MAHMUT CELADET GAYDALI (Bitlis) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Değerli Komisyon üyeleri, öncelikle hepinizi saygıyla selamlarım.

Sayın Genel Müdür konuşmasına borla başladı, ben de bu hususta birkaç noktaya değinmek isterim. Genel Müdürün de ifade ettiği ve bizlerin de çok iyi bildiği bu konu, dünyada olan bor rezervlerinin en fazlasının Türkiye'de bulunması. Şimdi, "Bir ülkede ne çoksa o değerini yitirir." diye genel bir söz vardır. Bakıldığı zaman, Amerika Birleşik Devletleri'nde yüzde 7, Şili'de yüzde 3, Rusya'da yüzde 8, Çin'de yüzde 4 gibi bor madeni bulunmaktadır. Peki, biz üretim ve satışta 1'inci ülke olduğumuza göre bordan elde edilen gelir konusunda da 1'inci durumda olmamız gerekmez mi? Daha doğrusu, bu pazarı bizim belirlememiz gerekir, ben buna inanıyorum. Mesela, Türkiye'de 2019 yılında 820 milyon dolar, 2020 yılında 657 milyon dolar gibi büyük satışlar yapılmıştır. Türkiye'nin satıştan elde ettiği gelirle kıyaslandığında Amerika Birleşik Devletleri, Şili, Rusya ve Arjantin bu yıllarda ne kadar gelir elde etmişlerdir? Bununla ilgili bir çalışmanız oldu mu? Yine, bahsettiğimiz yıllarda ciddi bir satış söz konusu. Bunun ne kadarı üretim maliyetine gitmiştir? Stratejik olarak ham madde ihracatımızı minimuma indirmemiz gerekir. AR-GE'ye ağırlık verip yeni teknolojiler geliştirme çabalarına girmemiz gerektiğine inanıyorum.

Diğer bir husus, ihalelerle ilgili. Kuruluş, 2021 yılında kaç ihale açmıştır? Bunun toplam fiyatı nedir? Hangi şirketlere hangi iş verilmiştir? Yine, barit, florit ve nadir toprak oksitleri üretebilecek tesise yönelik proses ve teknolojik parametrelerin belirlenmesi amacıyla pilot bir tesis ihalesi söz konusu. Bu ihalenin toplam maliyeti ve yüklenici firması kimdir?

Kuruluşun Finlandiya ve Lüksemburg'da yerleşik 2 ana şirketi bulunmaktadır. Bu şirketlerle ilgili bilgilerin ayrıntılı bir şekilde Komisyonumuza açıklanması gerekir. Örneğin, şirket bünyesinde kaç kişi istihdam ediliyor, maaşları ve bütçeyi kullanımları, aynı zamanda iş kolları ve bunlar gibi...

"Enerji, Sanayi ve Maden Kamu Emekçileri Sendikası tarafından her yıl düzenlenen 8 Mart Dünya Kadınlar Günü etkinlikleri, Eti Maden Genel Müdürlüklerinde yazılı olarak cevap verme gereği duyulmadan şifahen salonda ses sistemi provası yapılacağı gerekçesiyle yasaklandı." yönünde basına haberler düşmüştür. Bir etkinliği ya da kadınlar açısından önemli bir günü böyle bir bahaneyle engellemek, baskıcı ve otoriter bir yönetimin tecellisidir. Özellikle Sayın Genel Müdür birçok ülkede bulunan birisi olarak özgürlük ve haklar konusunda daha hassas davranmalıdır. Kimse bu ülkede yaptığı işin kölesi değildir, kimse de kimsenin efendisi değildir.

Son olarak, konuşmamın başında da değindiğim üzere, bor satışında ciddi bir rakam var. 2020 yılını örnek verecek olursak 657 milyon dolarlık satışın 627 milyon doları ihracattan elde edilmiştir. Boru, yüksek teknolojili ürünlerde kullanmak yerine satarak gelir elde etme mantığı olduğu da görülmektedir. Yani ham maddeyi -varsayalım- 3 liraya satıyorsunuz, işlenmiş ürüne yeniden 13 lira verip alıyorsunuz, bu da akıl kârı bir sistem değil.

Benim soracaklarım bu kadar. Bir de Cumhuriyet Halk Partisinin muhalefet şerhinde de belirtilmiş olduğu üzere, Amerika Birleşik Devletleri'nde uzun süreli batarya şarjında çalışmalar yapılıyor. Bizim de bu hususta bir çalışmamız var mı? Bunu öğrenmek istiyorum.

Teşekkür ederim.