KOMİSYON KONUŞMASI

ORHAN SÜMER (Adana) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Ben de Sayın Genel Müdüre ve çalışma arkadaşlarına hoş geldiniz diyor, başarılar diliyorum.

Türkiye'nin en büyük kamu bankalarından birinin çiftçiye verdiği destekle gündeme gelmesi gerekirken bambaşka olaylarla karşımıza çıkıyor; kimi zaman bankanın bir şubesinde isyan eden çiftçiyle kimi zaman medya grubuna el değiştirmesi için verdiği torpilli krediyle ama maalesef, öğrencilerin KYK borçlarından dolayı hesaplarına hacizle işlem uygulamasıyla, kredi çekmek isteyen vatandaşlara kredi kolaylığı yerine zorluğu çıkartmasıyla sürekli olarak gündemde.

Bunun yanında, Sayıştay raporlarına yansıyan usulsüzlükler de bulunuyor. Bunlardan birkaç tanesine değinip bazı sorular sormak istiyorum. Sayıştay raporlarında, 2018 yılında banka yönetimi tarafından sayısı 75 olan inşaat firmalarına ihalesiz bir şekilde banka şubelerinin işlerinin verildiği belirtiliyor. Ne yazık ki Sayıştayın uyarısına rağmen bu ihalesiz işlemler 2019 yılında da devam ediyor. Sayıştay raporunda konuyla ilgili şu ifadeler kullanılıyor: "2019 yılı içerisinde en düşüğünün bedeli KDV hariç 141.162 TL, en yükseğinin bedeli KDV hariç 1.193.475 TL, toplam bedeli 31.196.945 TL olan 56 adet yapım işi çeşitli firmalara ihalesiz şekilde verilmiştir." Yani Sayıştay diyor ki: "İhale yapmanız gerekir, yapmadınız ve kendinizin belirlediği şirketlere 31 milyon 196 bin TL'lik işlem yaptırdınız." Raporda şu uyarı da dikkat çekiyor: "Kanunun emrettiği ihale usullerine uymadan yapım işleri belirli firmalara ihalesiz yaptırması uygulanmasından vazgeçip mevzuata uygun hareket edilmesi önem arz etmektedir." Ancak hem 2018'de hem 2019'da aynı şekilde milyon liralık usulsüz işlemin yapımına devam ediliyor. Yine, Sayıştay "Bu şekilde yapılması mevzuata aykırıdır." diye tekrar uyarı yapıyor. Ayrıca... Gerçi Deniz Bey'le Atila Bey hem Çukurova grubu hem Demirören grubunun kredileri konusuna girdi, ben bu konuyla gündemi almayayım.

Yalnız, özellikle, geçen sefer de sormuştum, yine cevap alamadım, kendi ilim, seçim bölgem Adana'nın kurumsal şubesinden kullanılan, sonrasında bankayı faiziyle birlikte toplamda 321 milyonu geri ödenmemiş kredi bulunuyor. Sayıştay, raporlarında tespit etmiş. Şimdi, bu firmanın kim olduğu henüz belli değil, bu kadar büyük meblağlar verilirken neden gerekli araştırma yapılmamıştır, hangi alanda faaliyet gösteren bir şirkete bu kadar büyük rakamlar verilir? Bunları sorduğumuz zaman "ticari sır", "müşteri gizliliği" cevaplarını alıyoruz. Peki, ne olacak, kim bilecek? Bu paranın ne kadarı tahsil edilmiş, ne kadarı edilmemiş diye kime soracağız?

Ayrıca, tahsil edilemeyen firma ve grup kredi alacakları ne kadardır, bu krediler hangi firma ve şirketlere verilmiştir, yasal işlemlere başlanılmış mıdır, sorumluları tespit edilmiş midir? İnşaat sektörünü desteklemek amacıyla Kolin, Makyol, Cengiz inşaat firmalarına kullandırılan krediler var mıdır, varsa miktarları ne kadardır? Bu firmaların geri dönüşü yüzde kaçtır?

Ayrıca, 2018 sonrası 2019 Sayıştay raporlarına yansıyan şubelerin işlerinin yaptırılması bulgusunda ihalelerin verildiği şirketler hangisidir?

