| Komisyon Adı | : | KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ KOMİSYONU |
| Konu | : | Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş.'nin, 2017 ve 2018 yılları bilanço ve netice hesaplarının görüşmeleri |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 4 |
| Tarih | : | 17 .06.2021 |
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ziraat Bankasının 2014 yılında bir vergi cenneti olan Virgin Adaları'ndaki bir şirkete 1 milyar 636 milyon 770 bin 735 Amerikan doları kredi tahsisi konusu: Şirket, Mehmet Emin Karamehmet'e ait olan Çukurova Holdingin Turkcell'deki hisselerini almak, satmak ve yönetmekle ilgili kurmuş olduğu bir şirket. Bu bilgiyi nereden alıyoruz? Sayıştay raporundan alıyoruz. Turkcell, KAP'a yaptığı açıklamada doğrudan veya dolaylı olarak bu kredi tahsisinin Turkcell'le ilgili olmadığını beyan ediyor. Ziraat Bankası da yaptığı açıklamayla bu tahsis edilen kredinin Turkcell hisseleriyle dolaylı olarak ilgili olduğunu ve şirketteki Türk payının korunması amacıyla tahsis edildiğini ifade ediyor. Biraz önce belirttiğim gibi, Mehmet Emin Karamehmet'e ait olan veya ortağı olduğu şirketlere TMSF kanalıyla el koyup, bunları değerinin çok daha altında satıp, daha sonra da Turkcell'in de bu arada zarar görmesine neden olup sonra da Mehmet Emin Karamehmet'e ait olan hisselerin yani "Türk hissesi" olarak tanımlanan kısmın korunması için böyle devasa tutarda kredi tahsis edilmesi gerçekten çok çelişkili.
Şimdi, bakalım neden böyle bir yol seçilmiş olabilir ve bir süreç nasıl gelişti? Bu 1 milyar 636 milyon dolarlık kredi ödendi mi, geri geldi mi? Şimdi bakalım. Ziraat Bankası bu kredinin Ekim 2020'de tahsil edildiğini açıkladı. Ancak bu krediyi hangi şirketin ne kadar ödeyerek kapattığını açıklamadı. Konu da böylelikle yine karanlıkta kaldı. Ziraat Bankası bu krediyi verirken 2 tane rehin alıyor. Bunlardan bir tanesi Karamehmet'in Turkcell'deki yüzde 13,77'lik hissesi ve Genel Energy'teki yaklaşık 1 milyar dolarlık borsada işlem gören hissesi, Bloomberg de kaynak. Peki, Genel Energy nedir, nasıl bir şirkettir? Irak kara coğrafyasındaki en büyük petrol şirketi, Kuzey Irak'taki Tak Tak ve Tavke sahalarında ruhsat sahibi, petrol çıkarıyor. Ancak Irak'ta IŞİD, Suriye'de de savaş ortaya çıkınca petrol boru hatları kullanılamaz hâle geliyor ve Genel Energy'nin petrol sevkiyatı da mümkün olmuyor ve satışına da izin verilmiyor. Bu nedenle de Ziraat Bankasına rehin edilen Genel Energy hisseleri de Londra borsalarında âdeta çakılıyor. Bu da Genel Energy hisselerinin nasıl çakıldığını gösteren, Londra borsalarındaki resmî belge; 1 milyar dolarlık değerden yaklaşık 100 milyon dolar seviyelerine değer kaybına uğruyor. AK PARTİ Hükûmeti ve yandaş bir şirketin, borsadaki hisse değeri pul olan Genel Energy'nin petrolüne çökmek için bir plan yaptığı iddia ediliyor, iddia; bu iddianın da dayanak noktalarından bir tanesi WikiLeaks belgeleri. Ben isimleri kapattım, burada eski bir bakanın da ismi var, onu kapattım çünkü WikiLeaks belgesi yani doğruluğundan biz de emin olamayacağımız için bir iddia olarak, yine, tabii, konuşmak durumundayız. Burada, eski bakan bu Kuzey Irak ve Suriye petrolleriyle ilgili yeni bir boru hattı yapılması konusunda -yandaş bir şirketin içindeki bir yazışmadan- diyor ki: "Yeni boru hattını bizler artı Genel Energy artı Exxon artı Ankara artı Erbil beraberce kurgulayalım ve yapalım." Yıl 2012. Yani 2012 yılında zaten, aslında daha sonra AK PARTİ'de bakanlık yapacak olan kişi de dâhil olmak üzere, bu bölgedeki petrole bir yönelim söz konusu. "Ankara" ve "Erbil" ifadeleri de buradaki hükûmetlerin de bu sürece dâhil olacağını gösteren bir açıklama niteliğinde.
Şimdi, iddia şudur ki bu Kuzey Irak ve Suriye'deki petrol sahalarından petrolün IŞİD ve Suriye'deki karışıklık nedeniyle taşınamaması problemi aşılacak ancak bu petrolün taşınıp satılması için AK PARTİ Hükûmeti Irak ve Suriye'de yol güvenliğini sağlayacak; bunun karşılığında da Genel Energy, ürettiği petrolü bu yandaş şirkete neredeyse maliyetine satacak yani maliyeti ne ise, neye çıkarıyorsa ona verecek; bu yandaş şirket satın aldığı petrolü tankerlerle kara yolu üzerinden Türkiye'ye sokacak, satacak ve üretim maliyetinin en az 10 katı fahiş kâr elde edecek.
Şimdi, iddia olmakla birlikte, bir dönem Rusya devleti, biliyorsunuz, bir yayın yaptı ve Hükûmet yetkilileri bir açıklamayla Kuzey Irak'tan ve Suriye'den petrol tankerlerinin IŞİD petrolünü Türkiye'ye taşıdığını iddia etti; bu bir iddia. Biz Rusya devletinin yaptığı açıklamaya değil, Türkiye'deki resmî makamların yaptığı açıklamaya itibar ederiz, önce onu söyleyeyim ama iddiayı bu bulmacanın içine yerleştirdiğimizde şöyle bir durum ortaya çıkıyor: Üç bölgeden -ikisi Kuzey Irak'ta, biri de Suriye bölgesinde- petrol tankerlerinin fotoğraflarını iddia olarak yayınladılar; bunlardan bir tanesi Deyrizor'dan Batman'a giden, bir tanesi Telafer'den Cizre'ye giden, bir diğeri de Rakka'dan Osmaniye'ye giden hat. Bunun şöyle bir çarpıcı tarafı var: Afrin'den geçiyor. Afrin, yol güvenliği, verdiğimiz şehitler, bunun neden verildiği noktalarıyla birleştiğinde büyük bir soru işaretine dönüşüyor.
Şimdi, 2014 yılında Ziraat Bankasının Genel Energy'den rehin aldığı 1 milyar dolarlık hisse değeri, kredinin kapatıldığı açıklanan 2020 yılının Ekim ayına kadar yaklaşık 100 milyon dolar seviyesine düşüyor. Şimdi, 2020 yılı Ekim ayı verilerine göre bir hesap yapalım: Rehin alınan yüzde 13,77'lik Turkcell hissesinin piyasa satış değeri 303 milyon dolar. Neye göre? Yüzde 24,02'lik hisseye sahip olan Telia Company 2020 yılı içinde bu hisselerinin tümünü 530 milyon dolara sattı; dolayısıyla, yüzde 13,77'lik Turkcell hissesinin de piyasa değeri 303 milyon dolara denk geliyor. Aynı şekilde, rehin alınan 1 milyar dolarlık Genel Energy hissesinin de güncel piyasa değeri 100 milyon dolara düşmüş. Yani rehin alınanlar toplamı 403 milyon dolar, verilen kredi 1 milyar 636 milyon dolar -faiz hariç doğrudan tahsis edilen tutar bu- fark 1 milyar 233 milyon dolar. Şimdi, bu durumda ben soruyorum: Virjin Adaları'nda kurulu şirkete tahsis ettiği kredinin geri ödemesini hangi şirket, hangi tutarda, ne kadarını nakit olarak yapmıştır? Bu geri ödemenin ne kadarlık kısmı hangi şirketin, ne kadarlık hissesinin, piyasadaki ne kadarlık değerine karşılık mahsuplaşmayla yapılmıştır? Ziraat Bankası, Genel Energy hisse satışı yapmış mıdır; yaptıysa hangi şirkete, hangi tutarda yapmıştır? Bu kredi tahsisi nedeniyle Ziraat Bankası zararı ne kadar olmuştur? Bu 1 milyar 233 milyon doların ve faizinin geri ödemesi yapılmış mıdır? Bu para nerededir?
Teşekkür ediyorum.