| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/283) ve 2020 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/282) ile Sayıştay tezkereleri |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 5 |
| Tarih | : | 19 .11.2021 |
NURAN İMİR (Şırnak) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.
Şimdi, Sayın Bakan, sunumunuzu dinledim, sunumunuzda geleceğe yönelik tek bir ibare, bir hedef, bir amaç, bir program ne yazık ki görmedik; daha çok bir faaliyet raporuna benzedi. Oysaki toplanma amacımız yeni dönemin bütçesini oluşturmaktı. Önemli ikinci bir detay ise şu kitapçıklardı, Bakanlığınız tarafından hazırlanan kitapçıklar; 20 adet kitap. İçerisinde ne yazık ki farklı kültürlerden hiçbir şey göremedik. Bir "Nevroz" geçiyor, "Kawaye Hesinkar" diye işte Demirci Kawa'nın sembolü var, kendisi yok. Âşık Veysel üzerinden baktığımızda çok değerli bir emek aslında. "Aslında burada Melaye Ciziri olabilirdi, Ahmedi Hani olabilirdi, Ayşe Şan olabilirdi; neden bunlardan birisi yok?" diye özellikle sormak isterim. Geleneksel sohbet ve şeyler üzerinden de sormak istiyorum: Mesela "dengbejlik" Kürtlerin en yaygın yazılmayan bir tarihi. Bu anlamda niye tek bir cümle geçmiyor? Bunu sormak istiyorum.
Ayrıca, genel anlamda da önemli ikinci detay, halklara yönelik, emekçilere, kadınlara, gençlere yönelik; onları gözeten bir Kültür Bakanlığı bütçesini ne yazık ki göremedik karşımızda. Şu bir gerçek: On dokuz yıldır tekçi bir anlayışla diğer halkları, dilleri, kültürleri yok sayan; aslında iktidarınızın ortaya çıkarmış olduğu bir AKP kültürü yaratınız. Bunun için kadrolaştınız, her yere yerleştiniz ancak bu anlayışın kurumsallaşmasına halklar izin vermeyecektir. Bunu bütün halklar adına da ifade edebilirim. Tarihî bellekleri sembolize eden yerleri, yaşam alanlarını, doğayı, ormanları ya rant uğruna ya da güvenlik gerekçesiyle yok ettiniz. Örneğin, Şırnak Cizre'de onlarca tarihî, kültürel yapı kaderine terk edilmiş durumda. Bu tarihî, kültürel yapıların turizme katkı sağlaması için Bakanlığınızın bir çalışması olacak mıdır? Kürt dilinin merkezi olan Cizre'de 1400'lü yıllarda "Medresa Sor" olarak bilinen Kırmızı Medrese'de Melaye Ciziri, Feqiye Teyran gibi edebiyatçıların ve El Cezeri gibi bilim insanların yetiştiği bir ilçede bir ilim okulu bugüne kadar neden açılmadı? Açılması konusunda bir çabanız olacak mı? Cizre'de millet kıraathanesi açacağınıza Medresa Sor'u tarihine yaraşır bir kültür ve ilim üniversitesine dönüştürebilirsiniz.
Şunu unutmayın: Diller bölünmez, bütünleştirir; kültürler parçalamaz, zenginleştirir. Coğrafyaların mekânsal, görsel, sanatsal tarihleri halklara insanlığın mirasıdır. Bu tarih yok sayılamaz, inkâr edilemez, değersiz görülemez. Bu, insanlığa karşı yapılabilecek en büyük haksızlık olur, aynı zamanda bir suçtur ama siz dillere, kültürlere de "böl-parçala-yönet" mantığıyla yaklaşıyorsunuz, tanımıyorsunuz, reddediyorsunuz. Sormak istiyorum: Bakanlık olarak Kürtlerin kültür kurumlarında yaptıkları çalışmalara nasıl bir katkınız olmuştur şimdiye kadar? Kürtçeyi ve Kürt kültürünü yaygınlaştırmak için çalışan kurumlara herhangi bir bütçe ayırdınız mı? Ne söylediğimizin, hangi dilde söylediğimizin suç sayıldığı zamanlar yaşıyoruz Sayın Bakan. İnsanlar sokak ortasında, okulda, cezaevlerinde, iş yerinde, yanındaki arkadaşıyla Kürtçe konuştuğu için, Kürtçe şarkı söylediği için, hatta Kürtçe halay çektiği için saldırılara ve lince maruz kalıyor, haklarında soruşturmalar açılıyor, yaşamlarını yitirenler oluyor. Bu sebepleri araştırdınız mı bugüne kadar? Bu vahim durumun üzerinde ciddiyetle durulması gerektiğini ifade ediyoruz.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Son cümlelerinizi alalım.
NURAN İMİR (Şırnak) - Tamam Sayın Başkan.
AKP iktidarı, kültür ve turizm denince sürekli belli bir alana yani rant alanına yoğunlaşmakta, ormanlardan sahillere, alanlardan sit alanlarına, doğal güzelliklerden göllere rant uğruna bu turizm değerlerinin hepsini yok ettiniz. Böyle bir ortamda kültürden, turizmden söz edemeyiz. Oysaki bu ülkenin her karış toprağında farklı kültürleri barındıran bir medeniyetler kültürü var.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Süreniz dolmuştur.
NURAN İMİR (Şırnak) - Teşekkür ediyorum. Lütfen, sözümü tamamlamak istiyorum.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Buyurun.
NURAN İMİR (Şırnak) - Ama siz rant dışında kalan her şeyi yok sayıyorsunuz çünkü bütün alanlarda ülkeyi bir ticarethaneye dönüştürdünüz.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Teşekkür ediyorum.
NURAN İMİR (Şırnak) - Doğa turizminden kültür ve inanç turizmine kadar birçok turizm alanı olmasına rağmen...
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Süreniz doldu, rica ediyorum.
NURAN İMİR (Şırnak) - Lütfen...
...iktidarın dört yıldır özellikle Şırnak'ta turizm adına yaptığı tek şey, Hazreti Nuh gemisi Şırnak'ta mı Ağrı'da mı; bu tartışmadır. Bu tartışmaya da bir nokta konulmasını istiyorum.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Şimdi, İYİ Parti Grubundan Sayın Orhan Çakırlar'a söz vereceğim.
Buyurun lütfen.
NURAN İMİR (Şırnak) - Toplumsal...
(Mikrofon Başkan tarafından kapatıldı)
ORHAN ÇAKIRLAR (Edirne) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.
NURAN İMİR (Şırnak) - Lütfen tamamlamak istiyorum Sayın Başkan.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Değerli arkadaşlar, grup sözcülerine esneklik tanıyorum ama diğer arkadaşlara... Çok sayıda konuşmacı var, defalarca uyardım.
NURAN İMİR (Şırnak) - Ama Sayın Başkanım, dünden beri buradayım birçok üyeye gerçekten ek süreler verdiniz.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Yok, yok. Size de verdim. Yarım dakika ilave konuştunuz farkında değilsiniz belki.
NURAN İMİR (Şırnak) - Hayır, farkındayım.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Ama defalarca uyardım. Lütfen, rica ediyorum.
NURAN İMİR (Şırnak) - Tamam, teşekkür ediyorum.