AHMET VEHBİ BAKIRLIOĞLU (Manisa) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakanım "Hedefimiz net." diyorsunuz sunumunuzda. Hedef ülkemizi katma değerli ve yüksek teknolojili üretimde global bir üs hâline getirmek. Burada anahtar kelimeler "yüksek teknoloji" ve "global üs" Peki, bu hedeflerin neresindeyiz, sorgulamamız gereken konulardan bir tanesi bu.

2009 yılında ülkemizde 319 bin KOBİ bulunmaktaydı. Bu 319 bin KOBİ içerisinde yüksek teknoloji gerektiren üretim yapan işletme sayısı 1.297'ymiş yani binde 4, sene 2020 yılı bu oran ancak binde 6'ya çıkabilmiş. İhracatımızın yüzde 36'sını gerçekleştiren, emeğin yüzde 72'sini istihdam eden KOBİ'lerde yüksek teknoloji oranı on bir yılda binde 2 artabilmiş ancak. Büyük işletmelerde ise bu oran yüzde 3 sabit kalmış on bir yıl boyunca. İhracatın rekorlar kırdığından bahsediliyor; doğrudur, aylık ihracatımız neredeyse 20 milyar dolara çıkmış durumda. Dünya ihracatı içindeki payımız 0,98'den yüzde1'e gelmiş; moral verici bir durum bu. Bunu önemsiyoruz ancak yapısına bakmamız gerekmez mi yani ihracatımızın içindeki yüksek teknolojili ürün oranının ne olduğuna bakmak lazım. Bu, yüzde 3,4; herhangi bir artış yok baktığınız zaman, bir azalma da var. Gelişmiş ülkelerde bu oranın yüzde 20 olduğunu düşünürsek almamız gereken bir hayli yol var. 2015 yılında kilogram başına ihracat tutarımız 1,60 dolarmış, 2021 yılına gelindiği zaman bu rakam -ilk dokuz ay için söylüyorum- 1,11 dolara düşmüş. Yani katma değeri düşük, düşük teknolojili ürün üretiyoruz ve ihraç ediyoruz, bunun karşılığında yüksek teknolojili ürün ithal ediyoruz ve bu gerçeği bir türlü değiştiremiyoruz. İhracattaki artışın sebebi ise "rekabetçi döviz kuru" dediğiniz paramızın değer kaybetmesi ve ucuz emek gücü olduğu aşikâr. Yani bu süreç sürdürülebilir değil.

Sayın Bakanım, sunumunuzda gururla Küresel İnovasyon Endeksi'nde bu yıl 10 basamak birden yükselerek 41'inci sıraya ulaştığınızı söylediniz; doğrudur ancak unutulmaması gereken bir şey ise aynı endekste 2016 yılında 42'nci sıradaydık yani beş yıl içerisinde ancak 1 sıra atlayabildik. 2023 yılındaki hedefimizin ilk 20'ye girmek olduğu düşünüldüğünde hedefimizden ne kadar uzaklaştığımızı görmekteyiz.

Ayrıca, Dünya Ekonomik Forumu'nun 2020'de hazırladığı "Ülkeler İyileşme Yolunda Nasıl Performans Gösteriyor?" adlı Rapor'da Covid-19 krizini atlatmak için 37 ülkenin daha üretken, sürdürülebilir ve kapsayıcı ekonomik sistemleri nasıl inşa ettiği incelenmiş ve buna göre "İş Ortamını Dönüştürmek" başlığında 34'üncü sırada, "Beşeri Sermayeyi Dönüştürmek"te 35'inci sırada, "Piyasaları Dönüştürmek"te 30'uncu sırada -ki bu en yüksek skorumuz- "İnovasyon Ekosistemini Dönüştürmek" de ise 36'ncı sırada olduğumuzu görmekteyiz.

Yüksek teknoloji için AR-GE'den bahsediyoruz, AR-GE'ye ayrılan payın ülke ekonomisine yaptığı katkıdan bahsediyoruz ancak AR-GE konusunda hemen hemen hiçbir değişiklik olmadığını görüyoruz. AR-GE'nin millî gelire oranı 2016'da yüzde 0,94'imiş, 2019'da yüzde 1,06; 2020'de yüzde 1,09 olmuş. Hedef ne peki? Hedef yüzde 2. Bu hızla bu hedefe ulaşmak mümkün mü?

Beyin göçünden bahsediliyor, hatta siz tersine göçten bahsediyorsunuz. Türk bilim insanları, Cumhurbaşkanı tarafından ülkeye çağrılıyor ancak bu gerçekçi mi? Sayın Bakanım, yapılan bir araştırmada yurttaşlarımızca "İmkânınız olsa yurt dışında yaşar mıydınız?" sorusuna verilen cevaplar burada hepimizin utanmasını gerektiriyor. 18-24 yaş arası "Evet." diyenlerin oranı yüzde 55, 25-34 yaş arası "Evet." diyenler ise yüzde 51, Türkiye geneli yüzde 36. Türkiye'den son üç yılda 10 bin dolar milyoneri, 13 bin girişimci iş insanı göç etmiş; son üç yılda göç edenlerin sayısıysa yüzde 97 artmış.

Sayın Bakanım, özetle, yüksek teknoloji üretemeyen, katma değer yaratamayan, bilim üretemeyen, ucuz emek ve ancak değersiz TL'yle rekabet edebilen, yabancı sermayenin gelmediği, vaktiyle gelenin de gittiği bir ülkede yaşamaktayız. Alınması gereken çok mesafemiz var, bu anlayış ve bu bütçeyle bu mesafelerin kapanmasının imkânsız olduğunu üzülerek görmekteyiz.

Her şeye rağmen bütçenizin hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum.