| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu'nun, 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu'nun 42'nci maddesi gereğince Merkez Bankasının faaliyetleri hakkında sunumu |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 5 |
| Tarih | : | 11 .10.2021 |
CAVİT ARI (Antalya) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ben de öncelikle hepinize iyi günler diliyorum, saygılar sevgiler sunuyorum.
"Merkez Bankası" denilince akla ne gelmekte? Geçen yıl burada "Merkez Bankası" denilince yedek akçede bir şeyin kalmadığı konuşulmuştu gündemde, günlerce bu konu konuşulmuştu. Bu yıl ise "Merkez Bankası" denilince "128 milyar dolar nerede?" sorusu akla geldi.
Öncelikle şunu söylemek istiyorum: Merkez Bankası, bizim en önemli değerlerimizdendir ve buranın itibarının korunması ve itibarının birtakım siyasi tercihler nedeniyle yok edilmemesi gerektiğini biz savunuyoruz ama iktidar, uygulamış olduğu yöntemlerle beyanlarının tam aksine Merkez Bankasının itibarını maalesef ki yok etmiş durumda. Eğer bugün Merkez Bankasıyla ilgili bir itibar sorunu var ise bu sorun tamamen siyasi tercihlerdendir ve siyasi kararlar nedeniyledir. Şimdi "128 milyar dolar nerede?" sorusunu Türk milleti merak etmektedir. Önceki Merkez Bankası Başkanının bu konuda "128 milyar dolar nerede?" sorusuyla ilgili çalışma yapması nedeniyle görevinden alındığına dair bir rivayet var. Doğru mu, değil mi, bilmem ama en iyi siz bilirsiniz. Ancak göreve geldiğinizde Merkez Bankası Başkanı olarak sizin de sanki bu iddiaları doğrular nitelikte bazı açıklamalarınız olduğuna dair de bilgiler var.
TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI BAŞKANI ŞAHAP KAVCIOĞLU - Nasıl? Pardon, orayı anlamadım.
CAVİT ARI (Antalya) - Yani 128 milyar dolarla ilgili sizin de -akıbetiyle ilgili- bazı endişeleriniz olduğuna dair, açıklamalarınız olduğuna dair bilgiler var dedim.
TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI BAŞKANI ŞAHAP KAVCIOĞLU - Hiç öyle açıklamalarım yok.
CAVİT ARI (Antalya) - Detayını bilmem. Konuşma sıranız geldiğinde cevap verirsiniz.
TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI BAŞKANI ŞAHAP KAVCIOĞLU - Doğru değil.
CAVİT ARI (Antalya) - Onun ötesinde...
TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI BAŞKANI ŞAHAP KAVCIOĞLU - Böyle bir şey doğru değil.
CAVİT ARI (Antalya) - Bakın, bilgi var dedim zaten, belge var demedim.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Doğru olmadığını net bir şekilde söylüyor Başkan.
CAVİT ARI (Antalya) - Değerli arkadaşlar, Merkez Bankası Başkanı, aynı açıklamada rezervlerin normal yollardan Merkez Bankasının doğrudan müdahaleleriyle ya da ihalesiyle satılmadığının da altını çizmiş. Yani bu durumda Merkez Bankası ile Hazine arasında bir ihtilafın olduğu da açıkça ortaya konulmuş durumda.
Değerli arkadaşlar, bugün 128 milyar dolarla ilgili şunu ifade etmek lazım: Bildiğiniz gibi, 2017 tarihli Başbakanlık Hazine Müsteşarlığıyla imzalanmış bir protokolden bahsedilmekte.
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Başbakanlık yok artık.
CAVİT ARI (Antalya) - Ve bu süre sonrasında "128 milyar dolar nerede?" soruları defaatle sizlere soruldu. Bugünkü açıklamanız da dâhil en küçük bir cevap verilemedi.
Ben, burada sizlere bugüne kadar sorulmuş soruların birkaç tanesini tekrar etmek istiyorum.
1) Bu protokolün varlığını dört yıl boyunca kamuoyundan neden sakladınız?
2) Dalgalı kur rejimini fiilen ortadan kaldıran bu arka kapı uygulamalarını ve yapılan işlemleri kamuoyundan bugüne kadar neden gizlediniz?
3) 2017'den sonra Hazine döviz piyasalarına müdahale ederken Merkez Bankası yayımladığı tüm politika metinlerinde Türkiye'de serbest dalgalı kur rejimi uygulandığını söyledi. Milletimizi ve dünyayı neden yanılttınız? Sebep olduğunuz güven kaybını nasıl telafi etmeyi düşünüyorsunuz?
4) Döviz rezervlerinin yönetimi ve piyasalarda döviz işlemleri yapan Merkez Bankasındaki işlem odası Merkez Bankasının gizli yeri değil midir? Merkez Bankasının siyasete bu şekilde girmesine neden izin verilmiş durumda?
5) Bu işlemlere mesnet yaptığınız protokol, Hazineye, kamu bankaları eliyle döviz piyasasına müdahale etme yetkisini açıkça veriyor mu?
6) Bu protokolün yasal dayanağı olan Merkez Bankası Başkanı 2 Temmuz 2018'den sonra yürürlükten kalkmış bir kanun maddesine atıf yapmış. Bu durumda Hazine ve Maliye Bakanlığı 2 Temmuz 2018'den sonra kamu bankaları eliyle döviz satmaya devam etti mi? Ettiyse hangi yetkiyle devam etti?
7) Mahallî idare seçimleri öncesinde, 17 Ocak 2019 tarihinde, 4059 sayılı Yasada yapılan bir değişiklikle finansal istikrar ve kalkınma politikasına üye kurum ve kuruluşların yetkileri dışında alınacak tedbirleri belirleme ve uygulama yetkisi Cumhurbaşkanına verildi. Bu çerçevede Cumhurbaşkanı, Merkez Bankası rezervlerinin olağan dışı yöntemlerle satılması için bir karara imza attı mı? Merkez Bankası veya Hazine ve Maliye Bakanlığına yazılı ya da sözlü bir talimat verdi mi?
8) 2017 Şubat ayından bu yana Hazinenin talimatıyla kamu bankaları eliyle hangi tarihlerde ne kadar döviz, kimlere satıldı?
9) Hazine talimatıyla kamu bankaları üzerinden satılan dövizlerden birilerinin önceden haberi oldu mu? Döviz piyasalarına yapılacak müdahalelerin dışarıya sızmaması ve -özellikle altını çizerek tekrar edersek- içeriden öğrenilen bilgilerin engellenmesi için Hazine ve Maliye Bakanlığı ile kamu bankalarında hangi tedbirler alındı?
10) Merkez Bankası ve Hazine arasında 2017'de imzalanan protokolün detaylarını kamuoyuyla ne zaman paylaşmayı düşünüyorsunuz? Aylarca kamuoyunu meşgul eden "128 milyar dolar nerede?" sorusuyla ilgili bugüne kadar size sorulmuş olan, Başkanlığınıza sorulmuş olan soruların bir kısmı bunlardır. Bu sorulara cevap verirseniz memnun olurum.
Teşekkür ediyorum.