TAHSİN TARHAN (Kocaeli) - Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri, kıymetli milletvekilleri, sayın bürokratlar, çok değerli kooperatif temsilcileri; Kooperatifler Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi için söz aldım. Hepinizi saygıyla sevgiyle selamlıyorum.

Sözlerime başlamadan önce, kaybettiğimiz değerli çalışma arkadaşımız, AK PARTİ İstanbul Milletvekili İsmet Uçma'ya Allah'tan rahmet, yakınlarına başsağlığı diliyorum. Büyük Millet Meclisinin, arkadaşlarımızın başı sağ olsun.

27'nci Dönem Beşinci Yasama Yılında görüşmelerimizi sürdüreceğimiz Komisyonumuza ve çalışma arkadaşlarımıza başarılar diliyorum.

Değerli arkadaşlar, yine, ısrarla soruyorum, sormaya da devam edeceğim: Bu kanun teklifi kimler tarafından, nerede hazırlandı? Sayın Vekilimiz diyor ki: "Biz AK PARTİ Grubu olarak bu kanuna çalıştık ve Mecliste grubu olan partilerle de paylaştık." Sayın Vekilim, şu an, her tarafta, daha önce yapılan taslak havalarda uçuşuyor, bakanlıklar tarafından gönderilerek öneriler alınıyor. Bugün, OSB Kanunu değişikliği var, Bakanlık OSB kanun teklifi hazırlıyor, OSB'lere yazı gönderiyor: "Fikirlerinizi bildirin." 2018'de Anayasa değişikliğiyle yasama ve yürütme... Bugün, Büyük Millet Meclisinin yasamayı yapması gerekiyor ama Bakanlık kanun teklifi hazırlıyor, AK PARTİ milletvekilleri grubunun önüne koyuyor ve sizler imzalıyorsunuz. Bugün gelmişsiniz, sunum yapıyorsunuz, teşekkür ediyoruz; 76 milletvekili bu kanun teklifine imza atmış, nerede bu milletvekilleri? Neden imzaladıkları kanun teklifine sahip çıkmıyorlar? Cumhuriyet Halk Partisi yani imzalamayan milletvekilleri dahi burada önerilerini sunmaya çalışıyor ama AK PARTİ'li milletvekilleri kendi değiştirdikleri, kendi ısrar ettikleri Anayasa maddesine aykırı hareket edip sadece imza atıyorlar ve imzaladıkları teklif metnine de sahip çıkmıyorlar.

Değerli Komisyon üyesi arkadaşlarım, bu sistem işlemiyor, göz göre göre Anayasaya aykırı hareket ediyoruz. Eğer bu sistemi işleteceksek de işte Başkan diyor ki: "Herkes önerilerini sunsun." Böyle bir taslak kanuna dönüşmemeli. Bakıyorsunuz kanun teklifine, millet için ne var bu kanun teklifinde diye. Örneğin, bu kanun teklifi hazırlanırken tali komisyona gitti mi, görüşüldü mü? Teklifin, Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu, Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun'da değişiklik öngören 22, 23, 24 ve 25'inci maddelerinin Tarım Komisyonunda görüşülmesi gerekiyor; görüşüldü mü? Sadece bir yazıyla kapatıldı. Ya, görüşülmesi gerekiyor sağlam, kaliteli kanunlar yapacaksak. Kanun teklifini acele geçiriyorsunuz, altı ay sonra da "Ya, burada hatalar yapılmış..." Büyük Millet Meclisine torba kanuna aradan bazı maddeler konularak tekrar getiriliyor ve geçiriliyor. Oysa Komisyonda birlikte bir şekilde çalışıp uzun uzun tartışmalarla bu kanunları daha kalıcı şekilde hazırlayabiliriz. Bu sistemin bir an önce değişmesi ve beraber çalışma mantığının kazandırılması gerekiyor.