Son üç yılda şubelerin inşaat işleri kapsamında toplam kaç milyon liralık iş, ihalesiz olarak verilmiştir? Kamuoyunda dile getirilen ve geri ödenmediği öne sürülen Demirören grubuna verilen kredilerin akıbeti hangi durumdadır?

Ziraat Bankası Yönetim Kurulunda göreve başlamadan önce bankacılık tecrübesi olmayan kişiler var mıdır? Bu kişilerin sayıları kaçtır? Ziraat Bankası Yönetim Kurulu üyesi görevi sürerken başka bir kurumda çalışan kişi ya da kişiler var mıdır, var ise kimlerdir?

Ziraat Bankası ve alt kuruluşları, reklam ve sponsorluk anlaşmalarına ne kadar para harcamıştır? Türkiye Kupası sponsoru olan Ziraat Bankası, Türkiye Futbol Federasyonuyla ne kadarlık bir reklam anlaşması imzalamıştır? Müsabakaların yayın haklarından alınan televizyon kanalıyla yapılan bir anlaşma var mıdır, var ise bu anlaşmanın tutarı ne kadardır?

Son iki sene içerisinde KOBİ'lere verilen kredi oranı ve tutarı ne kadardır? Çiftçilere verilen kredi tutarı ve oranı ne kadardır?

Son iki sene içerisinde kaç bireysel ve şirket müşteri kredi erteleme talebinde bulunmuştur, bu taleplerden yüzde kaçı gerçekleştirilmiştir, ertelenen kredi miktarı ne kadardır?

Son iki sene içerisinde kaç bireysel taşıt, konut ve ihtiyaç kredisi başvurusu olmuştur, kaç tanesi reddedilmiştir? Bireysel kredilerin reddedilme oranı ve nedenleri nelerdir? Banka ile vatandaş arasında mahkemeye veya icra müdürlüklerine yansımış kaç dava dosyası vardır, bu dosyaların tutarları ne kadardır?

Bankaya olan kredi, kredi kartı, konut kredisi borçlarını ödeyemediği için kaç kişiye haciz işlemi uygulanmıştır? Uygulanan haciz işlemlerinde elde edilen gelir ne kadardır?

Öğrencilere ait KYK borçlarının toplamı ne kadardır, geri ödeme oranı nedir, toplam ödenen miktar kaç liradır? Kaç öğrenci KYK borcunu hiç ödeyememiştir, kaç öğrenciye KYK borcundan ötürü hesaplarına bloke ve haciz işlemi uygulanmıştır?

Sayıştayın aksi yöndeki uyarısına rağmen, Bankanın Yönetim Kurulu üyelerine kârdan pay dağıtılması uygulamasına devam edilmekte midir, son iki yıl içinde Yönetim Kurulu üyelerine kaçar lira kâr payı verilmiştir? Bankanın dağıtılan 288 milyon TL'lik kâr payına ilişkin belgeleri Sayıştaya vermediği iddiaları doğru mudur, doğruysa neden verilmemiştir?

Bankanın kaç tane kiralık aracı bulunmaktadır, bu araçlar kimlere tahsis edilmiştir, model, yıl ve aylık kiralama bedelleri ne kadardır, hangi oto kiralama şirketinden kiralanmıştır? Ziraat bankasının oto kiralama şirketi olan Central Oto ile Metal Oto arasında nasıl bir ilişki vardır?

Banka kredi şirketine satın aldığı şirketin sahibini neden Yönetim Kurulu Başkanı olarak atamıştır? Metal Oto sahibinin ve Central Oto Yönetim Kurulu Başkanı olan kişinin görevden alınmasının sebebi nedir? Ziraat Bankasının şirketi olan Central Oto şirketinin satın aldığı Metal Oto ve önceki Genel Müdürün oğluna ait Otopia şirketi arasında nasıl bir ilişki vardır? Tüm oto kiralama işlerinin dolaylı olarak önceki Genel Müdürün Otopia isimli şirketinden yapıldığı iddiaları doğru mudur? Ziraat Bankasının şirketi olan Central Oto, Zorlu Holdinge araç kiralama işi yapmış mıdır? Zorlu Holdingin son üç sene içerisinde bankadan kullandığı kredi tutarı ne kadardır?

Teşekkür ederim Sayın Başkanım.