OYA ERSOY (İstanbul) - Evet, teşekkür ediyorum.

Öncelikle, sunumunuzun başında bir algıyı değiştirmekten bahsettiniz. Maalesef değiştiremeyiz çünkü bu bir algı değil, gerçek. Tarlalarımızda, ormanlarımızda, yaşam alanlarımızda, sulak alanlarımızda, bütün memleketin dört bir tarafında halkın yaşadığı gerçekler algıyla değiştirilemez, onu söylemek istiyorum.

Şimdi, nerelerde yapılamaz konusunda sınırlamalar olduğundan bahsettiniz. Bu sınırlamalar Maden Kanunu'nda yer alıyor, 7'nci maddede ve maden faaliyetlerine kapalı tutulması gereken su havzaları, orman alanları, tabiat parkları, sit alanları gibi koruma alanlarına ilişkin kısıtlamaları düzenliyor bu madde, o yüzden önemli. Şimdi, Maden Kanunu'nda 2001 yılından itibaren 21 kere değişiklik yapıldı ve bu 21 değişiklikten 5 tanesi bu 7'nci maddede yapıldı ve maalesef, bu 7'nci maddede yapılan değişikliklerle de bu tip özel alanlarda yapılacak faaliyetlere çeşitli esneklikler getirildi ve size bağlı MAPEG'in yetkileri artırıldı ve sonuç da ortada.

Bir diğer konu, ÇED raporları mevzusu. Vekil arkadaşımız sordu, ben aynı zamanda da cevap vereyim ve bunun da sizden yeniden teyidini isteyelim. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının verilerine göre ÇED Yönetmeliği'nin uygulamaya girdiği 1993 yılından 2020'ye kadar alınan tüm kararlardan 61'ine "ÇED olumsuz" kararı, 6.118'ine ise "ÇED olumlu" kararı verilmiş. Yine, seçme, eleme kriterlerine tabi projelerin 1.134'ü için "ÇED gereklidir." kararına karşılık 65.934 kez "ÇED Gerekli değildir." kararları verilmiş ve bu kararların neredeyse yüzde 49'u maden ve petrol sektöründeki projelere verilmiş.

Şimdi, son dönemde özellikle ruhsat süresi dolmuş olanların ve daha önce düşünülmemiş maden sahalarının da ihaleye açıldığı görülüyor ve bunların çoğu da benim memleketim Balıkesir ve çevresi, Ege ağırlıklı olarak. Biraz önce Bigadiç'i gösterdiniz. Babam KÖY-KOOP Başkanıydı ve bütün hayatım o ilçelerin bütün köylerinde geçti. Bigadiç gösterdiğiniz gibi değil maalesef, tarım ve hayvancılık diye bir şey kalmadı Bigadiç ve Sındırgı başta olmak üzere.

Yine, biraz sonra Manyas Gölü çevresine geleceğim. Oradan da İstanbul ve müsilaj sorununa da gelmek istiyorum. Bunların hepsi birbiriyle bağlantılı.

BAŞKAN VEYSEL EROĞLU - Oya Hanım, müsilaj için ayrı bir komisyon kuruldu.

OYA ERSOY (İstanbul) - Onu biliyorum, aynı zamanda da Çevre Komisyonundayım ama bu konu, bütün hepsi birbirine bağlı olduğu için...

BAŞKAN VEYSEL EROĞLU - Doğru da işte orada...

OYA ERSOY (İstanbul) - Keşke bir hafta boyunca Sayın Bakan Yardımcımız ve bu Bakanlık yetkilileriyle tartışabiliyor olsaydık. Çünkü gerçekten her tarafta çok fazla acısını çekiyoruz.

BAŞKAN VEYSEL EROĞLU - Bakın, daha önce de bir Bakan Yardımcımız geldi, şimdi ikinci Bakan Yardımcımız.