Cumhurbaşkanlığı sistemi 2018'de geldikten sonra ekonomi yerle bir oldu. TÜİK'e göre enflasyon yüzde 20, halkın enflasyonu ise yüzde 50'yi aştı. Vatandaşın alım gücü kalmadı, insanlar çalışacak iş, yiyecek ekmek bulamıyor. İşsizlik yüzde 12'nin üzerinde, asgari ücret ise hâlâ açlık sınırının altında. Vatandaşın borcu 950 milyon, çiftçinin borcu son on sekiz yılda 56 kat arttı. Protesto edilen senetlerin tutarı 910 milyonu aşmış durumda. Bütçe açığı artarken Türk lirası ise değer kaybetmeye devam ediyor. Beş ay içinde elektriği kesilen 1,5 milyon, doğal gazı kesilen 700 bin kişi var. Bugün, Türkiye'nin büyük sorunları var; yoksulluk, işsizlik, açlık... Tarım Kanunu'nda değişiklik yapan teklifi görüşüyoruz, önümüze gelen teklif ne yoksulların ne işsizlerin ne emeklilerin ne de EYT'lilerin öncelikli sorunlarını çözecek bir kanun teklifi değil. Ülkenin ve vatandaşın öncelikli sorunlarına hitap edecek kanunlar çıkarmalıyız. Ticaret Bakanlığı verilerine göre 2021 yılı Eylül ayında Türkiye genelinde kooperatif sayısı yüzde 4,81 artarak 12.560'a ulaşmıştır. Bu rakamlara baktığımız zaman kooperatif ve üye sayısının arttığı görülse de ülkemizde kooperatifçiliğin geliştiğini söylemek zordur. Bugün, Tarım Kredi Kooperatifleri tahsilat yapamaz hâle geldi; bunun altında, kooperatiflere ilişkin mevzuatın dağınık olması, bu alanın birden fazla bakanlığın yetki alanına girmesi, kooperatiflerin kurumsal kapasitelerinin yetersiz olması ve birçoğunun aktif olarak faaliyet göstermemesi yatmaktadır. Kooperatiflerin kurulması desteklenmelidir. Kooperatiflerin makine ve ekipman alımı, nitelikli personel istihdamı, demirbaş alımları ve kredilerle desteklenmesi önemlidir. Kooperatifçilik konusunda kamuoyunda farkındalık sağlanması ve kooperatif girişimcilerinin farklı alanlarda uygulama yapması için çalışmalar yapılması kooperatifçiliğin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Bunun en güzel örneği cumhuriyetle beraber inşa edilen kooperatifçilik hareketidir. Köy Kalkınma Kooperatifleri, Hayvancılık Kooperatifleri, Su Ürünleri Kooperatifleri, Enerji Üretim Kooperatifleri gibi birçok kooperatif kurulmuş ve desteklenmiştir.

İktidar, bugün, zincir marketleri "mafyalaşıyor" diye suçluyor. Dün, kooperatifçiliği bitirenin kendi politikaları olduğunu bilmelidir. Cumhuriyet Dönemi kooperatifçilik anlayışı tekrar kazandırılmalıdır.

Kanun teklifini genel olarak uygun bulduğumuzu ifade etmek istiyorum. Ancak üzerinde çalışılmadan gelen kanun tekliflerinin doğru olmadığını da düşünüyorum. Bu teklifi, Komisyonumuzda Komisyon üyelerini, kooperatif temsilcilerini dinleyerek, milletvekillerimizin de katkısıyla hazırlamalıyız. Bu doğrultuda, bazı maddeler üzerinde önergelerimiz bulunmaktadır, önergelerimizin dikkate alınmasını talep ediyoruz.

Kooperatif üyelerinin ve milletvekillerimizin de katkısıyla bu teklifi düzenleyeceğimize inancım tam. Bu düşüncelerle Komisyon üyelerimizi, Komisyona katkı sunan tüm milletvekili arkadaşlarımı ve sizleri saygıyla selamlıyorum.

Teşekkür ediyorum.