veriye göre 107 cinayet eş tarafından, 59'u birlikte olduğu erkek tarafından işlenmiş yani aile içinde görülen şiddet vakası 2 kat, baba ve kardeşleri de buna eklemiyoruz. Dolayısıyla, aile içerisinde en çok şiddetin ve cinayetin görüldüğü yerin aile içi olduğunu görüyoruz.

Yine, üçüncü kişilere ceza verilmesi, zinayla ilgili kullandığınız cümlede... Oysa bizim yasalarımızda üçüncü kişiye tazminat davası açma hakkı var, aldatılma durumunda üçüncü kişiye tazminat davası açabiliyor ama onun dışında "aldatma" kavramını şiddetin gerekçesi olarak gösteremezsiniz. Bu ifadenizden bu anlaşılıyor, 28'inci sayfadaki ifadenizden.

Yine, "6284'ün şiddeti arttırdığını." söylemişsiniz. 2014'ten beri veri yok, hangi veriye dayanarak bunu söylüyorsunuz? Gıda ve şiddet ilişkisi ne?

BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Gamze Hanım, bütün mikrofonlar yanıyor.

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Tamam, son söz.

Gıda ve şiddet ilişkisini anlamadım. Hangi bilimsel? Yani bir kişi yumurta yiyince daha çok şiddet uyguluyor, ekmek yiyince daha mı az? Bu sağlıklı beslenme kavramını anlayamadım.

TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU BAŞKANI SÜLEYMAN ARSLAN - Bunu bir yasama konusu olarak değil, ben bu millete kendi irfanına, vicdanına, maneviyatına seslenerek burada hatırlatma yapmak istiyorum.

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Nasıl?

AYSU BANKOĞLU (Bartın) - Ne yiyelim?

SUZAN ŞAHİN (Hatay) - Ne yiyelim gerçekten?

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Hayır, sağlıklı beslenme... Bakın, şeyi söylemişsiniz: "Helal süt emmiş..."

TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU BAŞKANI SÜLEYMAN ARSLAN - Bakın, şunu söylüyorum: Hırsızlıktan kazanılan bir mal hayır getirmez diyorum. Yolsuzluktan...

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Tamam. "Sağlıklı beslenme"

tanımı var ama. Helal... Yurt dışında "sağlıklı beslenme" tanımı var.

BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Süleyman Başkanım, ben milletvekili arkadaşlarıma uyarıda bulunuyorum, usulümüzü bozmayın.

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Tamam. O zaman ben sorumu açayım Sayın Başkan: Burada sağlıklı beslenme... Bakın, helali ayrı tutuyorum.

BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Gamze Hanım, mikrofonunuzu kapatmak zorunda kalacağım, lütfen, on birinci dakikadayız.

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - "Sağlıklı beslenme" tanımı nedir?

BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Evet, Hayati Bey...

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Daha çok sorum vardı da sürem yetmedi.

BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Buyurun Hayati Bey.

HAYATİ ARKAZ (İstanbul) - Teşekkür ederim Başkan.

Hoş geldiniz efendim. Sunumunuz için teşekkür ediyorum, sağ olun. Eğitim kurumlarıyla, üniversitelerle ve YÖK'le çalışmalarınız olduğunu biliyorum, sizi de tanırım. Bu çalışmalarla ilgili kısa bir bilgi alabilir miyiz? Çok teşekkürler.

BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Hayati Bey, çok teşekkür ediyorum.

ŞENOL SUNAT (Ankara) - Soru olmadı bu Hayati Bey, bilgi isteme oldu.

BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Şenol Hanım zamanınızı...

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Sayın Başkanım....

BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Buyurun.

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Çok kısa...

Peki, Sayın Başkan, bizim eksik kalan sorularımızın cevabını nasıl alacağız? Yani biz de yazılı olarak alabilir miyiz?

BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Yazılı olarak tabii ki gönderin, ben memnuniyetle kurum Başkanına göndereceğim, o da yazılı olarak cevaplarını verir size.

GAMZE TAŞCIER (Ankara) - Teşekkürler.