MAHMUT CELADET GAYDALI (Bitlis) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Türkiye'nin bitmek bilmeyen sorunlarının başında maalesef yasa dışı bahis konusu gelmektedir. Son yıllarda Türkiye'de oynanan yasa dışı bahis pazarının giderek arttığı, 2019 için 40 milyar lira ve kumar oynama yaşının 15'lere kadar düştüğü Sayıştay yetkililerince tespit edilmiştir. Yasa dışı kumarla yetersiz mücadele aynı zamanda küçük yaşta çocukların dahi kumarla tanışmasına vesile olmaktadır. Burada temel sorun, özellikle idarenin konuyla ilgili yeterli önlemler almamasıdır. Bakıldığı zaman, belki de bu yasa dışı bahis olayı uzun yıllardır ülke gündeminde olmasına rağmen hâlâ bir sorun olarak Sayıştay raporlarında karşımıza çıkıyor ise gerçekten idarenin bu konuda düşünmesi gerekmektedir.

Bakıldığı zaman, talih oyunlarının önce Varlık Fonuna, daha sonra Sisal'a devredilmesiyle doğrudan bir bağlantı kurmak da mümkündür. Bunu da Deloitte raporlarına bakarak yorumlamak mümkün. Deloitte Türkiye'nin hazırladığı "Türkiye Spor Bahsi Pazarı Yasa Dışı Bahsin Etkisi" başlıklı rapora göre 2014 yılı itibarıyla Türkiye'de oynanan yasal bahis pazarı 8 milyar lira iken yasa dışı pazar 6 milyar lirayı aşmıştır. Bu rakam 2017 sonrası Varlık Fonuna devriyle 40 milyar TL'ye ulaşmıştır. Burada ciddi bir sorun var, yasa dışı bahis giderek ve katlanarak artıyor. Özellikle sormak isterim, yasa dışı bahisle mücadele için yapılan çalışmalar nelerdir? Bu çalışmalar yeterli midir? 2018, 2019 Sayıştay raporlarında yasa dışı bahisle ilgili, tespitlerle ilgili neler yapılmıştır?

Bakıldığı zaman, talih oyunlarının Varlık Fonuna devri ve beraberinde Sisal'a verilmesi öncelikle güveni yok etmiştir. Bununla beraber, talih oyunlarının fiyatlarının artması ve kazanma ihtimalinin "çılgın" adı altında düşürülmesi yasa dışı bahse yönelmenin temel sebebidir. Bakınız, Sayısal Loto, Süper Loto, Şans Topu ve On Numara oyunları haftada 5 kere oynanırken bugün sayı 10'a çıkarılmıştır. Yine, her bir oyundan 1 kolon oynayarak bir haftada 5,5 lira harcanırken bugün fiyat 20 lira olmuştur, tam 4 katı ve en az harcanan para.

Şimdi, insanlar neden şans ve talih oyunlarına güvenmiyor birkaç örnekle saymak istiyorum: 9 Ekim 2018 tarihli Millî Piyango çekilişiyle ilgili görüntü kayıtlarında 6 rakamın komutsuz bir şekilde düşmesi ve talep üzerine yenilenmesinin ardından tekrar aynı rakamın düşmesi; yine, Demirören medya grubu alt yazısında 2020 Millî Piyango büyük ikramiyesinin isabet ettiği rakamları yazarken çekilişin devam ediyor olması durumu; 2015 yılında yapılan çekilişlerde büyük ikramiye isabet eden 9 adet tam biletin 8'inin Ankara'ya çıkması; 2016 yılında büyük ikramiye isabet eden 16 adet tam biletin 15'inin, 2017 yılında 10 adet tam biletin 8'inin, 2018 yılında ise 15 adet tam bilet isabetinin 13'ünün Ankara'dan bilet satın alanlara çıkması, yine, çekilişte makinenin arkasında duran birinin bulunması, noterlerin birbirine "sus" işareti yapması bu güvensizliğin kaynağını oluşturmaktadır, yine, 2012'den itibaren piyango çekilişlerinin naklen TRT'den ve ülke düzeyinde yayın yapan TV kanallarından yayınlanmaması durumudur. Son yıllardaki Sayıştay raporlarında da bu durumun belirlenmesine rağmen uygulama neden gecikmiştir? Güven ortamının bu kadar düşük olduğu bir durumda dahi bir adım atılmıyor olması kurumun ilgisinin toplum güvenini tesis etmek olmadığı izlenimini doğurmaktadır.

Bir diğer husus, gerçekten çok ilginç, şimdi "yasa dışı kumar" olarak adlandırılan şeylerden bazıları internet ortamında oynanan "slot", poker, İddaa ve benzer oyunlardır. İşte, Millî Piyangonun internet sitesine girdiğimiz zaman karşımıza çıkan oyunlar ile gazinolarda oynanan oyunların birbirinin aynısı olduğu görülmektedir. Yine, yasa dışı bahis ve kumarla mücadelemizde Millî Piyango sitesinde "slot" makinesiyle kumar mı oynatılmaktadır? Bir karar verelim, bu ülkede kumar yasak mı, değil mi? Millî Piyango sitesinde aleni kumar oynatılıyor. Bu görsellere baktığınız zaman, Millî Piyangonun sitesindeki oyun resimleri, diğer gazinolardaki "slot" makinelerinin aynısı. Bu hususta İdare olarak bu durumları onaylıyor musunuz?

Teşekkür ederim.