ORHAN SÜMER (Adana) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Ben de Sayın Genel Müdür ve çalışma arkadaşlarına başarılar diliyorum. Gerçekten zor süreçte en küçük esnaftan en büyüğe kadar sorunlarla boğuşuyor ve hepsi de sizi ilgilendiren bir konu, gerçekten Allah yardımcınız olsun.

Ben bana gelen bir taleple size açayım sorularımı. Özellikle Adana ve Mersin'deki esnaf kredi kooperatiflerinin bir talebi var; bugüne kadar -kullandıkları 225 bin civarında- küçük esnafa kredi kullandırıyorlarmış ama bu pandemiden dolayı ciddi ödenmeyen taksitler ve ötelenen taksitleri varmış, bu konuda 300 bin TL'ye çıkarılmasını ve beş yıllık bir süreyle ilgili aç kapa talepleri var. Küçük esnafı ilgilendiren bir konu, bununla ilgilenirseniz sevinirim hem Adana'daki hem Mersin'deki esnaf kredi kooperatiflerinin yoğun talebi, bu konuda eminim ki Tamer ağabeye de talep gelmiştir.

Şimdi, Halk Bankasıyla ilgili gerçekten bizim de kendi küçük esnafımın, kardeşlerimle beraber işlettiğim firmanın da hep çalıştığı bankaların başında Halkbank. Bazı arenada kötü sözlerle anılması bizi üzüyor. Mesela, ABD'deki New York güney bölgesi savcılığının İran'a uygulanan yaptırımlarla ilgili Halk Bankasının adının geçmesi, farklı suçlamalar yöneltilmesi ve bir Halkbank genel müdürünün, genel müdür yardımcısının bu konuda ceza alması, gerçekten hem Türkiye Cumhuriyeti hem de bizler adına üzücü olmuştur. Bu konuyla ilgili bankamızın ne gibi tedbirleri vardır. Yani ABD'den olası birçok konuda açık oturumlarda da ileriye dönük cezai yaptırım uygulanacağı ve bu konuyla ilgili ciddi de miktarlar konuşuluyor, 20 milyar dolarlık veya Halkbankasının dünya kredi şeylerinden çıkarılacağı gibi. Bu konuyla ilgili, bu süreçle ilgili bankanın ciddi bir tedbiri var mıdır veya herhangi bir hazırlığı var mıdır?

Onun dışında, Halkbankasının Türkiye Varlık Fonuna devredildikten sonra takipteki alacaklarının bir yılda yüzde 86,7 oranında arttığı, Sayıştay denetçilerinin de bankanın 2019 yılı faaliyetlerine ilişkin denetim raporlarında kredilerin takibe dönüşme oranının yüksek oranda tespit edildiği, Halkbankın takipteki kredileri 2018 yılında 8,5 milyar TL iken 2019 yılında yüzde 86,7 oranında artarak 15,9 milyar TL'ye ulaştı. Tahsili şüpheli alacaklardaki artışta ise yüzde 286 gibi bir artış var. Bankanın takipteki kredi alacaklarında bir önceki yıl sonuna göre gerek tutar ve gerekse oran bakımından yüksek artışlar olmuş.

Yine, Sayıştay raporuna göre "Risk, teminat dengesi bakımından mevcut teminat düzeyinin alacak tutarlarını karşılamada yetersiz kaldığı anlaşılmaktadır." açıklaması yapılmış. Yine, 2018 yılında kredilerin takibe dönüşüm oranı yüzde 3,3 iken, bu oran 2019 yılı sonu itibarıyla yüzde 5,1'e çıkmış. Yine, 2019 yılında takibe giren 7,499 milyon TL'lik alacağın 2,6 milyon TL'si kurumsal kredilerden, 1,2 milyon TL'si ticari kredilerden, 3,2 milyon TL'si KOBİ kredilerinden, 391 milyon TL'si ise bireysel kredilerden oluştuğu; dönem içerisinde takibe aktarılan tutarın önceki yıla göre yüzde 129, takipten yapılan tahsilatın ise yüzde 42,1 oranında arttığı; söz konusu kredilerden kaynaklanan banka alacaklarının ekonomik konjonktürdeki gelişmelerin de etkisiyle uzun vakit alacağı ve takiplerin bir kısmının semeresiz kalabileceği anlaşılmaktadır. Anlayacağımız gibi, krediler batmış durumda. Önceki yıllara göre verilen kredilerin riskli ve batık duruma gelmesinin sebepleri nelerdir? Bankanız bununla ilgili araştırma yapmış mıdır? 1 milyon TL ve üzerindeki batık kredi verilen şirketler kimlerdir?