OYA ERSOY (İstanbul) - Kömür kullanımı konusuna da geleyim, çok fazla bu konuya değindiniz. Bakın, pandemiyle beraber -atlayarak gidiyorum- büyük iller, nüfusu yoğun olan yerler dışında bir tek il sürekli yasak kapsamına girdi. Bu il Zonguldak; Zonguldak olması boşuna değil. Bu sadece doğa talanı yaratmıyor, aynı zamanda insan sağlığı açısından da. Yani bugün bu konuştuğumuz konular algı ötesinde bu memleketin bundan sonra yaşamasına dair sorunlardır, memleket sorununu tartışıyoruz yani. Bırakın, hani sermaye, sanayi vesaire değil, o gelir her yerden de elde edilebilir. O konuda da yine bir veri vermiş olayım size.

Ordu'da 58 bin dönümlük bir alanda siyanürle altın işletmeciliği yapıldı ve Ordu Valiliğinin 2018 ve 2019 analiz raporları var. İçme sularında bulunan ağır metaller 0,200 miligram olması gerekirken bu oran 2018 analiz raporunda 1.723 miligram olarak tespit edilmiş ve 2019 raporunda ise bu rakam 3.460 miligrama yükselmiş.

Şimdi, fındık... Dünyada üretilen 1 milyon ton fındığın 700 bin tonu Türkiye'de üretiliyor ve Türkiye üretiminin yüzde 30'u da Ordu yani 214 bin tonu da Ordu ve çevresinden çıkışlı. Sadece Fatsa, Ünye havzasında yıllık üretim miktarı 107 bin ton ve fındığın ihracat geliri 2 milyar dolar. Ordu yine bal üretiminde Türkiye'de 2'nci sırada ve balın sağladığı katma değer -katma değerden yaklaşacaksak eğer- 510 milyon lira.

Şimdi, rehabilitasyondan bahsettiniz. Etkilerini tam ayrıntılı... Genel çerçeveyle vermeye çalıştım. Bütün bunların yani su kirliliğinin, bütün bu doğanın talanı... Sadece üç beş ağaç dikmek midir rehabilitasyon? Bu madenlerle yapılan çalışmaların rehabilitasyonu, bu alanların tamamen rehabilitasyonu mümkün müdür?

Ayrıca zeytinlikler, yine bizim bölgemiz. Bir zeytin ağacı kaç yılda yetişebiliyor ve eski zeytin ağaçları yerine ne kadar yılda getirilebilir? Bunu da sormak istiyorum size.

Son kez şundan bahsetmek istiyorum: Bahar Madencilik tarafından yine benim memleketimde sondaj faaliyetlerine devam edildiği Balya ilçemiz Orhanlar köyünde su kaynaklarından biri olan Kocaçayır'ın bir kolu da Kocadere. Bu Kocadere tam 35 km uzunluğunda ve Manyas Gölü'nden doğduktan sonra Marmara Denizi'ne akıyor ve Balya'da bulunan, Fransız madenciliğinden kalma çinko kurşun atıklarının Manyas Gölü su toplama havzasında kaldığı da biliniyor. Bunlar Balıkesir, Çanakkale planının vesaire... Bu planları ayrıca belirtmeyeyim ama kurulacak sanayi tesislerinin atık suları arıtılsa bile bunlar Marmara Denizi'ne, zaten öldürdüğünüz Marmara Denizi'ne gitmeye devam ediyor. Bu nedenle, zaten bu işletmecilik nedeniyle, şu an itibarıyla o havza içerisinde bulunan kuş cennetimiz maalesef artık yok.

Son olarak şunu sormak istiyorum: Kaç hektarlık orman alanı maden arama faaliyetleri için yok edildi? Yapılan bu maden aramaları sonrasında doğaya verilen zararın bilançosu, tüm bu anlattıklarım çerçevesinde Bakanlığınız tarafından çıkarıldı mı?

Teşekkür ederim.