4218566 müşteri numaralı firma, Halkbankasının Yönetim Kurulunun 28/9/2011 tarihli ve 30/19 sayılı kararıyla 241 milyon 478 bin 770 dolarlık nakit, 221 bin 696 dolar tutarındaki gayrinakit riski mevcut iken, Yönetim Kurulunun 27/2/2011 tarih ve 41-34 sayılı kararıyla firmaya bu defa da 450 dolar nakit, 40 milyon dolar da gayrinakit olmak üzere, toplam 490 milyon dolar genel limiti tahsis edilmiş. Rapora göre 1478892 ve 8523512 numaralı firmalar da söz konusu firmanın aynı bünyesinde bulunuyor. Süreler içerisinde ödenmeyen grup kredileri 30/9/2014 tarihinde toplam 1 milyar 766 milyon 347 bin 24 TL olarak takip hesaplarına aktarılmış. Sayıştay raporunda Halkbankası, verdiği kredilere karşılık teminat olarak firmanın hisselerini rehin olarak bulunulursa da teminat değerleri banka risk tutarlarını karşılamakta maalesef yetersiz kalmış. Rapora göre, Halkbankası Yönetim Kurulunun 21/7/2015 tarih, 27/38 sayılı kararıyla firma grubu hakkında yasal takip başlatılmış. Bunun üzerine firma grubu yeniden yapılandırma istemiş, yeniden yapılandırma talebiyle söz konusu firmanın Halkbankası 1/2/2017-12/12/2019 tarihleri arasında toplam 17 milyon borç takibi tahsili yapmış. 4218566 müşteri numaralı firmayla gelinen son noktada, Halk Bankası yeniden borç yapılandırılması anlaşması yapmış, Halk Bankası Yönetim Kurulunun 7/1/2020 01/20 sayılı kararıyla firma grubunun toplam borcu 1 milyar 928 milyon 270 bin 394 TL olarak tespit edilmiş. Sayıştay raporunda da firma grubunun 2019 yıl sonu kayıtlı takip bakiyelerinin faiziyle birlikte toplam 2 milyar 222 milyon liraya ulaştığı aktarılmış. Bu rakam banka toplam takip tutarının yüzde 14'ünü teşkil ediyor. Sayıştay konuyla ilgili tahsilat için azami gayret gösterilmesi gerektiği uyarısında da bulunmuş. Konuyla ilgili Sayıştayın önerisi yerine getirildi mi? Toplamda ne kadar tahsil gerçekleştirildi? Bahsi geçen uhdesinde firmalar kim ya da kimlerdir?

Tahsil edilemeyen firma ve grup kredi alacakları ne kadardır? Bu krediler hangi firma şirketlere verilmiştir? Yasal işlemler başlamış mıdır? Sorunlar tespit edilmiş midir?

Ayrıca, inşaat sektörünü de desteklemek amacıyla Kolin, Makyol, Cengiz İnşaat firmalarına kullandırılan krediler var mıdır, varsa ne kadardır?

Son iki sene içerisinde KOBİ'lere verilen kredi oranı ve tutarı ne kadardır? Çiftçilere verilen kredi tutarı ve oranı ne kadardır?

Yine, son iki sene içerisinde kaç bireysel ve şirket müşterisi kredi erteleme talebinde bulunmuştur? Bu taleplerin de yüzde kaçı gerçekleştirilmiştir? Ertelenen kredi miktarı ne kadardır?

Yine, son iki sene içerisinde kaç bireysel, taşıt ve konut ihtiyaç kredisi başvurusu olmuştur?

Ayrıca, banka ile vatandaşlarımız arasında mahkemeye ve icra müdürlüklerine yansımış kaç dava dosyası vardır? Bu dosyaların tutarı ne kadardır? Bankanıza olan kredi, kredi kartı, konut kredisi borçlarını ödemek için kaç kişiye haciz işlemi uygulanmıştır? Uygulanan haciz işlemlerinden elde edilen gelirler ne kadardır?

Yine, son üç sene içerisinde kaç adet kredi kartı başvurusu olmuş ve onaylanmıştır?

Yine, başta da söylediğim gibi, son olarak, ABD'de görülen davayla ilgili Halkbankası tüm suçlamaları reddediyor ancak ABD tarafından verilecek bir ceza sonrasında bankanız herhangi bir hazırlık yapmış mıdır? 20 milyar dolar ceza ve bazı işlemlerin askıya alınması durumunda bankanın misyonu ne şekilde olacaktır? Verilecek olası bir cezanın Türk ekonomisi üzerinde olumsuz şartları ve etkisi hesaplanmış mıdır?

Teşekkür ediyorum.